14.12.2017
Του Ησαΐα Κωνσταντινίδη
Ένα αγαπητό μας πρόσωπο έθεσε, πρόσφατα, ένα τεράστιο ζήτημα για τον εν γένει πολιτισμό μας, για το ελληνικό πνεύμα. Μας είπε συγκεκριμένα τα εξής, υπό μορφή «παραπόνου»: «Δυστυχώς, σήμερα δεν υπάρχει πια στην Ελλάδα -ίσως δε και στον κόσμο- δημιουργία. Δεν υπάρχουν καινοτόμες ιδέες, δεν υπάρχουν νέα επιτεύγματα της ψυχής και του νου. Πού είναι οι άλλοτε μεγάλες δημιουργίες, τα αριστουργήματα του ανθρώπου, που συγκλόνιζαν; Σήμερα οι άνθρωποι δεν γεννούν πια πραγματική τέχνη, ουσιαστικά δεν διαθέτουν φαντασία»…
Δυστυχώς, έχει απόλυτο δίκιο. Το ως άνω αρνητικό φαινόμενο, αυτή η στειρότητα που χαρακτηρίζει σήμερα τον άνθρωπο (ειδικά δε τους νεώτερους, όπου παρατηρείται πλήρης έλλειψη έμπνευσης), έχει βέβαια την εξήγησή της. Μια πρώτη προσέγγιση είναι η αισθητική: απουσιάζουν στην εποχή μας απολύτως τα εξωτερικά αισθητήρια, τα τόσο αναγκαία για να συνταράξουν την ψυχή του δημιουργού, να εμπνεύσουν! Η κοινωνική κτλ. κατάσταση γύρω μας αποπνέει πνευματική μιζέρια· πώς έπειτα να μπορέσει κάποιος να δημιουργήσει το οτιδήποτε (από ποίηση και μουσική, έως ζωγραφική και γλυπτική), όταν τίποτα στο περιβάλλον που τον περιτριγυρίζει δεν τον εμπνέει;
Έπειτα είναι η ανεξέλεγκτη εισβολή της τεχνολογίας, που έχει «σαρώσει» τα τελευταία χρόνια κυριολεκτικά τα πάντα στον λεγόμενο καλλιτεχνικό χώρο! Για παράδειγμα, άλλοτε ο μουσικοσυνθέτης δημιουργούσε τις νότες του βασισμένος πάνω στους ήχους της φύσης (των πουλιών, των νερών, ακόμη και των ουρανίων σωμάτων!). Σήμερα, το… «συνθεσάιζερ» λύνει το πρόβλημα! Η μηχανή είναι εκείνη που υποκαθιστά πλήρως τον άνθρωπο και ο «δημιουργός» ψευτοσυνθέτης απλώς… επιλέγει από τις διάφορες εκδοχές που θα του βγάλει ως «σύνθεση» ο ηλεκτρονικός υπολογιστής! Η απόλυτη πνευματική γύμνια…
Πώς λοιπόν να έχουμε σήμερα σπουδαίους ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥΣ, όταν απουσιάζουν οι κατάλληλες συνθήκες για τη γέννηση, την εξέλιξη και την καταξίωσή τους; Κάποτε, ακόμη και σε συνθήκες μεγάλης φτώχειας και στερήσεων αγαθών, το ανθρώπινο πνεύμα ήταν ΕΛΕΥΘΕΡΟ: δημιουργούσε κυριολεκτικά από το «πουθενά» (μέσα από το χάος προέκυπτε η τάξη). Σήμερα, το ανθρώπινο «είναι» βρίσκεται φυλακισμένο μέσα στη μέγγενη της χυδαίας ύλης… Ναι, η οικονομία «κατάπιε» την πολιτική, ναι, η μηχανή υποσκέλισε τον άνθρωπο! Η τεχνολογία «σκότωσε» την τέχνη. Και μόνο ένα δημιουργικό ΧΑΟΣ, σαν νέα θεία Δημιουργία (όπως και τότε), δύναται να βγάλει τον σύγχρονο άνθρωπο από το καταθλιπτικό αδιέξοδο που τον κατατρώγει!