31.7.2020
Του Ησαΐα Κωνσταντινίδη
Γεννιέται ένας νέος άνθρωπος: ο άνθρωπος της Νέας Εποχής. Αυτός ο εντελώς καινούριος τύπος ανθρώπου προκύπτει μέσα από τις εξελίξεις των τελευταίων δεκαετιών -με την έξαρση της τεχνολογίας να αποτελεί τον σημαντικότερο, ίσως, καταλύτη για την εμφάνισή του-, αποκορύφωμα δε αυτής της πορείας υπήρξε η πρόσφατη πανδημία του κοροναϊού (COVID-19), ο οποίος απ' ό,τι δείχνουν τα πράγματα ήρθε για να μείνει...
Ήδη είναι εμφανείς, μέσα σε πραγματικό χρόνο-ρεκόρ, οι πρώτες μεγάλες αλλαγές. “Μένουμε σπίτι” ήταν το αρχικό σύνθημα, το οποίο μετουσιώθηκε στο πιο μόνιμου χαρακτήρα “κρατάμε αποστάσεις”. Η ψυχική αλλοτρίωση των ανθρώπων στις σύγχρονες κοινωνίες (γεγονός, εδώ και αρκετά χρόνια), αυτή η απομάκρυνση και αποξένωση του ανθρώπου από τον άνθρωπο, έρχεται τώρα ως γεγονός οριστικό, που θα σημαδέψει μια και καλή την πορεία του ανθρώπινου είδους. Η πλάστιγγα έγειρε, γυρισμός πια δεν υπάρχει.
“Τηρούμε ευλαβικά την υγιεινή των χεριών, κρατάμε αποστάσεις και κάνουμε χρήση μάσκας”. Δεν είναι απόσπασμα από κάποιο δυστοπικό μυθιστόρημα· είναι ο τίτλος του κεφαλαίου με τις σχετικές οδηγίες, που δημοσίευσε στο διαδίκτυο, στις 2 Μαΐου 2020, η ίδια η ελληνική Κυβέρνηση (στον ιστότοπο government.gov.gr). Από αυτές τις συστάσεις, από πλευράς Πολιτείας, που δείχνει για πρώτη φορά τόσο μεγάλη έγνοια για τη δημόσια υγεία και για το γενικό καλό του πληθυσμού, κατανοεί κανείς ότι η Νέα Εποχή είναι εδώ. Δεν έρχεται, εισήλθαμε πλέον στο εισαγωγικό της στάδιο.
Υπάρχει μία χιουμοριστικού χαρακτήρα εικονογράφηση, που απέκτησε κάποια δημοσιότητα στον απόηχο της κρίσης του κοροναϊού, η οποία ονομάζεται “Το πρόβατο της νέας κανονικότητας”. Απεικονίζει έναν προβατάνθρωπο (σώμα ανθρώπου-κεφάλι προβάτου), στη μπλούζα του οποίου υπάρχει το προστακτικού χαρακτήρα “ΥΠΑΚΟΥΣΕ”, γύρω από τον οποίο διακρίνονται οι φράσεις-κλειδιά αυτού που καλείται ως “νέα κανονικότητα”. Πρόκειται για τις εξής φράσεις που χαρακτηρίζουν το υβρίδιο του προβατανθρώπου:
1. Παύση εγκεφαλικής δραστηριότητας· 2. Εμφυτευμένο μικροτσίπ· 3. Αισθητήρας κοινωνικής αποστασιοποίησης· 4. Αναίρεση σεξουαλικού φύλου· 5. Ατελείωτοι εμβολιασμοί· 6. Δορυφορικός εντοπισμός· 7. Φίμωτρο-μάσκα· 8. Ολοκληρωτική ταύτιση με το αφήγημα των Μέσων Μαζικής Εξαπάτησης· 9. Υποχρεωτικός τηλεφωνικός: -Εντοπισμός, -Ταυτότητα εμβολιασμού, -Ταξιδιωτική άδεια, -Κοινωνικό σκορ, -Ψηφιακό πορτοφόλι.
Είναι όλα αυτά υπερβολικά, αποκύημα επιστημονικής φαντασίας; Όχι, θεωρούν αρκετοί πιο “ψαγμένοι” ερευνητές και μελλοντολόγοι, κι αυτό είναι ήδη φανερό στις κοινωνικές μας σχέσεις. Για παράδειγμα, η παραδοσιακή χειραψία φαίνεται πως αποτελεί παρελθόν, αφού αντικαταστάθηκε σιωπηρά από έναν πρωτόγνωρο χαιρετισμό, αυτόν με τον αγκώνα... Και το απλό άγγιγμα απαγορεύεται στους υδροχοϊκούς καιρούς, ως ύποπτου χαρακτήρα κίνηση, που ενδέχεται να εγκυμονεί έναν σωρό κινδύνους για τον “νέο άνθρωπο” που προετοιμάζεται.
Τα ίδια και με τις περίφημες μάσκες, οι οποίες μάλιστα αποκτούν σιγά-σιγά συγκεκριμένα (ως απαραίτητο “προαπαιτούμενο”) χαρακτηριστικά: καλό είναι να φορά κανείς μάσκα πολλαπλών χρήσεων -που πλένεται-, η οποία είναι συνήθως υφασμάτινη. Η ευρεία χρήση μάσκας, όπως ακριβώς συμβαίνει και με τον νέου είδους χαιρετισμό με τους αγκώνες, συμβάλλει κι αυτή με τρόπο έντονο στην αποστασιοποίηση που πλαγίως επιβάλλεται. Εάν δε, λάβουμε υπ' όψη ότι τα επόμενα χρόνια ενδέχεται να επικρατήσει η θεωρία ότι ο κοροναϊός (ή άλλα θανατηφόρα μικρόβια) μεταδίδεται όντως από τον αέρα, τότε η μάσκα θα είναι αναγκαστικό αξεσουάρ στο πρόσωπο όποιου επιθυμεί να βγαίνει από το σπίτι του...
Θυμάστε τις συγκεντρώσεις, παλαιότερα, σε πάρτι, γάμους, πολιτικές συναθροίσεις, παραλίες, κτλ.; Ξεχάστε τες, διότι σύντομα θα αποτελούν μάλλον μουσειακές αναμνήσεις. Δύσκολα θα δούμε ξανά μεγάλες συγκεντρώσεις τέτοιου τύπου, με τον ανθρώπινο συνωστισμό που επικρατούσε, με την εγγύτητα των ανθρώπινων σωμάτων. Για να λάβει κάποιος φορέας σχετική άδεια στο μέλλον, προκειμένου να διοργανώσει δημόσια συνάθροιση, απαραίτητη προϋπόθεση θα είναι να “κρατιούνται αποστάσεις”: ο ένας να είναι απομακρυσμένος από τον άλλο σε απόσταση τουλάχιστον 1,5 – 2 μέτρων, όπως αναφέρουν οι σχετικές οδηγίες.
Ιδού τι διαβάζουμε στο έντυπο “Τι σημαίνει «Κρατάμε αποστάσεις»”, που εξέδωσε η οργάνωση “Inclusion Europe” και μεταφράστηκε στα ελληνικά από την Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία (Ε.Σ.Α.μεΑ.) της Ελλάδας: “Λόγω της κατάστασης με τον Κορωνοϊό, όλοι μιλούν για το ότι πρέπει να «κρατάμε αποστάσεις». Τι σημαίνει όμως «κρατάμε αποστάσεις»; Κρατάμε αποστάσεις σημαίνει ότι δεν πρέπει να είμαστε πολύ κοντά ο ένας στον άλλον. Αυτό βοηθά στο να μην αρρωστήσουν περισσότερα άτομα από τον Κορωνοϊό. Σημαίνει ότι πρέπει να δουλεύουμε από το σπίτι και να μην πηγαίνουμε εκεί που βρίσκεται η εργασία μας. Σημαίνει ότι τα Κέντρα Φροντίδας για άτομα με αναπηρία μπορεί να κλείσουν και να μας ζητήσουν να μείνουμε σπίτι μας. Σημαίνει ότι πρέπει να μείνουν κλειστά τα εστιατόρια. Επίσης, ακυρώνονται εκδηλώσεις όπως πάρτι ή συνέδρια. Είναι δύσκολο να είμαστε απομονωμένοι. Για αυτόν το λόγο, κατά τη διάρκεια που πρέπει να κρατάμε αποστάσεις, είναι σημαντικό να μιλάμε και να επικοινωνούμε με άλλα άτομα. Μπορούμε να επικοινωνήσουμε μαζί τους με το τηλέφωνο ή ηλεκτρονικά. Πώς μπορείτε να επικοινωνήσετε ηλεκτρονικά με άλλα άτομα; Για να έχουμε επαφή με άλλα άτομα ή για να μπορούμε να συνεχίζουμε να δουλεύουμε, μπορούμε να χρησιμοποιούμε άλλα μέσα επικοινωνίας. Για παράδειγμα: -Καλώντας κάποιον στο τηλέφωνο -Χρησιμοποιώντας το WhatsApp για να παίρνουμε τηλέφωνο ή να στέλνουμε γραπτό μήνυμα -Χρησιμοποιώντας το Skype. Υπάρχουν και άλλες ηλεκτρονικές εφαρμογές που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να γίνουν ηλεκτρονικά συναντήσεις πολλών ατόμων: -Microsoft Teams -Zoom”.
Ήδη, σε αεροπλάνα και σε πλοία, σε λεωφορεία και σε τρένα, το πολύ πλήθος αραίωσε. Πάνω σε καθίσματα, συνήθως ανά τριάδα ή τετράδα, υπάρχουν μικρές πινακίδες όπου αναγράφονται απαγορεύσεις και δεν μπορεί κανείς να καθίσει σε αυτά. Όπως όταν τα άτομα σε οποιοδήποτε σωματίδιο αραιώνουν, αυτό χάνει σταδιακά τη συνοχή του και διασπάται, έτσι ακριβώς -σε μεγέθυνση μιας ανώτερης κλίμακας- συμβαίνει και σε κοινωνικό επίπεδο. Οι κοινωνικές σχέσεις είναι που στην πραγματικότητα αραιώνουν, δίνοντας το τελειωτικό χτύπημα στην εγγύτητα των ψυχών και στην κοινωνικοποίηση των ανθρώπων. Η κοινωνική συνοχή καταρρέει υπό το βάρος των περιοριστικών μέτρων μιας πανδημίας, και στην ουσία ενός βιολογικού πολέμου που διαδραματίζεται καθημερινά γύρω μας. Ο εχθρός είναι αόρατος και, ως εκ τούτου, τελείως απροσδιόριστος. Το παράδοξο είναι που κυριαρχεί παντού.
Αυτός ο “θαυμαστός καινούριος κόσμος” -για να θυμηθούμε λίγο τον Άλντους Χάξλεϊ- είναι που αναδύεται. Οι νεώτερες γενιές δεν θα έχουν τίποτα να θυμούνται από την παλιά εποχή που δεν θα επιστρέψει ποτέ. Θα μείνει ως ένας απόηχος του παρελθόντος, που με την πάροδο του χρόνου θα αποκτά μυθικές σχεδόν διαστάσεις. Επιστροφή στην κανονικότητα που γνωρίσαμε κατά το παρελθόν, δεν θα υπάρξει. Η “νέα κανονικότητα” είναι εδώ, ίσως για πάντα. Όποιος πιστεύει το αντίθετο, όποιος προσδοκά και αναπολεί τη “χρυσή εποχή” που παρήλθε, πλανάται πλάνη μεγάλη...