18.4.2023
Του Γεώργιου Καραμαδούκη
Το βιβλίο του Ησαΐα Κωνσταντινίδη «Μετά τον Άνθρωπο» εντάσσεται εντός του φιλοσοφικού στοχασμού πλειάδος προσωπικοτήτων για την εξέλιξη του σύγχρονου ανθρώπου στην εποχή της ψηφιακής τεχνολογίας. Ο προβληματισμός του συγγραφέα για την δημιουργία μιας ελεγχόμενης κοινωνίας και της δημιουργίας ανθρώπων-μηχανών είναι εύλογος, καθώς η ανάπτυξη των τεχνολογικών μέσων λειτουργούν ως ένας σύγχρονος Μεγάλος Αδελφός, θυμίζοντας το οργουελικό έργο «1984».
Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι πανδημικές κρίσεις, προστατευτικά μέτρα, χρήση δορυφορικών συστημάτων έχουν συμβάλλει στο περιορισμό της ελευθερίας του σύγχρονου ανθρώπου. Κατά τον συγγραφέα η ώρα του μετανθρώπου πλησιάζει, καθώς τα τεχνολογικά επιτεύγματα όπως τα μικροτσίπ, ενσωματωμένα στον ανθρώπινο οργανισμό, δημιουργούν ένα νέο είδος ανθρώπου-μηχανής που μέχρι πρότινος συναντούσαμε στα κινηματογραφικά έργα.
Ο συγγραφέας θέτει στο βιβλίο του διάφορα ηθικά διλήμματα σε σχέση με την ύπαρξη των ανθρωπομηχανών σε θρησκευτικό, αλλά και συνειδησιακό επίπεδο. Πόσο δηλαδή ο άνθρωπος στο όνομα της εξελίξεως του μπορεί να επέμβει στην φύση του αψηφώντας την θεϊκή δημιουργία; Και πόσο η ενσωμάτωση τεχνολογίας στον οργανισμό του θα επηρεάσει την ελευθερία της βουλήσεώς του;
Παρά τις υπερβολές για σχέδια επιβολής της αποστασιοποιήσεως των ανθρώπων και προσπάθειας ελέγχου τους μέσω των μέτρων αντιμετωπίσεως των πανδημιών, που ο συγγραφέας αναφέρει, ο μετάνθρωπος πράγματι αντιμετωπίζει τον κίνδυνο απομονώσεως αν ερωτευτεί τον τεχνολογικό του εαυτό και ευρύτερα τα τεχνολογικά επιτεύγματά του (διαδικτυακές σχέσεις, εργασία από την οικία, τεχνολογικοί εθισμοί, κ.ά.). Επισημαίνει επίσης κινδύνους καταρρεύσεως του ψηφιακού μας κόσμου από κυβερνοεπιθέσεις που ενδεχομένως να οδηγήσει σε αυτό που ευρέως ονομάζεται ως Μεγάλη Επανεκκίνηση (Great Reset).
Ο μετάνθρωπος όμως δεν είναι μόνο ένας άνθρωπος-μηχανή. Κατά τον συγγραφέα, είναι ευρύτερα ένας άλλου τύπου άνθρωπος, καθώς σήμερα έχει πάψει η παραδοσιακή νόρμα των δυο φύλων και έχει γεννηθεί ο πολυφυλετικός άνθρωπος που τείνει να διαλύσει τους φυσικούς και κοινωνικούς ηθικούς φραγμούς, που μέχρι σήμερα γνωρίζαμε. Φαινόμενα που παλαιότερα χαρακτηρίζονταν ως διαταραχές φύλου, τώρα αναγνωρίζονται ως σεξουαλικές επιλογές που δεν σχετίζονται με ψυχασθένειες. Ο μετάνθρωπος μπορεί επίσης να γίνει ένας νέος άνθρωπος μέσω της επεμβάσεως στο DNA του, ώστε να καλυτερεύει τα φυσικά του χαρακτηριστικά και επομένως την διαβίωσή του.
Ο συγγραφέας δεν στέκεται όμως μόνο στον μετάνθρωπο αυτόν καθ’ αυτόν, αλλά και στις νέες περιβαλλοντικές συνθήκες που θα επιδράσουν στο μέλλον στην εξέλιξη της ζωής του ως απότοκοι της κλιματικής αλλαγής και των φυσικών καταστροφών. Έτσι η νέα κανονικότητα δεν θα σχετίζεται με την κανονικότητα παλαιότερων εποχών. Στα πλαίσια αυτά οι κοινωνίες θα αντιμετωπίσουν τους «κλιματικούς πρόσφυγες» που ανίκανοι πλέον να διαβιώσουν στα δικά τους περιβάλλοντα θα μετακινηθούν προς τα λειτουργικά.
Πέραν όμως του φυσικού περιβάλλοντος του μετανθρώπου ο συγγραφέας καταγίνεται και με το οικονομικό του περιβάλλον. Αν και δεν επιβεβαιώνεται πάντα σε σχέση με το μέγεθος της οικονομικής ζημιάς που επέφερε η πανδημία του Covid, ωστόσο θέτει λογικούς προβληματισμούς για την αλλαγή της οργανώσεως του οικονομικού περιβάλλοντος της Νέας Εποχής, με την μεγέθυνση της αυτοματοποιήσεως της παραγωγής και της τηλεργασίας.
Ο συγγραφέας μιλώντας για την Νέα Εποχή του μετανθρώπου δεν συνδέει τα εμβόλια, το δίκτυο 5G και τα εγκεφαλικά εμφυτεύματα, με γνωστές θεωρίες συνωμοσίας, αλλά δεν τις αποφεύγει καθ’ ολοκληρίαν. Υποστηρίζει πως τα μέτρα της πανδημίας πάρθηκαν για να προετοιμάσουν τον άνθρωπο στην μετάβασή του σε εξωγήινους πλανήτες εν όψει ενός πυρηνικού πολέμου και άρα την από τώρα εξάσκησή του σε συνθήκες απομονωτισμού και ηλεκτρονικής επικοινωνίας. Δεν αποφεύγει να συνδέσει επίσης τα εμβόλια με τσιπάκια στον ανθρώπινο οργανισμό, με στόχο την οικονομική εκμετάλλευση, όπως και το κλείσιμο των ναών με την προσπάθεια επιβολής μιας πανθρησκείας.
Τα παραπάνω σενάρια ασφαλώς δεν έχουν σχέση με την πραγματικότητα. Το πρώτο ούτως ή άλλως σήμερα δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί και ως εκ τούτου είναι απορριπτέο. Ακόμα και αν υποθέταμε πως η αποίκιση θα μπορούσε να είναι εφικτή στην Σελήνη, θα αφορούσε μια μικρή ελίτ παγκοσμίως και όχι ολόκληρο τον κόσμο. Συνεπώς για ποιον λόγο να επιβληθούν σε όλον τον κόσμο τα μέτρα αποστασιοποιήσεως όταν δεν έχει την δυνατότητα να εποικίσει μαζικά άλλους πλανήτες; Πέραν τούτου ακόμα και οι ελίτ που θα κατάφερναν να βρεθούν στην Σελήνη δεν θα μπορούσαν να επιβιώσουν για μακρύ χρονικό διάστημα. Όσο αφορά την οικονομική εκμετάλλευση των ανθρώπων δεν χρειάζεται κανένα απολύτως τσιπάκι, διότι ήδη συμβαίνει μέσα στα πλαίσια της καπιταλιστικής οικονομίας. Όσο, δε, αφορά το κλείσιμο των ναών, ήταν προσωρινώς και με την έλευση των εμβολίων ξανάνοιξαν. Τέλος όσο αφορά την πανθρησκεία και την επιβολή της πίστεως σε ένα Υπέρτατο Ον έχει αποδειχθεί ανέφικτη στην πάροδο χιλιετιών και θα εξακολουθήσει έτσι, καθώς η πίστη δεν επιβάλλεται. Ακόμα και καθεστώτα αθεϊσμού κατέρρευσαν με τις θρησκείες να επανέρχονται στο προσκήνιο.
Το βιβλίο του Ησαΐα Κωνσταντινίδη παρά το γεγονός ότι δεν αποφεύγει την συνωμοσιολογία και διαψεύδεται όσο αφορά στο μέγεθος των αρνητικών συνεπειών της πανδημίας σε διάφορους τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας που θίγει, αξίζει να μελετηθεί μόνο υπό το πρίσμα των αλλαγών που επιφέρει η Νέα Εποχή στον άνθρωπο. Η κακή χρήση της τεχνολογίας, τα νέα ήθη, η κλιματική αλλαγή και οι πανδημίες μεταβάλλουν την ιδιοσυστασία του ανθρώπου και το περιβάλλον του, δημιουργώντας μια εικόνα που παραπέμπει πράγματι στα σημεία των καιρών της Αποκαλύψεως. Η παγκόσμια κοινωνία λοιπόν οφείλει να απαντήσει στα ηθικά διλλήματα που τίθενται ενώπιών της σε σχέση με τις εξελίξεις και τις προκλήσεις της Νέας Εποχής για να αποφευχθεί η Αποκάλυψη αυτή.