14.6.2021
Του Σωτήρη Ι. Νικολακόπουλου
Μια από τις μεγαλύτερες μορφές του δυτικού εσωτερισμού, πίσω μόνο από τον Ελιφάς Λεβί, ο Γαλλικής καταγωγής Ισπανός μύστης, ήταν ένας άνθρωπος της επιστήμης και των γραμμάτων, γιατρός στο επάγγελμα, που στράφηκε στον αποκρυφισμό για να γεφυρώσει τα εννοιολογικά χάσματα επιστήμης και φυσικού κόσμου.
Ο δρ. Ανκός υπήρξε εσωτεριστής, ιατροφιλόσοφος, υπνωτιστής και μέγας μύστης, ίδρυσε τον Μαρτινισμό και έβαλε σκοπό να εκλαϊκεύσει τα μυητικά κελεύσματα των μυστικών ταγμάτων, αφήνοντας κληρονομιά ένα τεράστιο πραγματικά συγγραφικό έργο παρά το σχετικά σύντομο του βίου του.
Πιο αναλυτικά: Ο Δόκτωρ Γεράρδος-Ανακλέ-Βενσάν Ανκώς (Gerard Encausse), υπηρξε εσωτεριστής, ιατροφιλόσοφος, υπνωτιστής, ιδρυτής του σύγχρονου Μαρτινισμού και εκλαϊκευτής του αποκρυφισμού. Ο βραχύς βίος του (πέθανε μόλις 51 ετών) δεν τον εμπόδισε να αφήσει πίσω του ένα τεράστιο συγγραφικό (περισσότερα από εκατό έργα) αλλά και μυητικό έργο. Θεωρείται από πολλούς ως ο κορυφαίος Γάλλος εσωτεριστής του 20ου αιώνα και άξιος συνεχιστής του Ελιφάς Λεβί (1810-1875).
Ο Παπύς γεννήθηκε στις 13 Ιουλίου του 1865, στην πόλη Λα Κορούνια της Ισπανίας, από πατέρα Γάλλο (τον χημικό Louis Encausse) και μητέρα από το Βαλλαντολίδ της Ισπανίας. Το 1869 οι γονείς του μετοίκησαν στο Παρίσι και πιο συγκεκριμένα στην Μπυτ σε ένα λόφο της Μονμάρτης, εκεί ο μικρός Γεράρδος έλαβε την εκπαίδευσή του και πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του. Αφού ολοκλήρωσε τις βασικές σπουδές του, το 1885 εγγράφεται στην Ιατρική Σχολή του πανεπιστημίου του Παρισιού, απ΄ όπου αποφοίτησε το 1894 λαμβάνοντας το πτυχίο "Doctor of Medicine", εκπονώντας την διδακτορική του διατριβή η οποία αφορούσε στη "Φιλοσοφική Ανατομία και τις Διαιρέσεις της" (07/07/1894).
Στη συνέχεια προσελήφθη ως βοηθός του ιατρού Λουύς στο Νοσοκομείο Σαριτέ (Hopital de La Charite) και εν συνεχεία άνοιξε μια κλινική στη Rue Rodin, η οποία είχε μια αρκετά επιτυχημένη πορεία. Ωστόσο γρήγορα διέκοψε την ιατρική του σταδιοδρομία για να αφοσιωθεί στις ερμητικές επιστήμες. Αφορμή γι' αυτήν την εξαίφνης μεταστροφή του υπήρξε το παρακάτω απροσδόκητο περιστατικό:
"Μια ημέραν εις το καμπαρέ του Μαύρου Γάτου όπου εσύχναζε, μετέβη οπλισμένος με το περίστροφον δια να φονεύση ένα γνωστόν του όστις τον είχε προσβάλη. Εστέκετο εις το παράθυρον αναμένων την εμφάνισιν του εχθρού του. Αλλά την στιγμήν που τον είδεν ερχόμενον και ύψωνε το περίστροφον δια να πυροβολήση ένα χέρι του ήγγισε τον ώμον. Στρέφεται και βλέπει ένα διαφανές ον με πρόσωπον φωτισμένον παραδόξως το οποίον του είπε:
-Τι ετοιμάζεσαι να κάμης; Αποστολή σου δεν είναι να διαπράξης βίαν. Μη παρασύρεσαι από τον θυμόν. Συγχώρεσε τον άνθρωπον αυτόν.
-Μα, με προσέβαλε!
-Ο Χριστός καθυβρίσθη και επροπυλακίσθη. Και όχι μόνον εσυγχώρησε τους υβριστάς του και φονείς αλλά και προσευχήθη υπέρ αυτών.
Ο Παπύς είχε κύψη την κεφαλήν. Αλλ' όταν την ύψωσε πάλιν, η οπτασία είχεν εξαφανισθή. Ο Παπύς ουδέποτε ελησμόνησε την πρώτην αυτήν συνάντησίν του με το Αόρατον". (Νέστορος Χ. Λάσκαρι, Εγκυκλοπαίδεια της Ελευθέρας Τεκτονικής, σελ. 667)
Από την εποχή εκείνη, ξεκίνησε να χρησιμοποιεί το ψευδώνυμο Παπύς (Που σημαίνει ιατρός για όλες τις περιστάσεις άμεσης βοηθείας), που λήφθηκε από το "Νυχθήμερον του Απολλώνιου του Τυανέα", (σελ. 186) που αποτελεί συμπλήρωμα του έργου του Ελιφάς Λεβί: "Dogme et Rituel de la Haute Magie", καθώς και να περνά μεγάλο μέρος του χρόνου του στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας μελετώντας την Καμπαλά, (σελ 187) το Ταρώ, τα Ροδοσταυρικά κείμενα, τις επιστήμες της Μαγείας και της Αλχημείας, καθώς και τα γραπτά του πνευματικού του δασκάλου Ελιφάς Λεβί. Παρά το γεγονός ότι ο Παπύς διεκδικεί ως πνευματικό δάσκαλό του τον μυστηριώδη μάγο και θεραπευτή Μαιτρ Φιλίπ της Λυών (1849 - 1905), ο πρώτος πραγματικός δάσκαλός του στις ανώτερες πνευματικές πτυχές του αποκρυφισμού φαίνεται πως ήταν ο μαρκήσιος Σαιντ-Υβ ντ' Αλβεϊντρ (1842-1909).
Ο Σαιντ-Υβ είχε κληρονομήσει τα έγγραφα και το αρχείο ενός από τους μεγάλους θεμελιωτές του γαλλικού αποκρυφισμού, του Αντουάν Φαμπρ ντ' Ολιβέ (1767 - 1825), και ήταν κατά πάσα πιθανότητα ο Σαιντ-Υβ αυτός ο οποίος μεσολάβησε στον μαρκήσιο Στάνισλας Ντε Γκουαϊτά (1860 - 1898), προκειμένου να γνωρίσει τον Παπύς. Ο Παπύς στο σύντομο πέρασμά του από τον επίγειο κόσμο συνδέθηκε και υπήρξε μέλος, και τις περισσότερες φορές ηγετικό, των σε άνθιση τότε εσωτερικών Κινητάτων και Ταγμάτων, όπως:
- του Αρχαίου και Αρχέγονου Τύπου (33ο), των Ανατολικών Τύπως του Μέμφις (90ο) & Μισραϊμ (96ο) 1908, - του Ανορθωμένου Σκωτικού Τύπου, κλπ (το 1900), - της Θεοσοφικής Εταιρίας (το 1887) - της Ερμητικής Αδελφότητας του Λούξορ (το 1885), - του Ερμητικού Τάγματος της Χρυσής Αυγής (το 1895 Νεόφοιτος), - του Καμπαλιστικού Τάγματος του Ροδο+Σταυρού (το 1888 Μ.Δ.), - του Τύπου του Swedenborg (1901).
Το 1887 έγινε μέλος της Θεοσοφικής Εταιρίας της Γαλλίας, αλλά το 1890 παραιτήθηκε, διότι δεν συμφωνούσε με την έμφαση που έδινε η Θ.Ε. στον Ανατολίζοντα Εσωτερισμό. Το 1888, ο Ντε Γκουαϊτά με τον Ιωσηφίνο Πελατάν (1858 - 1918), ενώνονται με τον Παπύς και ιδρύουν το "Καμπαλιστικό Τάγμα του Ροδοσταύρου" (άλλα μέλη του τάγματος ήταν ο Σαιντ-Υβ και ο Όσβαλντ Βιρτ), του οποίου, μετά το θάνατο του Ντε Γκουαϊτά το 1897 (από υπερβολική δόση ναρκωτικών), ο Παπύς έγινε ο τελευταίος επικεφαλής του. Η συνοχή του τάγματος όμως δεν άργησε να κλονιστεί καθώς τον Νοέμβριο του 1890, ο Πελατάν διαφώνησε με τον Παπύς σχετικά με το βάρος που έδινε ο τελευταίος στον αποκρυφισμό και την μαγεία, καθώς και με τον κάπως φιλελεύθερο θρησκευτικό συγκριτισμό του, ο οποίος είχε ως συνέπεια να κατατάσσει τον Χριστιανισμό ως μια μεγάλη θρησκεία ανάμεσα σε άλλες μεγάλες θρησκείες, πράγμα που έβρισκε εντελώς αντίθετο τον Πελετάν. Έτσι ο Πελετάν εγκατέλειψε τους Ντε Γκουαϊτά και Παπύς και δημιούργησε το δικό του αμεγώς χριστιανικό ροδοσταυρικό τάγμα το Rose + Croix Catholique το οποίο μετονομάστηκε σχεδόν αμέσως σε Order of Rose + Croix of the Temple and Graal.
Το 1888 ο Παπύς και ο φίλος του Lucien Chamuel ιδρύσαν την Librarie du Merveilleux που ήταν μια εσωτερική βιβλιοθήκη - πολυχώρος εκδηλώσεων, καθώς και την μηνιαία αποκρυφιστική ροδοσταυρική επιθεώρηση L' Initiation, η οποία εκδιδόταν εως την έναρξη του Πολέμου το 1914.
Στη συνέχεια τον Νοέμβριο του 1889 ο Παπύς ιδρύει στο Παρίσι, στην rue de La Condamine, μια Σχολή Ερμητικών Επιστημών, την "Ανεξάρτητη Ομάδα Εσωτερικών Σπουδών" ("Groupe Independant d' Etudes Esoteriques"), στην οποία φοίτησαν και δίδαξαν, πολλοί γνωστοί μεγάλοι εσωτεριστές και μυημένοι διαφόρων Παραδόσεων. Οι σκοποί της Ομάδας ήταν:
Α) Η αμερόληπτη μελέτη, απαλλαγμένη από την ακαδημαϊκή ή την δογματική εκκλησιαστική οπτική, των επιστημονικών δεδομένων, καλλιτεχνικών αλλά και κοινωνικών, που βρίσκονται κρυμμένα στο βάθος όλων των συμβολισμών όλων των θρησκειών και όλων των παραδόσεων.
Β) Η επιστημονική μελέτη, ο πειραματισμός και η παρατήρηση των αγνώστων δυνάμεων της φύσης αλλά και του ανθρώπου (πνευματικά φαινόμενα, υπνωτισμός, μαγεία και θεουργία).
Γ) Η συγκέντρωση όλων των διάσπαρτων στοιχείων, ενόψει του ενένδοτου αγώνα ενάντια στα δόγματα του υλισμού και της αθεΐας.
Η Σχολή δεν είχε κόστος εγγραφής ούτε απαιτούνταν κανενός είδους υλικές συνεισφορές, οι συνδρομητές λάμβαναν ένα φύλλο του "Πέπλου της Ίσιδος" του εβδομαδιαίου οργάνου της Σχολής. Το Πρόγραμμα Σπουδών της Σχολής αυτής αποτέλεσε, με παραλλαγές, την "διδακτέα ύλη" των περισσότερων μεταγενέστερων οργανώσεων, των οποίων η ίδρυση ακολούθησε στην Ευρώπη και στην Αμερική.
Μέσω της Σχολής αυτής, φαίνεται οτι ο Παπύς, έδινε διέξοδο στις διανοητικές ανησυχίες και ανάγκες των Μαθητών του, ενώ μέσω του Μαρτινιστικού Τάγματος, καλλιεργούσε το "είναι" των Μαθητών του, μέσω των βιωμάτων, που η Παραδοσιακή Οδός αφυπνίζει, μέσω των υπερ-διανοητικών εργαλείων του Διαλογισμού επί του Συμβολισμού, της ζωντανής Τελετουργίας και της συνειδητής Προσευχής. Εφόσον αυτά τα πνευματικά "εργαλεία", χρησιμοποιηθούν με μαθηματική ακρίβεια και θρησκευτική ευλάβεια, ενεργοποιούν αφανείς και κοιμισμένες ενέργειες και δυνάμεις, του ατομικού και του συλλογικού ασυνειδήτου, και μάλιστα -και αυτό είναι το σημαντικό- κατά τρόπο ελεγχόμενο και δημιουργικό στην ατομική ζωή του καθενός μας.
Ο δυαδικος αυτός τρόπος λειτουργίας, διατηρείται ακόμη σήμερα, στις εσωτερικές Εργασίες των περισσότερων σημερινών Μαρτινιστικών Ταγμάτων, που είναι δυο τύπων: ως Εργασίες "Διαβουλίου" -"Conventicle" και ως Εργασίες "Συζήτησης"- "Forum". Έτσι, η εκπαίδευση επιτυγχάνεται και ως προς τη γραμμή του "Είναι" και ως προς τη γραμμή της "Γνώσης" του Μαθητή.
Σ' αυτό το Πρόγραμμα Σπουδών, ο Παπύς, ακολουθεί την μεγάλη τριλογία του Σαιν - Μαρτέν: "Σύμπαν-Άνθρωπος-Θείον" και εκλαϊκεύει τις μεγάλες Ιδέες, Αρχές και Νόμους της Εσωτερικής Παράδοσης, χρησιμοποιώντας παραδείγματα από τις μέχρι τότε προόδους των Επιστημών.
Το ίδιο έτος ο Παπύς εκδίδει ένα από τα σπουδαιότερα έργα του, το Ταρό των Βοημών.
Το έτος 1891 ο Παπύς προχωρεί στην επαναδραστηριοποίηση του Μαρτινισμού με την δημιουργία "του Τάγματος των Ανωτέρων Αγνώστων" ("L' Ordre des Superieurs Inconnus") με τους τρεις βαθμούς, που είναι πιο γνωστό ως "το Τάγμα των Μαρτινιστών" ή "το Μαρτινιστικό Τάγμα", το οποίο βασίζεται σε δυο εξαφανισμένες τεκτονικές τελετές: το τυπικό του "Τάγματος των Τεκτόνων Ιπποτών Εκλεκτών Κοέν του Σύμπαντος" του δον Μαρτίνες ντε Πασκουάλλυ (1700 - 1774) και τον Αποκατεστημένο Τύπο του Σαιν Μαρτέν του Λουί Κλωντ ντε Σαιν Μαρτέν (1743 - 1803), ο οποίος υπήρξε μαθητής του ντε Πασκουάλλυ και συνέγραφε τα έργα του με το ψευδώνυμο " Ο Άγνωστος Φιλόσοφος".
Ο Παπύς υποστήριξε ότι είχε στην κατοχή του τις πρωτότυπες εργασίες του ντε Πασκουάλλυ και ότι του είχε δοθεί η άδεια στον Τύπο του Αγίου Μαρτίνου από το φίλο του υποκόμη Henri Delaage, ο οποίος ισχυρίζονταν οτι ο παππούς του, από την μεριά της μητέρας του, είχε μυηθεί στο τάγμα από τον ίδιο τον Σαιν Μαρτέν, και είχε προσπαθήσει να αναβιώσει το τάγμα κατά το έτος 1887.
Το Μαρτινιστικό Τάγμα έμελλε να γίνει η κυριότερη συνεισφορά του Παπύς στον δυτικό εσωτερισμό, και μέχρι σήμερα ο κραδασμός του δεν έπαψε να δονεί τις ευαίσθητες και ενορατικές καρδιές.
Ο Παπύς στις 12 με 15 Μαΐου του ίδιου έτους ενεπλάκη στην περίφημη μονομαχία μεταξύ του Ντε Γκουαϊτά και του Henri Antoine Jules - Bois (1868-1943), ενός συγγραφέα ο οποίος είχε επιτεθεί στον Ντε Γκουαϊτά με τα γραπτά του. Ο Bois είχε εμπλακεί στον "μαγικό πόλεμο" μεταξύ του Ντε Γκουαϊτά και του Αββά Boullan. O Boullan ήταν ο επικεφαλής της σχισματικής αίρεσης Oeuvre de la Misericorde (Έργα Ελέους), μιας αποκρυφιστικής εκκλησίας που ιδρύθηκε από τον Eugene Vintras to 1851. Αυτός ο "μαγικός πόλεμος" περιλάμβανε και την έκδοση του μυθιστορήματος La Bas (Απρίλιος 1891) του Joris K. Huysmans, ενός μυθιστορήματος που περιέγραφε με γλαφυρό τρόπο την δράση μιας ομάδας σατανικών μάγων. Οι χαρακτήρες της ομάδας των μάγων του μυθιστορήματος εμμέως συσχετιζόντουσαν με τον Ντε Γκουαϊτά και τους συνεργάτες του.
Η πρώτη μονομαχία που έγινε ήταν μεταξύ του Bois και του Ντε Γκουαϊτά, και περιελάμβανε πιστόλια. Ο Bois περίμενε πως ο Ντε Γκουαϊτά θα χρησιμοποιήσει εναντίον του κάποια έντονη αρνητική μαγική επιρροή ώστε να επηρεάσει την έκβαση της μονομαχίας, και πράγματι, το άλογό του στην πορεία του προς τον τόπο της μονομαχίας κατελήφθη από έναν ανεξήγητο τρόμο. Ούτε ο Ντε Γκουαϊτά ούτε ο Bois τραυματίστηκαν κατά τη διάρκεια της μονομαχίας, αλλά αργότερα ανακαλύφθηκε ότι ένα από τα όπλα (ποτέ δεν εξακριβώθηκε ποιο όπλο ήταν) υπέστη διάλειψη, και η σφαίρα ποτέ δεν εγκατέλειψε την θαλάμη.
Η δεύτερη αναμέτρηση ήταν μονομαχία με σπαθιά, και ήταν μεταξύ του Bois και του Παπύς. Αυτή τη φορά το άλογο του Bois κατέρρευσε δυο φορές στο δρόμο προς τον τόπο της μονομαχίας. Ο Παπύς και ο Bois μετά το τέλος της μονομαχίας ήταν μόνο ελαφρά τραυματισμένοι, αργότερα οι δυο άντρες έγιναν φίλοι, σε αυτό ίσως να έπαιξε κάποιον ρόλο ο κοινός γνωστός και φίλος τους, ο Μακ Γκρέγκορ Μάδερς (1854-1918).
Το 1893, ο Παπύς χειροτονείται επίσκοπος της l' Eglise Gnostique της Γαλλίας (ως Tau Vincent, Επίσκοπος της Τουλούζης) από τον Jules Doinel (Πατριάρχης Tau Valentin II), o οποίος είχε ιδρύσει την Εκκλησία του το 1890 ως μια προσπάθεια να αναβιώσει την θρησκευτική κίνηση των Καθαρών.
Το 1895 ο Doinel παραιτήθηκε της θέσεώς του ως Προκαθήμενος της Γαλλικής Γνωστικής Εκκλησίας, αφήνοντας τον έλεγχο της Εκκλησίας σε μια σύνοδο αποτελούμενη από τρεις πρώην επισκόπους του, ένας από τους οποίους ήταν Παπύς (οι άλλοι δυο ήταν ο Jean Bricaud και ο Louis - Sophrone Fugairon). Στις 23 Μαρτίου του ίδιου έτους, ο Παπύς μυήθηκε στον βαθμό του Νεόφοιτου της Χρυσής Αυγής (Hermetic Order of the Golden Dawn) στο Ahathoor Temple υπ' αριθμό 7 στο Παρίσι. Ο Παπύς, παρόλο που σεβόταν και αναγνώριζε το σύστημα της Χρυσής Αυγής, δεν θέλησε ποτέ να περάσει σε ανώτερους βαθμούς πέραν από αυτόν του Νεόφοιτου, και αυτό γιατί δεν έβλεπε με καλό μάτι την είσοδο αλλοδαπών ροδοσταυρικών κινήσεων στη Γαλλία, που ενδεχομένως θα έπαιρναν μέλη από το Καμπαλιστικό Τάγμα του Ροδο+Σταύρου και το Μαρτινιστικό Τάγμα.
Ο Παπύς ποτέ δεν έγινε ένας "κανονικός" (της Μεγάλης Ανατολής της Γαλλίας) Τέκτων. Αντιτάχθηκε στον Τεκτονισμό που ακολουθούσε η Μεγάλη Ανατολή της Γαλλίας διότι τον θεωρούσε αθεϊστικό, σε αντίθεση με τον Εσωτερικό Χριστιανισμό της Γνωστικής Εκκλησίας, το Καμπαλιστικό Τάγμα του Ροδοσταύρου και το Μαρτινιστικό Τάγμα. Παρ' όλα αυτά, στις 24 Ιουνίου του 1908 οργάνωσε μαζί με τον Τεντέρ (Charles Detre) στο Παρίσι το Διεθνές Τεκτονικό και Πνευματικό Συνέδριο "των Εσωτερικών Τεκτονικών Τύπων και του Τεκτονισμού των Ανωτέρων Βαθμών".
Σε αυτό το συνέδριο έλαβε μια έγγραφη άδεια -εξουσιοδότηση από τον Theodor Reuss (1855 - 1923), για τη δημιουργία ενός "Υπάτου Μεγάλου Γενικού Συμβουλίου του Ενιαίου Αρχαίου & Αρχέγονου Τύπου για την Μεγάλη Ανατολή της Γαλλίας και των παρακολουθημάτων της στο Παρίσι". (Supreme Grand Council General of the Unified Rites of Ancient and Primitive Masonry for the Grand Orient of France and its Dependencies a Paris). Σε αυτό το συνέδριο πιθανότατα ο Reuss θέτει τον Παπύς επικεφαλής Χο του Ordo Templi Orientis για τη Γαλλία, και ο Παπύς με τη σειρά του βοηθά τον Reuss, στον σχηματισμό της Γνωστικής Καθολικής Εκκλησίας του Ο.Τ.Ο. (Ecclesia Gnostica Catholica) ως συνέχεια της l' Eglise Gnostique της Γαλλίας της οποίας ήταν επικεφαλής.
Όταν ο John Yarker πέθανε το 1913, ο Παπύς εξελέγη ως διάδοχός του στο αξίωμα του Μεγάλου Ιεροφάντη (Διεθνής Επικεφαλής) του Αρχαίου & Αρχέγονου Τύπου του Μέμφις & Μισραϊμ.
Ο Παπύς επισκέφθηκε τη Ρωσία τρεις φορές το 1901, 1905 και 1906, για να προσφέρει τις υπηρεσίες του στον τσάρο Νικόλαο ΙΙ και την τσαρίνα Αλεξάνδρα ως ιατρός και σύμβουλος σε θέματα αποκρυφισμού.
Τον Οκτώβριο του 1905, φέρεται να έκανε επίκληση στο πνεύμα του Αλεξάνδρου ΙΙΙ, πατέρα του τσάρου Νικολάου, ο οποίος προφήτευσε οτι ο Τσάρος θα γνωρίσει την πτώση του από τα χέρια των επαναστατών.
Ο Παπύς ενημέρωσε τον Τσάρο ότι είναι σε θέση να αποτρέψει με μαγικά μέσα την προφητεία του Αλεξάνδρου για όσο διάστημα θα ήταν ζωντανός (η αξίωσή του αποδείχθηκε αληθινή, ο Νικόλαος διατήρησε την παραμονή του στον θρόνο της Ρωσίας μέχρι 141 ημέρες μετά το θάνατο του Παπύς). Παρά το γεγονός οτι ο Παπύς φαίνεται να υπηρέτησε τον Τσάρο και την Τσαρίνα ουσιαστικά κάνοντας χρήση σαμανικών ικανοτήτων, αργότερα εξέφρασε, περιέργως, την έντονη ανησυχία του για την μεγάλη εξάρτησή τους από τον αποκρυφισμό, ως εργαλείο που θα τους παρείχε βοήθεια στη λήψη αποφάσεων και απαντήσεων σε ερωτήσεις της διακυβέρνησης. Κατά τη διάρκεια της μετέπειτα αλληλογραφίας που είχε μαζί τους, τους προειδοποίησε αρκετές φορές για την αρνητική επιρροή του Ρασπούτιν.
Ο Παπύς Ίδρυσε δύο σημαντικά περιοδικά: το "L' Initiation" ("H Μύηση") και το "La Voiled' Isis" (To Πέπλο της Ίσιδας"). Υπήρξε επίσης, εξαιρετικός ιατροφιλόσοφος, γιατρός και θεραπευτής, σωμάτων και ψυχών, εφαρμόζοντας όλες τις μεθόδους της ιατρικής (αλληλοπαθητική, ομοιοπαθητική, ενεργειακή, πνευματική κλπ), αναλόγως της περιπτώσεως και του επιπέδου του προβλήματος.
Ήδη, από το 1895 διατύπωνε τις βάσεις μιας νέας θεραπευτικής: "Οι αρρώστιες του σώματος, έγραφε, όπως τραυματισμοί, θλάσεις των οστών, κατάγματα, διαστρέμματα, πυρετοί, δυσπεψίες, δυσκοιλιότητες, εντερίτιδες κλπ, θα πρέπει να θεραπεύονται δια των αντιθέτων δηλ. δια της αλλοπαθητικής. Οι νόσοι του αστρικού, όπως η φυματίωση, ο καρκίνος, οι κύριες νευρικές παθήσεις, θα πρέπει να θεραπεύονται δια της ομοιοπαθητικής, του μαγντισμού, της ισοπαθητικής, της οποθεραπείας και δια ερμητικών σπαγειρικών μεθόδων. Οι διανοητικές νόσοι, όπως η καταληψία, ο βαμπυρισμός, η επιληψία, η υστερία, η σχιζοφρένεια, μόνον δια της προσευχής και της θεουργίας είναι δυνατόν να ιαθούν. Η οδός που μας οδήγησε στις παρούσες αντιλήψεις μας, δεν είναι νέα, (έγραφε στο έργο του "Qu' est - cequel' Occultisme", Leymarie 1929) διότι ανάγεται σε απόψεις περί Ανθρώπου, Κόσμου και Θεού, που διδάσκονταν στα Ιερά της Αιγύπτου, ήδη από το 2600 π.Χ. Πολλοί ερευνητές, ελεύθεροι κατά το πνεύμα, στράφηκαν προς την αρχαϊκή αυτή φιλοσοφία των Πατριαρχών, των Αιγυπτίων Μυσταγωγών, του Μωϋσή, προς τους Χριστιανούς Γνωστικούς και Φωτισμένους, προς τους Αλχημιστές και τους Ροδόσταυρους, η οποία δεν μεταβλήθηκε καθόλου δια μέσου ων αιώνων... Οι Ιατρικές Σπουδές, όπως γίνονται παραδεκτές και ασκούντται επί των ημερών μας, προάγουν ελάχιστους κλινικούς, μερικούς φυσιολόγους, αλλά κανέναν φιλόσοφο με την ανώτερη έννοια της λέξης".
Πάνω απ' όλα υπήρξε μέγας φιλάνθρωπος, όπου και μ' όποιον τρόπο μπορούσε. Διέχεε απλόχερα και με ταπεινοφροσύνη, την καλοσύνη του, "μέσα από την ακαταπόνητη επιθυμία του να υπηρετεί τον πλησίον του, ως αυθόρμητο αποτέλεσμα της φλογερής του αγάπης για τον Κύριο Ημών Ιησού Χριστό", γράφει ο γιός του, Δρ. Φιλίπ Ανκώς. Όπως χαρακτηριστικά έλεγε, ο "νόμος της ζούγκλας", στο ανθρώπινο επίπεδο αντικαθίσταται με τον "νόμο της θυσίας". Με τη θυσία, για την οποία ο Paul Sedir έγραψε:
"Η θυσία στηρίζει το Σύμπαν. Ο άνθρωπος την αντιλαμβάνεται ως έναν νόμο αμοιβαίας ανταλλαγής, έπειτα ως ένα ηθικό καθήκον, έπειτα την ακολουθεί λόγω αγάπης. Σε αυτή την βαθμίδα, η εκούσια αποδοχή των βασάνων οδηγεί υψηλότερα από τους μαθηματικούς νόμους της έμφυτης δικαιοσύνης. Κάνει να κατέλθει το Απόλυτο εντός του σχετικού, μέσα μας και γύρω μας".
Το 1914 ξεκίνησε ο 1ος Παγκόσμιος Πόλεμος, κατά τον οποίο ο Δρ. Παπύς αφιερώθηκε στην περίθαλψη των αρρώστων και ασθενών του πολέμου. Δυο χρόνια μετά την έκρηξη του πολέμου, το 1916, αποσαρκώθηκε σε ηλικία 51 ετών, όρθιος ως στρατιώτης, κατά την εκπλήρωση του καθήκοντός του προς την Πατρίδα του, αφού προσβλήθηκε από φυματίωση, λόγω των κακουχιών στο μέτωπο, όπου υπηρετούσε ως Αρχίατρος στα στρατιωτικά κινητά νοσοκομεία.
Έτσι περιγράφει την περίσταση ο γιός του, Δρ. Philippe Encausse: "Αρχίατρος σ ένα νοσοκομείο, στη διάρκεια του μεγάλου πολέμου, ο γιατρός Ζεράρ Ανκώς αφοσιώθηκε ολοκληρωτικά στους αγαπημένους του τραυματίες. Ξόδεψε τον εαυτό του, χωρίς τσιγκουνιές και διαμαρτυρίες, πολύ ευτυχισμένος που μπορούσε να ανακουφίζει το πεσμένο ηθικό και τα σωματικά βάσανα των ανθρώπινων πλασμάτων που του είχαν εμπιστευθεί... Αφού έμεινε πολλούς μήνες στο μέτωπο, ο Αρχίατρος Ανκώς έπεσε άρρωστος. Εξαντλημένος από την τρομερή δουλειά, που ήρθε να υπερ-προστεθεί σε μια πάνω από τριάντα χρονών δραστηριότητα, το φυσικό του σώμα δεν μπόρεσε ν' αντισταθεί περισσότερο... Μέχρι το τέλος υπήρξε λοιπόν, θύμα της αφοίωσής του, της επιθυμίας του να Υπηρετεί. Ήταν στις 25 Οκτώβρη, όταν πήγε να επισκεφθεί τον συνάδελφο και φίλο του καθηγητή κ. Εμίλ Σερζάν, στο νοσοκομείο "Λα Σαριτέ", που κατέρρευσε... Πέθανε εκεί όπου είχε αρχίσει την ιατρική του σταδιοδρομία. Σκληρή σύμπτωση!!!..."
Ο Paul Sedir, ο μεγάλος αυτός Εσωτεριστής, αποχωρίστηκε τον φίλο του, τον Δρ Ζεράρ Ανκώς, με τα παρακάτω λόγια, σαν μια τελευταία απότιση φόρου τιμής, στη στιγμή της ταφής του στο Παρισινό νεκροταφείο του Περ-Λασαίζ, στο 93ο τμήμα:
“Ο διανοούμενος, ο φιλόσοφος με τις υπέροχες ενοράσεις του, ο πανίσχυρος προπαγανδιστής, ο καταχειροκροτημένος ομιλητής, ο μυημένος, ο εύστροφος θεραπευτής, όλες αυτές οι θαυμαστές ιδιότητες συγκεντρώνονται στο πρόσωπο αυτού του ανθρώπου του Καλού, που το σκήνωμά του, από τώρα σεβαστό, αφιερώνεται σήμερα στην κοινή μας Μητέρα... Ας μιμηθούμε αυτό τον πρωτεργάτη που θέλησε να μην είναι παρά μόνον φίλος για μας και που υπήρξε και αρκετά δυνατός για να κρύβει τους πόνους και τα βάσανά του, κάτω από ένα μόνιμο χαμόγελο... Ας σκουπίσουμε τα δάκρυά μας, διότι αυτά θα τον κρατήσουν μέσα στις σκιές. Κι ας χαρούμε, όπως κι αυτός ο ίδιος χαίρεται εδώ και τρεις μέρες, που θα ξαναβλέπει επιτέλους πρόσωπο με πρόσωπο, τον Πανίσχυρο Θεραπευτή, τον Αυθεντικό Ποιμένα των ψυχών, τον Αιώνιο Φίλο και τον Πολυαγαπημένο, του οποίου υπήρξε ο πιστός υπηρέτης".
Η μεταστροφή του από την υλιστική άποψη της ζωής, περιγράφεται στις αναμνήσεις του, με τίτλο: "Comment je devins mystique". Σύντομα, αποκατέστησε επαφή με το "αρχαίο" Μαρτινιστικό Κίνημα και μελετησε τα έργα του χημικού Loiis Lucas, που ήταν γνώριμος του Eliphas Levi. Ο Δρ. Ζεράρ Ανκώς αποκαλούσε τον εαυτό του μαθητή του L. Lucas και το 1887 του αφιέρωσε τη μπροσούρα του "L' Occultisme Contemporain".
Ο Παπύς έχει καταγραφεί επίσης, στα πνευματικά χρονικά της δυτικής εσωτερικής πνευματικότητας, ως η προεξάρχουσα προσωπικότητα στις διάφορες εσωτεριστικές οργανώσεις και στους Παρισινούς εσωτεριστικούς και λογοτεχνικούς κύκλους, και ως ένας από τους κύριους ενεργητικούς παράγοντες της Γαλλικής Εσωτεριστικής Αναγέννησης των αρχών του 20ου αιώνα, που ενέπνευσε και επηρέασε όλα τα ανάλογα κινήματα δυτικής παραδοσιακής μυητικής πνευματικότητας, σε όλες τις χώρες της Ευρώπης και της Αμερικής αργότερα.
Στον ρόλο του αυτόν, τον βοήθησαν όλες οι αρετές της προσωπικότητάς του, όπως προαναφέρθηκαν και αναδείχτηκε ο αναμφισβήτητος ενθουσιώδης αλλά και ενθουσιαστικός και εμπνευστικός ηγέτης, όλων αυτών των κινημάτων, στο Παρίσι της περιόδου εκείνης. Ιδιαίτερα, επισημαίνουμε την εκπληκτική εκανότητά του σ' αυτό, που σήμερα θα λέγαμε "διαχείριση ανθρώπινων πόρων". Αρκεί κανείς να παρατηρήσει ποιοι ήταν οι 12, που αναφέρεται ότι αποτέλεσαν το Πρώτο Ύπατο Συμβούλιο του Μαρτινιστικού Τάγματος, δηλαδή ότι ήταν όλοι τους ταυτόχρονα ηγέτες άλλων Μυητικών Ταγμάτων και Κινημάτων.
Το 1887 συνδέθηκε με την Θεοσοφική Εταιρία της Γαλλίας, αλλά το 1890 παραιτήθηκε, διότι δεν συμφωνούσε με την έμφαση που έδινε η Θ.Ε. στον Ανατολίζοντα Εσωτερισμό. Η διαφωνία του αυτή, θα πρέπει να του προκάλεσε ιδιαίτερη άπωση, αφού σχεδόν ταυτόχρονα, βλέπουμε το ενδιαφέρον του να στρέφεται με ιδιαίτερη έλξη, προς τις Δυτικές Πνευματικές και Θρησκευτικές Παραδόσεις, εσωτερικές και εξωτερικές, για την κάθαρση των οποίων, από τον τσαρλατανισμό, εργάστηκε ακάματα, μέχρι το τέλος της σύντομης ζωής του. Αλλά, όπως είναι γνωστό, η κύρια συνεισφορά του στον τομέα αυτό, ως αντίδραση στον συνεχώς διογκούμενο υλισμό της εποχής, αλλά και ως εναλλακτική "Δυτική" πρόταση, σε σχέση με την "Ανατολίζουσα" πρόταση της Θεοσοφικής Εταιρίας, υπήρξε η ίδρυση "του Τάγματος των Ανωτέρων Αγνώστων" (L' Ordre des Superieurs Inconnus") με τους τρεις βαθμούς, που είναι πιο γνωστό ως "το Τάγμα των Μαρτινιστών" ή "το Μαρτινισικό Τάγμα", του οποίου ο κραδασμός δεν έπαψε να δονεί τις ευαίσθητες και ενορατικές καρδιές, ακόμη και τώρα.
Ίδρυσε επίσης, μια Σχολή Ερμητικών Επιστημών, την "Ελεύθερη Ομάδα Εσωτερικών Σπουδών" (Groupe Independant d' Etudes Esoteriques"), στην οποία φοίτησαν και δίδαξαν, όλοι οι τότε γνωστοί μεγάλοι εσωτεριστές και μυημένοι διαφόρων Παραδόσεων, ακόμη κι αυτοί που αργότερα ακολούθησαν άλλες Ατραπούς. Το Πρόγραμμα Σπουδών της Σχολής αυτης αποτέλεσε, με παραλλαγές, την "διδακτέα ύλη" των περισσότερων μεταγενέστερων οργανώσεων, των οποίων η ίδρυση ακολούθησε στην Ευρώπη και στην Αμερική.
Ο Παπύς, αποπειράθηκε και το κατόρθωσε με επιτυχία, απέναντι σ' ένα υπερυψούμενο παλιρροϊκό κύμα καλπάζοντος υλισμού, να αντιτάξει τις Μυητικές, Εσωτεριστικές, Φιλοσοφικές και Θρησκευτικές Μορφές της Δυτικής Πνευματικότητας, από την απώτατη αρχαιότητα, μέχρι την σύγχρονη "επιστημονίζουσα", αλλά "υλόφρονα" εποχή μας, του "homo economicus" και της "κερδομανίας", και να προσεγγίσει τα μεγάλα μυστήρια της "Ύπαρξης" και της αναζήτησης του "Νοήματος της ανθρώπινης ζωής πάνω στον πλανήτη μας", της Συνειδητότητας και της Ευτυχίας, για την ευημερία και το καλό όλων μας. Κι αυτό το έκανε με τρόπο μεθοδικό, συστηματικό και "επιστημονικό", έτσι ώστε να μπορέσει να γίνει αντιληπτό από κάθε δυτικό άνθρωπο. Οι μαθητές και οι διάδοχοί του συνέχισαν το Έργο του, ποιοτικά, ουσιαστικά και ποσοτικά.
Το 1880 ο Παπύς, ο Π.-Α. Σαμποζώ και διάφοροι άλλοι νέοι διανοούμενοι, μεταξύ των οποίων και ο Έλληνας Ιωάννης Παπαδιαμαντόπουλος (φημισμένος συμβολιστής ποιητής, με το λογοτεχνικό ψευδώνυμο "Ζαν Μωρεάς"), είχαν τη συνήθεια να γευματίζουν μαζί, συζητώντας συγχρόνως θέματα που τους ενδιέφεραν.
Κατ' αυτόν τον τρόπο, ο Παπύς και ο Σαμποζώ ανακάλυψαν πως ήταν και οι δυο μυημένοι. Ο Παπύς εξέλαβε αυτή τη σύμπτωση ως οιωνό από τον Ουρανό και άρχισε να εργάζεται για την δημιουργία μιας οργάνωσης, που θα συγκέντρωνε στις αγκάλες της όλους, όσους είχαν λάβει το "Μυστηριώδες Κληροδότημα" και θα χρησίμευε ως κέντρο μελέτης του Μαρτινιστικού Πνευματικού Ιδεώδους και ως μέσον διάδοσης του Κινήματος. Το 1884 συντάχθηκε το Καταστατικό αυτής της οργάνωσης που ονομάστηκε "Ordre Martiniste" ή Μαρτινιστικό Τάγμα".
Το 1890, αποφασίστηκε να τεθεί το Τάγμα υπό ένα Δωδεκαμελές "Ύπατο Συμβούλιο" με τον Παπύς ως Πρόεδρο και Μέγα Διδάσκαλο. Τα 12 Ιδρυτικά Μέλη του πρώτου Υπάτου Συμβουλίου ήταν: Παπύς, Π.-Α. Σαμποζώ, Στανισλάς ντε Γκουαϊτά, Σαμοουέλ, Σεντίρ (Υβόν Λελούπ), Πωλ Αντάμ, Μωρίς Μπαρέ, Ζυλ Λεζέ, Μοντιέρ, Σάρλ Μπαρλέ, Ζακ Μπυρζέ και Ζοζεφίν Πελαντάν. Πολύ σύντομα, δυο εξ αυτών παραιτήθηκαν: ο Μπαρέ και ο Πελαντάν, και αντικαταστάθηκαν από τους Δρ. Μαρκ Αβέν (Λαλάντ) και Βικτόρ-Εμίλ Μισελέ. Το 1893, παραδόθηκε στους Μαρτινιστές της Λυών τα Αρχεία και οι Φάκελοι του Βελλερμόζ και του Ναού των Κοέν της Λυών, που είχε αφήσει η χήρα του Ζ. Ποντ, διαδόχου του Βιλλερμόζ, στον Αδ. Καβαρνιέ.
Ο Παπύς και ένδεκα άλλοι Αδελφοί λοιπόν, είχαν συγκροτήσει το 1890 το Πρώτο "'Υπατο Συμβούλιο" του "Μαρτινιστικού Τάγματος". Το Μαρτινιστικό Τάγμα γνώρισε μια περίοδο ακμάζουσας δραστηριότητας στη Γαλλία και σε άλλες χώρες. Ο Παπύς ήταν ένας ακούραστος εργάτης και εισήγαγε το Τάγμα ακόμη και στην Ρωσική Αυλή, όπου ο Μαρτινισμός ήταν γνωστός για περισσότερο από έναν αιώνα. Λέγεται πως ο Τσάρος Νικόλαος ο Β', ήταν ο Διδάσκαλος της Μαρτινιστικής Στοάς, που διατηρούνταν μέσα στο Βασιλικό Παλάτι.
Όταν ξέσπασε ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος το 1914, ο Παπύς εντάχθηκε στο γαλλικό στρατό ως Αρχίατρος σ ένα στρατιωτικό νοσοκομείο. Αφού έμεινε πολλούς μήνες στο μέτωπο ο Παπύς έπεσε βαριά άρρωστος, από την εξάντληση της ιατρικής εργασίας του στο μέτωπο και την συσσωρευμένη κούραση της υπερδραστηριότητάς του των τελευταίων τριάντα τριών ετών. Κατόπιν μεταφέρθηκε στα μετόπισθεν, κι ύστερα διορίστηκε πρώτα στην Τουρ και μετά στο Παρίσι. Εκεί δυστυχώς η παραμονή του σαν γιατρός σ' ένα εργοστάσιο παρασκευής ασφυξιογόνων αερίων στάθηκε γι αυτόν μοιραία. Στις 25 Οκτωβρίου του 1916 πήγε να επισκεφτεί το συνάδελφο και φίλο του καθηγητή Έμιλ Σερζάν, στο νοσοκομείο της Σαριτέ, και εκεί και κατέρρευσε από την φυματίωση. Έτσι ο Παπύς πέθανε εκεί όπου πριν από είκοσι περίπου έτη είχε αρχίσει την ιατρική του σταδιοδρομία...
Παρά τα 51 χρόνια του σύντομου βίου του, ο Παπύς άφησε ένα εκτεταμένο και παραγωγικό συγγραφικό έργο, όντας ένας εξαιρετικά δυναμικός και εργατικό άνθρωπος, αλλλά συνάμα και ιδιαιτέρως αποτελεσματικός σε κάθε του δραστηριότητα.
Λάτρης φιλοσοφίας και επιστήμης, αλλά και των λεγόμενων ερμητικών επιστημών, ο Παπύς πρόλαβε να αφήσει έργο περισσότερων από 100 βιβλίων και άλλων τόσων άρθρων και σύντομων μελετών, κάτι που θα του εξασφάλιζε τον τίτλο του μέγιστου εκλαϊκευτή της μυητικής και εσωτερικής πνευματικότητας του 20ου αιώνα. Για άλλους πάλι ήταν απλώς ο "Μπαλζάκ του αποκρυφισμού"!
Πέρα από το περιοδικό "Η Μύηση", ο Παπύς εξέδιδε επίσης επί σειρά ετών "Το Πέπλο της Ίσιδος", αν και οι λογοτεχνικές και αποκρυφιστικές του αναζητήσεις απλώθηκαν σε ένα ευρύτατο φάσμα ερευνών.