19.10.2020
Του Ησαΐα Κωνσταντινίδη
Το Σούνιο είναι για πάντα συνδεδεμένο με τον θρύλο του βασιλιά των Αθηνών, Αιγέα. Ο γιος του, ο περίφημος ήρωας Θησέας, είχε πάει στην Κρήτη -μαζί με τα παιδιά, 7 αγόρια και 7 κορίτσια, που υποχρεωνόταν να στείλει η Αθήνα για να θυσιαστούν στον Λαβύρινθο του φοβερού Μινώταυρου-, για να νικήσει το τέρας της μεγαλονήσου και να λυτρώσει τον τόπο του από αυτή τη συμφορά. Αν και τρομερά δύσκολο, ο Θησέας τα κατάφερε: νίκησε και σκότωσε τον Μινώταυρο! Μες στη χαρά του όμως, ξέχασε να αλλάξει τα πανιά του καραβιού του από μαύρα σε λευκά... Είδε λοιπόν ο Αιγέας, πάνω από το ακρωτήριο του Σουνίου, το πλοίο να πλησιάζει, διέκρινε τα μαύρα πανιά και δεν άντεξε: πιστεύοντας ότι ο γιος του είχε χαθεί, έπεσε ψηλά από τον βράχο στα νερά και πνίγηκε... Λέγεται ότι από τον Αιγέα και το τραγικό του τέλος έλαβε την ονομασία της η θάλασσα που ξανοίγεται πέρα από το Σούνιο: το Αρχιπέλαγος του ελληνισμού, το Αιγαίο πέλαγος...
Πίσω από τον πανάρχαιο θρύλο κρύβεται μία μεγάλη γεωπολιτική πραγματικότητα: η τεράστια γεωστρατηγική (και γεωοικονομική) αξία του Σουνίου, για την Αττική και τον ελληνισμό. Το ακρωτήρι αυτό βρίσκεται στη νοτιοανατολική Αττική, αποτελώντας το νοτιότερο άκρο της. Ενεργειακός τόπος δύναμης από πολύ παλιά, δεν είναι καθόλου συμπτωματικό το γεγονός, ότι σ' αυτό το σημείο δέσποζε ο μεγαλοπρεπής ναός προς τιμή του θεού Ποσειδώνα. Πράγματι, ανεβαίνοντας κανείς ψηλά πάνω στο ακρωτήρι, δίπλα από τα ερείπια του άλλοτε εντυπωσιακού ναού, βλέπει τη θάλασσα να σμίγει με τη γη και να γίνονται ένα. Μία θαυμάσια εικόνα, αντίστοιχη της ιστορικής αξίας με την οποία είναι φορτισμένος ο ιερός αυτός τόπος...
Η περιοχή του Σουνίου κατοικήθηκε ήδη από τα προϊστορικά χρόνια. Αφιερώθηκε στον θεό των υδάτων, τον Ποσειδώνα, εξ ου και ο ναός που οικοδομήθηκε στο σημείο αυτό και ήταν μοναδικός για το κάλλος και το μεγαλείο που απέπνεε. Χτισμένος από πωρόλιθο, ήταν στολισμένος με δύο μεγάλους κούρους, οι οποίοι ήταν εμφανείς από τα καράβια που περνούσαν από την περιοχή. Όταν έγιναν οι Περσικοί πόλεμοι, οι βάρβαροι κατέστρεψαν τον ναό, ο οποίος ανοικοδομήθηκε λίγο αργότερα, κατά τη διάρκεια του “χρυσού αιώνα” του Περικλή. Πάντως, στον τόπο αυτό λατρευόταν και η θεά Αθηνά, γι' αυτό και δύο μικρότεροι ναοί που υπήρχαν στο Σούνιο ήταν αφιερωμένοι σ' αυτή.
Η γεωπολιτική σημασία του Σουνίου είναι βέβαια εμφανής, λόγω και της εγγύτητάς του με το γειτονικό Λαύριο. Γνωστά ασφαλώς είναι τα περίφημα λατομεία του Λαυρίου, που από την αρχαιότητα έπαιζαν σημαίνοντα ρόλο στην ανάπτυξη της αττικής οικονομίας. Ίσως είναι μάλιστα ένας από τους βασικότερους λόγους, που η ευρύτερη αυτή περιοχή -στο τόξο που ξεκινά νοητά από τον Θορικό (πανάρχαιο οικισμό βόρεια του Λαυρίου) μέχρι την Ανάβυσσο και τη Σαρωνίδα, δυτικά του Σουνίου- οχυρώθηκε τόσο πολύ για να αντιμετωπίσει τις εχθρικές επιδρομές, ώστε κατέστη το ισχυρότερο φρούριο της Αττικής.
Φυσικά, το Σούνιο παίζει μεγάλο ρόλο και στη λεγόμενη “ιερή γεωμετρία” του ελλαδικού χώρου. Είναι πλέον γνωστό, ότι οι Έλληνες οικοδομούσαν τα λατρευτικά τους ιερά έτσι ώστε να δημιουργούν στον χάρτη ισόπλευρα και ισοσκελή τρίγωνα και να επαληθεύουν περίπλοκες μαθηματικές σχέσεις. Έτσι, ο ναός του Ποσειδώνα στο Σούνιο δημιουργεί ιερό ισοσκελές τρίγωνο με τον ναό της Αφαίας Αθηνάς στην Αίγινα και τον ναό του Ηφαίστου στο Θησείο της Αθήνας, κοντά στην Ακρόπολη: μεταξύ τους οι τρεις αυτοί ναοί απέχουν ο ένας από τον άλλο ακριβώς 242 στάδια! Κεφαλή δε, του εν λόγω τριγώνου είναι το Σούνιο. [ΣΗΜΕΙΩΣΗ: 1 στάδιο = περίπου 185,2 μέτρα]. Κάτι που σημαίνει βεβαίως ότι δεν είναι καθόλου τυχαίο το γεωγραφικό σημείο στο οποίο χτίστηκε ο ναός αυτός, εφόσον τίποτα δεν έχτιζαν τυχαία οι γνώστες των ιερών μυστικών της ελληνικής γεωδαισίας.
Ενδιαφέρουσα είναι η ερμηνεία της αστρολογικής τοποθέτησης του Σουνίου, έχοντας υπ' όψη ότι κάθε γεωγραφικό στίγμα της Ελλάδας “αποτυπώνεται” ταυτόχρονα στον ουράνιο χάρτη, σε ένα ανώτερο πνευματικό-αιθερικό επίπεδο. Σύμφωνα μ' αυτή, για τον ζωδιακό κύκλο που έχει ως επίκεντρό του την Αθήνα, η περιοχή του Σουνίου αποτελεί το σημείο εκκίνησης του ζωδίου των Διδύμων. Πιστευόταν ότι οι δύο τεράστιοι κούροι που διακοσμούσαν άλλοτε τον ναό του Ποσειδώνα συμβόλιζαν τους Διόσκουρους (δηλ. Δίδυμους) του γνωστού μύθου: το ένα από τα δύο αδέλφια θυσίασε τη ζωή του για να μπορέσει να ζήσει ο αδελφός του, κι έτσι είχαμε την εναλλαγή των δύο αδελφών στη ζωή και τον θάνατο ανά εξάμηνο. Επίσης, κατά το δελφικό χρονολογικό σύστημα, ο μήνας που αντιστοιχούσε στους Διδύμους ήταν ο μήνας του Ποσειδώνα. Συνεπώς, ο Ποσειδώνας ήταν ο θεός που κυριαρχούσε στους Διδύμους.
Δεν είναι τυχαίο ότι ο θείος Όμηρος, αναφερόμενος στην επιστροφή του Μενέλαου από την Τροία, κάνει λόγο στην Οδύσσεια για το “Σούνιον ιερόν”, τονίζοντας την ιερή και γεωγραφική του αξία (“ἀλλ' ὅτε Σούνιον ἱρὸν ἀφικόμεθ', ἄκρον Ἀθηνέων”, Οδύσσεια γ΄ 278). Για την ιστορία, ο Μενέλαος σταμάτησε στο Σούνιο, για να θάψει τον καπετάνιο του πλοίο του, τον Φρόντη. Αυτό το ιερό ακρωτήριο, λοιπόν, του ελλαδικού χώρου μαγεύει ακόμη και σήμερα, και για πάντα, τον επισκέπτη του, που έχει την τύχη να βρεθεί σε έναν μοναδικό τόπο δύναμης και ένα ενεργειακό κέντρο με τεράστια σημασία για τον αρχαίο, και όχι μόνο, ελληνικό κόσμο...