15.9.2020
Του Ησαΐα Κωνσταντινίδη
Ήδη από τον Μάιο του 2018, οι ΗΠΑ υπήρξαν η πρώτη χώρα παγκοσμίως που μετέφερε την πρεσβεία της στο Ισραήλ, από το Τελ Αβίβ στην ιστορική πρωτεύουσα του εβραϊκού λαού, την Ιερουσαλήμ (Ιεροσόλυμα). Έλαβε έτσι σάρκα και οστά η προεκλογική δέσμευση (2016) του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ προς τον διεθνή σιωνισμό και την εβραϊκή κοινότητα της χώρας του, ότι στη διάρκεια της θητείας του θα αναγνωρίσει την Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσα του Ισραήλ, ενώ παράλληλα θα εργαστεί και για το άλλο όνειρο των Εβραίων: την ανοικοδόμηση του Ναού του Σολομώντα.
Έκτοτε, και άλλες χώρες δήλωσαν πως είναι έτοιμες να μεταφέρουν τις πρεσβείες τους στο Ισραήλ, στην Ιερουσαλήμ, αναγνωρίζοντας έτσι de facto -αλλά και de jure, σύμφωνα με μία ερμηνεία- την ιερή πόλη ως πρωτεύουσα του κράτους του Ισραήλ. Π.χ. τον Δεκέμβριο του 2018 η Αυστραλία ανακοίνωσε με τον πλέον επίσημο τρόπο ότι αναγνωρίζει τη δυτική Ιερουσαλήμ ως ισραηλινή πρωτεύουσα. Πρεσβεία στην Ιερουσαλήμ άνοιξε και η Γουατεμάλα. Ως “απάντηση”, σε σύνοδο κορυφής που πραγματοποιήθηκε στην Κωνσταντινούπολη, δεκάδες μουσουλμανικές χώρες κάλεσαν τη διεθνή κοινότητα να αναγνωρίσει την ανατολική Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσα ενός ανεξάρτητου παλαιστινιακού κράτους...
Τώρα (Σεπτέμβριος 2020), ακόμη μία χώρα δήλωσε ότι είναι έτοιμη να μεταφέρει την πρεσβεία της στο Ισραήλ, από το Τελ Αβίβ στην Ιερουσαλήμ. Πρόκειται για τη Σερβία, η οποία από τον λαϊκισμό της εποχής Μιλόσεβιτς πέρασε τα τελευταία χρόνια σε καθαρά φιλοδυτικές θέσεις, αναγνωρίζοντας μάλιστα πρόσφατα κατ' ουσίαν το Κοσσυφοπέδιο ως ανεξάρτητο κράτος. Ο πρόεδρος της Σερβίας, Αλεξάνταρ Βούτσιτς, καταδίκασε την τρομοκρατική αντισιωνιστική οργάνωση “Χεζμπολάχ”, δηλώνοντας ταυτόχρονα: “Εάν το Ισραήλ συνεχίσει να σέβεται τις σερβικές θέσεις για το Κόσοβο, τότε η Σερβία σε ένα χρόνο θα μεταφέρει την πρεσβεία της στην Ιερουσαλήμ”.
Μία απαραίτητη μικρή παρένθεση... Στον περίφημο “πόλεμο των έξι ημερών” (Ιούνιος 1967) τα στρατεύματα του Ισραήλ κατέλαβαν την περιοχή της ανατολικής Ιερουσαλήμ, που ελεγχόταν έως τότε από τους Άραβες. Από εκεί και μετά, αν και οι Ισραηλινοί επέστρεψαν αραβικά εδάφη που είχαν καταλάβει (π.χ. τη χερσόνησο του Σινά, την οποία ανέκτησε η Αίγυπτος το 1982), το Ισραήλ θεωρεί ότι ολόκληρη η πόλη της Ιερουσαλήμ, δηλ. τόσο το δυτικό όσο και το ανατολικό της κομμάτι, ανήκει στους Εβραίους, και μάλιστα ότι αντικατέστησε πλέον το Τελ Αβίβ ως πρωτεύουσα του ισραηλινού κράτους. Όμως σ' αυτό αντιδρούν οι Παλαιστίνιοι και, γενικά, αρκετές αραβικές χώρες, που πρεσβεύουν τη θέση ότι ο ανατολικός τομέας της Ιερουσαλήμ πρέπει να γίνει πρωτεύουσα της ανεξάρτητης Παλαιστίνης.
Το όλο θέμα παρουσιάζει και ελληνικό ενδιαφέρον, ιδιαίτερα μετά τις πρόσφατες εξελίξεις με τις Αποκλειστικές Οικονομικές Ζώνες (ΑΟΖ) της περιοχής μας. Ως γνωστόν, η Ελλάδα υπέγραψε τον τελευταίο καιρό σχετικές συμφωνίες οριοθέτησης ΑΟΖ με την Ιταλία και την Αίγυπτο, ενώ εκκρεμεί η χάραξη ΑΟΖ με τις χώρες της Κύπρου και του Ισραήλ· μία συμφωνία κοινής ΑΟΖ Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ, είναι γεγονός ότι απομονώνει πλήρως γεωπολιτικά την Τουρκία και καθιστά την ανατολική Μεσόγειο μία μεγάλη ελληνοϊσραηλινή λιμνοθάλασσα, που θα αποτελεί φυσικό εμπόδιο στην επέκταση του ισλαμοτζιχαντισμού προς την Ευρώπη.
Παράλληλα, η θέση που πήραν τελευταία οι Παλαιστίνιοι (και κάποιοι Άραβες) υπέρ της μετατροπής της Αγίας Σοφίας Κωνσταντινουπόλεως σε ισλαμικό τέμενος από τους Τούρκους -άρα υπέρ των θέσεων του Ερντογάν- διαλύει ό,τι είχε απομείνει ζωντανό από τον πάλαι ποτέ άξονα Ελλάδας-Παλαιστινίων. Είναι γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια, και ειδικά μετά την κρίση των τουρκοϊσραηλινών σχέσεων από το 2010 (υπόθεση “Mavi Marmara”) και μετά, η Παλαιστινιακή Αρχή έχει μετακυλίσει σε σαφώς φιλοτουρκικές θέσεις, αντίθετα από την άλλοτε πολιτική που ακολουθούσε, η οποία ενοχλούσε την Τουρκία, π.χ. επί ηγεσίας Γιάσερ Αραφάτ. Αυτό το αναμφισβήτητο γεγονός δίνει το δικαίωμα στην ελληνική πλευρά να ακολουθήσει μία ακόμη πιο φιλοϊσραηλινή πολιτική, υπερασπίζοντας τα ελληνικά εθνικά συμφέροντα στην ανατολική Μεσόγειο.
Έτσι, πλησιάζει αναπόφευκτα η ώρα που η Ελλάδα θα μεταφέρει κι αυτή την πρεσβεία της στο Ισραήλ, από το Τελ Αβίβ που βρίσκεται σήμερα στην Ιερουσαλήμ! 30 χρόνια μετά την αναγνώριση του κράτους του Ισραήλ από την Ελλάδα (Μάιος 1990, με πρωθυπουργό τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη), ωριμάζει η στιγμή να γίνει κι αυτό το βήμα. Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, στα βήματα του αειμνήστου πατέρα του, και ο υπουργός εξωτερικών Νίκος Δένδιας βλέπουν θετικά αυτή την προοπτική· αναμένουν δε, την κατάλληλη συγκυρία για να γίνει η σχετική ανακοίνωση και επίσημα. Όλα αυτά, όπως γίνεται εύκολα κατανοητό στους γνωρίζοντες, αλλάζουν ριζικά τις γεωπολιτικές (γεωστρατηγικές και γεωοικονομικές) ισορροπίες στην ανατολική Μεσόγειο, ενισχύουν τον ρόλο του μείζονος ελληνισμού Ελλάδας-Κύπρου και, τέλος, οδηγούν σε συρρίκνωση της υπεραξίας της Τουρκίας σε διεθνές επίπεδο.