“- Παράξενα και φοβερά, «σημεία των καιρών», αυτά που ζούμε στις μέρες μας!
- Προδοσία της Ορθοδοξίας και Νέα Εποχή της Πανθρησκείας...
- Η Εκκλησία είναι μία, με επικεφαλής τον Χριστό!
- Ψευδοάγιος ο Σωφρόνιος Σαχάρωφ!...”
21.05.2022
Συνέντευξη στον Ησαΐα Κωνσταντινίδη
Ο πατήρ Ιωάννης Διώτης είναι, αναμφίβολα, μία από τις πιο σημαντικές και σεβάσμιες μορφές της σύγχρονης Ελληνορθοδοξίας! Είναι πρωτοπρεσβύτερος της Εκκλησίας, συγγραφέας, θεολόγος, δημοσιογράφος, αλλά και εκδότης: μία πολυσχιδής, πραγματικά, προσωπικότητα. Το έργο του, πολύ σημαντικό, περιλαμβάνει μία πάρα πολύ σπουδαία επιμέλεια της Πατερικής θεολογίας, βασισμένης πάνω στην κλασική εργασία του J.-P. Migne, και συνεχίζει με τα μεταβυζαντινά αλλά και τα νεώτερα -δηλαδή μετά το 1800 περίπου- κείμενα των Πατέρων και Γερόντων της Εκκλησίας μας. Αυτό το έργο θεωρείται πάρα πολύ σπουδαίο, διότι συμπληρώνει τη μεγάλη τριλογία των θεόπνευστων κειμένων που ξεκινούν από την Παλαιά Διαθήκη, συνεχίζονται με την Καινή Διαθήκη και απολήγουν στην πατερική και γεροντική μας παράδοση. Με τον πατέρα Ιωάννη κάναμε μία πολύ ενδιαφέρουσα συνέντευξη, η οποία αφορά σύγχρονα ζητήματα που απασχολούν το έθνος και τη χριστιανοσύνη...
Ησαΐας Κωνσταντινίδης (Η.Κ.): Πατέρα Ιωάννη, σχετικά πρόσφατα είχε επισκεφθεί την Ελλάδα ο Πάπας Φραγκίσκος, επικεφαλής της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας. Εσείς έξω από την Αρχιεπισκοπή Αθηνών πραγματοποιήσατε μία λεκτική επίθεση στον Πάπα, αποκαλώντας τον αιρετικό! Είπατε συγκεκριμένα: “Πάπα, είσαι αιρετικός!”. Καλά... γίνονται αυτά τα πράγματα, να επιτίθεται κάποιος κατά του Ποντίφικα; Είναι δυνατόν να λέμε τέτοια λόγια για τον επικεφαλής της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας;
π. Ιωάννης Διώτης (π.Ι.Δ.): Το θέμα του Πάπα -όχι μόνο του σημερινού, αλλά του εκάστοτε Πάπα- είναι πολύ σημαντικό, διότι ο παπισμός εξακολουθεί να είναι διαχρονικός κίνδυνος για τον ελληνισμό και την Ορθοδοξία! Μετά την οριστικοποίηση του Σχίσματος το 1054 και μέχρι το 2001 δεν είχε πατήσει πόδι Πάπα στην Ελλάδα! Ήταν απαράδεκτος στη χώρα μας και ο δρόμος άνοιξε μόλις το 2001, όταν ο τότε Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Κωστής Στεφανόπουλος -ένας άνθρωπος, παρεμπιπτόντως, που τίμησε τη θέση που κατείχε- είχε προσκαλέσει τον Πάπα, επί Αρχιεπισκόπου Χριστοδούλου. Τότε εγώ είχα παρέμβει και είπα στον Χριστόδουλο να μην παραστεί στις επίσημες εκδηλώσεις, ώστε να μην φανεί ότι η εκκλησιαστική ηγεσία μας τιμά έναν όχι απλώς αιρετικό, αλλά αιρεσιάρχη! Οι αιρέσεις και οι κακοδοξίες του Παπισμού είναι γνωστές... Ήρθε, παρ' όλα αυτά, τότε για πρώτη φορά.
Δεύτερη φορά ήρθε στη Μυτιλήνη, για να βοηθήσει εκεί τους αλλοδαπούς μετανάστες και μάλιστα του είπανε να παρουσιαστεί ως... διεθνής φιλάνθρωπος! Πήρε και κάποια οικογένεια μαζί του... Τότε είχαμε το εξής τραγελαφικό: ο Πάπας ήρθε απρόσκλητος και αυτοβούλως για τους αλλοδαπούς στη Μυτιλήνη, τον ακολούθησαν δε ο νυν Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος και ο νυν Αρχιεπίσκοπος Αθηνών Ιερώνυμος. Ακουλούθησαν μάλιστα τον Πάπα, χωρίς να ηγηθούν από κάπου στη φιέστα της επιδείξεως που έκανε ο Πάπας εκεί και ουσιαστικά παρουσιάστηκαν ως κομπάρσοι του Πάπα! Ο Πάπας εκεί στη Μυτιλήνη βρέθηκε πάνω από τον Οικουμενικό Πατριάρχη και τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και πάσης Ελλάδος, κάτι που ήταν προσβολή για την Ορθοδοξία...
Τρίτη επίσκεψη του Πάπα ήταν η τωρινή, όπου και πάλι εκλήθη απ' την πολιτική ηγεσία, όμως ο Πάπας δεν ήρθε μόνο ως αρχηγός κράτους, αλλά και ως αρχηγός θρησκευτικού χώρου! Αλλά ως θρησκευτικός ηγέτης, εκλήθη άραγε μόνος του; Ή εκλήθη από την Αρχιεπισκοπή; Αποφάσισε να επισκεφθεί τον Αρχιεπίσκοπο της εν Ελλάδι Εκκλησίας. Πήγα, λοιπόν, και εγώ σ' αυτή την υποδοχή και διαπίστωσα πως ήταν γεμάτο αστυνομικούς, οι οποίοι ήλεγχαν ποιοι θα περάσουν στην αυλή της Αρχιεπισκοπής για την υποδοχή του Πάπα. Και κληρικούς δεν αφήνανε! Εγώ τότε φόρεσα τον σταυρό τον επιστήθιο που έχω στη λειτουργία, με πέρασαν φαίνεται για Αρχιεπίσκοπο και μ' άφησαν και πέρασα. Έφτασα έτσι στην αυλή της Αρχιεπισκοπής, όπου με είδανε, και μάλιστα ο υπεύθυνος προσωπικού της Αρχιεπισκοπής, επειδή πριν από λίγες ημέρες είχα γράψει άρθρο κατά του Πάπα, ότι ο Πάπας είναι αρχικακοποιός της Εκκλησίας κλπ.! Με το που με είδανε εκεί φοβήθηκαν μην τυχόν και κάνω καμιά εκδήλωση και ήρθαν και με παρακάλεσαν εκπρόσωποι της Αρχιεπισκοπής, “παπα-Διώτη, κοίταξε μην κάνεις τίποτε και εκτεθεί ο Αρχιεπίσκοπος στον Πάπα” και άλλα τέτοια... Εγώ έφριξα! Να σημειώσω, πως όταν πήγα εκεί, βρίσκονταν στον χώρο πάνω από 25 τηλεοπτικά κανάλια, ενώ υπήρχαν κόκκινα χαλιά από πάνω από τα γραφεία της Αρχιεπισκοπής μέχρι κάτω στο πεζοδρόμιο! Κι όλα αυτά, για να περάσει ο Πάπας! Τέτοια υποδοχή, σημαντική κι επίσημη, δεν έγινε ποτέ για κανέναν Οικουμενικό Πατριάρχη στην Ελλάδα από πλευράς Εκκλησίας! Ετιμήθη, λοιπόν, ο Πάπας περισσότερο απ' όλους τους οικουμενικούς πατριάρχες...
Αυτό ήταν μέγα σκάνδαλο και προδοσία της Ορθοδοξίας! Μόλις, λοιπόν, φάνηκε ο Πάπας και με το που έμπαινε στην είσοδο της Αρχιεπισκοπής φώναξα: “Πάπα, είσαι αιρετικός! Να μετανοήσεις!”. Πρόλαβα και το φώναξα τρεις φορές. Ε, τότε με έπιασαν οι αστυνομικοί και με έριξαν κάτω! Ύστερα, με έδιωξαν απ' τον χώρο της Αρχιεπισκοπής. Και φεύγοντας προς το Σύνταγμα, ήρθαν από πίσω μου 4-5 αστυνομικοί με πολιτική περιβολή για να με συλλάβουν! Έγινε μίνι σύσκεψη για την αντίδρασή μου στην Αρχιεπισκοπή, γιατί εξετέθη -λένε- ο Πάπας.. “Έχουμε εντολή να σου κάνουμε προσαγωγή στην αστυνομία”, μου είπαν, για να τους πω όλα όσα συνέβησαν. Εγώ τους απάντησα: “Γιατί, τι έγινε; Τι είπα; Ο Πάπας είναι πανθομολογουμένως αιρετικός από την Ορθοδοξία ολόκληρη!”. Για ποιο αδίκημα να πήγαινα; Για να γίνει προσαγωγή πρέπει να υπάρχει η υποψία οτι διεπράχθη ποινικό αδίκημα. Φώναζα, λοιπόν, μπροστά στον Άγνωστο Στρατιώτη, μπροστά στον κόμσμο: “Για τον πάπα συλλαμβάνομαι”! Τότε με σήκωσαν στον αέρα, για να με βάλουν βιαίως στο περιπολικό της αστυνομίας! Εγώ αντέδρασα, τους κλώτσησα και τελικά πήγαν να μου κρατήσουν την ταυτότητά μου, δεν μου δίνανε την ταυτότητα! Αντέδρασα πολύ έντονα και, αφού έγινε σαματάς μεγάλος, μ' αφήσανε ελεύθερο κι έφυγα!
Λοιπόν, αυτά έγιναν, αυτή ήταν η υποδοχή του Πάπα και, όπως έγραψα και δήλωσα πολλάκις, οι επισκέψεις του Πάπα στην Ελλάδα έχουνε μία βασική σκοπιμότητα: να αμβλυνθεί το ορθόδοξο φρόνημα του λαού μας! Όταν ο λαός βλέπει οτι ο Πάπας τιμάται από την πολιτική ηγεσία, αλλά και από την εκκλησιαστική, αυτό σημαίνει ένα πράγμα: οτι έχουμε κατάσταση εχθρική κατά της Ορθοδοξίας...
Η.Κ.: Πάμε σ' ένα άλλο πάρα πολύ σημαντικό ζήτημα, το οποίο μπορεί να σχετίζεται με το προηγούμενο... Όλα αυτά που γίνονται πατέρα Ιωάννη τα τελευταία χρόνια, τα φοβερά και τρομερά, σε παγκόσμιο επίπεδο. Βέβαια εσείς κι εγώ γνωρίζουμε, αλλά ο πολύς ο κόσμος δεν τα ξέρει. Εγώ λέω πως από την εποχή του Τσερνόμπιλ και μετά, όλα αυτά που συμβαίνουν (Δίδυμοι Πύργοι, οικονομική κρίση, κορωνοϊός, τώρα τελευταία ο πόλεμος στην Ουκρανία), τι τελικά σημαίνουν; Ζούμε άραγε στους έσχατους καιρούς; Ζούμε μήπως αυτά που περιέγραψε άλλοτε η Αποκάλυψη του Ιωάννη; Εσείς τι έχετε να μας πείτε πάνω σ' αυτό;
π.Ι.Δ.: Η Αποκάλυψη του Αγίου μαθητού του Χριστού και Ευαγγελιστού Ιωάννη έχει πολλά ακόμα μέσα ανερμήνευτα μυστικά -πολλά, πάρα πολλά-, έχει δε λεχθεί το εξής παραστατικό ως προς την εξήγηση της Αποκαλύψεως: ότι μπορέσαμε να γευτούμε τώρα μόνο το ψαχνό που είναι έξω απ' το κόκαλο του κρέατος. Όμως μέσα απ' το κόκαλο υπάρχει το μεδούλι! Αυτό, δε, είναι άγνωστο ακόμα! Το ψαχνό το ερευνήσαμε, αυτό δηλαδή που είναι επιφανειακό... Όμως δεν έχουμε φτάσει ακόμα στο μεδούλι! Πολλά από εκείνα που περιγράφονται στην Αποκάλυψη έχουν πραγματοποιηθεί. Τώρα αυτά που βλέπουμε στις μέρες μας είναι όντως παράξενα, φοβερά! Είναι όντως από τα λεγόμενα “σημεία των καιρών”!
Τώρα, για το κατά πόσον πλησιάζουμε στο τέλος, στα έσχατα χρόνια, ιδού τι είπε ο Χριστός όταν τον ρωτήσαν οι μαθητές: “Οὐχ ὑμῶν ἐστι γνῶναι χρόνους ἢ καιροὺς”. Αυτό ισχύει και για τώρα, για εμάς, όμως μερικά απ' αυτά τα τραγικά που συμβαίνουν περιέχονται στην Αποκάλυψη. Δείτε τι γίνεται στις ημέρες μας... Οι παρελάσεις των κίναιδων, η ανωμαλία, όλη αυτή η διαφθορά της ψυχής... Είχα πει, λοιπόν, το εξής, και εγώ και άλλοι, πριν από καιρό: θα ξεσπάσει η οργή του Θεού, θα έρθουν δεινά φοβερά! Ήρθε μετά ο κορωνοϊός, ήρθαν κι οι πόλεμοι και δεν ξέρουμε πού θα καταλήξουμε... Πράγματι, πολλά έχουν πραγματοποιηθεί από τα “σημεία των καιρών”! Πότε θα είναι όμως τα τελικά γεγονότα, κανείς δεν μπορεί να ξέρει. Γιατί θα έχει προηγηθεί η εξουσία του Αντίχριστου, που θα λατρευθεί ως Θεός, ως ο ανώτατος θρησκευτικός ηγέτης! Με την παγκόσμια κυβέρνηση και όλα αυτά. Αλλά ακόμα δεν εμφανίστηκε ο συγκεκριμένος Αντίχριστος! Έχουμε ακόμα χρόνια πολλά! Και δεν ξέρω πόσο ακόμα θα κρατήσει αυτή η μεταβατική περίοδος που ζούμε.
Η.Κ.: Ένα άλλο πολύ σημαντικό θέμα, το οποίο βέβαια το θίξατε εν μέρει, αφορά την επίσημη Εκκλησία, κι όταν λέω επίσημη Εκκλησία εννοώ την Εκκλησία της Ελλάδος και φυσικά τα Πατριαρχεία και κυρίως το Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως. Εσείς πώς τους κρίνετε; Πώς κρίνετε τη στάση τους σήμερα; Είναι μια στάση συνετή και συνεπής με την παράδοση του γένους ή διολισθαίνουν, όπως λένε πολλοί, προς μια Νέα Εποχή της Πανθρησκείας;
π.Ι.Δ.: Η Εκκλησία είναι μία και ενιαία, με επικεφαλής τον Χριστό! Έχουμε, δε, κατά τόπους εκκλησίες. Όχι εκκλησίες κρατικές, γιατί η Εκκλησία της Ελλάδος έχει την έννοια της κρατικοποίησης κατά κάποιο τρόπο. Και έχουν γίνει πολλά και σημαντικά λάθη από τους διοικούντες κατά καιρούς την εν Ελλάδι Εκκλησία...
Δείτε τι έγινε με το κλείσιμο των ιερών ναών το προηγούμενο Πάσχα... Είχαν κλεισθεί με εντολή της κυβερνήσεως και με τη συγκατάθεση της Ιεράς Συνόδου, απαγορεύτηκαν οι ήχοι από τις καμπάνες και τα μεγάφωνα και όλες αυτές τις διαταγές, τις εφήρμοσε η Εκκλησία! Μόνον μέσα στους ναούς, κεκλεισμένων των θυρών, επιτρέπετο να γίνει λειτουργία, κι αυτή με τέσσερα πρόσωπα μόνο: τον παπά, τον ψάλτη, τον επίτροπο και τον νεωκόρο... Κι αυτά, όταν όλες οι υπηρεσίες ήταν ανοιχτές! Τα σούπερ μάρκετ, οι λαϊκές αγορές, όπου εκατοντάδες κόσμος συναθροιζόντουσαν μαζί! Αλλά η Εκκλησία βρισκόταν υπό καθεστώς κεκλεισμένων των θυρών... Και όλο αυτό το είχε εγκρίνει η επίσημη Εκκλησία!
Επίσης, το προηγούμενο Πάσχα, άλλη εκτροπή και παρεκτροπή από την τάξη τη λειτουργική, που πρότεινε η κυβέρνηση και το υιοθέτησε η Σύνοδος, ήταν η Ανάσταση να γίνει όχι την κανονική ώρα – στις 12 τα μεσάνυχτα του Μεγάλου Σαββάτου- αλλά στις 9 η ώρα το βράδυ του Σαββάτου! Οπότε σ' αυτή την περίπτωση δεν έχουμε τριήμερη Ανάσταση του Χριστού, όπως λένε οι Πατέρες, αλλά διήμερη Ανάσταση... “Καὶ ἀναστάντα τῇ τρίτῃ ἡμέρα κατὰ τὰς Γραφάς”, αναφέρεται ρητά στο Σύμβολον της Πίστεως!
Τότε αντέδρασαν πολλοί, και μεταξύ τους και εγώ, και έκατσα κι έκανα στο σπίτι μου κρυφά λειτουργία. Εγώ, λοιπόν, έκανα την Ανάσταση στις 12 η ώρα τα μεσάνυχτα από το διαμέρισμά μου, ενώ είχα προηγουμένως ειδοποιήσει τις γειτονικές πολυκατοικίες με θυροκόλληση που πραγματοποίησα στις εισόδους τους, πως “Ώρα δώδεκα απόψε να είστε στα μπαλκόνια με λαμπάδες, να ψάλουμε το Χριστός Ανέστη!!!”. Αυτά που συνέβησαν, είναι σαφές πως αποτελούν διασάλευση της εκκλησιαστικής τάξεως... Έχουν γίνει και άλλα...
Η.Κ.: Συγκλονιστικά όλα αυτά, αλλά θα περάσω σ' ένα θέμα που είναι πολύ διαχρονικού χαρακτήρα, μα και ιστορικών θα έλεγα διαστάσεων... Έχετε μέχρι στιγμής εκδώσει ένα τεράστιο έργο, πολλών τόμων, τις πατερικές εκδόσεις, που περιλαμβάνει τη διδασκαλία των Αγίων Πατέρων στη μετά Χριστόν εποχή. Αυτό, από πού λάβατε την αφορμή για να το κάνετε και με ποιο σκοπό;
π.Ι.Δ.: Υπήρχε ένα δράμα μεγάλο, εθνικό και εκκλησιαστικό! Ενώ γιορτάζαμε και τιμούσαμε, επί αιώνες, τους Πατέρες της Εκκλησίας, εν τούτοις οι εκκλησίες μας δεν είχαν τα κείμενά τους! Κείμενα, που καλύπτουν μια έκταση απέραντη πατερικής σοφίας... Δεν είχε η Ελλάδα τα κείμενα αυτά και μας τα έστελναν από το εξωτερικό! Οπότε εγώ, αφού πρώτα είχα τυπώσει επιλεκτικώς εκατό τόμους πατερικών κειμένων, με το πρωτότυπο κείμενο και μετάφραση, έσπευσα και ανακοίνωσα την εκδοση των απάντων των πατερικών κειμένων!
Δεν ήταν δυνατόν, ήταν αδιανόητο, στην ορθόδοξη Ελλάδα να κυκλοφορούν κείμενα των Αγίων Πατέρων από αιρετικούς, όπου στις μεταφράσεις έκαναν και κακοδοξίες, διαστρεβλώνοντας το νόημά τους! Οπότε είχα κι εγώ τη λαχτάρα ν' αποκτήσει η πατρίδα τα γνήσια κείμενα, τα πραγματικά, της πατερικής σοφίας. Έτσι, μετά από υπερεντατική προσωπική μου εργασία, και με συνεργασία ειδικών επιστημόνων Ελλήνων και ξένων, εξέδωσα τον κορμό των πατερικών κειμένων και διεθνή πηγή πατερικών και βυζαντινών κειμένων!
Η “Ελληνική Πατρολογία” του Migne [Ζαν-Πωλ Μιν, 1800-1875] δημιουργήθηκε, όταν αυτός πριν από 150 και πλέον χρόνια, σε ένα προάστιο των Παρισίων, όπου είχε ένα μεγάλο τυπογραφείο, συγκέντρωσε απ' όλους τους διαθέσιμους πόρους της Ορθοδοξίας τα εκδοθέντα που ήταν διάσπαρτα, κάνοντας τη μεγαλειώδη σειρά, που αποτέλεσε τότε το μεγαλύτερο εκδοτικό έργο στον κόσμο! 166 ογκώδες τόμοι με τα πρωτότυπα κείμενα Πατέρων και βυζαντινών συγγραφέων! Σταμάτησε, δε, στον 15ο αιώνα, όταν ξαφνικά κάηκε το τυπογραφείο του Migne... Από τότε η “Πατρολογία” του Migne είχε διεθνή φήμη. Όλες οι σύγχρονες θεολογικές μελέτες, άλλωστε, παραπέμπουν σ' αυτή.
Εξέδωσα λοιπόν αυτό το έργο στην Ελλάδα. Αλλά επειδή ο Migne έφτασε μόνο μέχρι τον 15ο αιώνα, έπρεπε να υπάρξει συνέχεια. Έτσι, ίδρυσα προσωπική μου νέα σειρά με τα βυζαντινά κείμενα από την Άλωση και ύστερα, υπολογίζοντας περίπου μέχρι το έτος 1800. Πρόκειται για έργα των διδασκάλων του γένους, γύρω στους 150 στον αριθμό, και μάλιστα κατά 80% περίπου αυτοί ήταν κληρικοί. Ανάμεσά τους, και επίσκοποι κλπ. Τώρα έχω ξεκινήσει τη δεύτερη αυτή σειρά, που είναι συνέχεια εκείνης του Migne, με την έκδοση του μεγάλης θεολογικής αξίας έργου του Γεναδίου Σχολαρίου, του πρώτου Οικουμενικού Πατριάρχη μετά την Άλωση.
Μετά δε, από τα μεταβυζαντινά κείμενα -από την Άλωση μέχρι το 1800 περίπου- υπάρχει και μία τρίτη σειρά: τα νεώτερα εκκλησιαστικά κείμενα! Είναι πάρα πολλά από το 1800 έως το 2000, όπου θα γίνει αυστηρή επιλογή και θα βγουν αυτά που έχουν διαχρονικότητα. Με τη βοήθεια του Χριστού, όσο μπορέσω θα προχωρήσω! Έτσι, όταν ολοκληρωθεί αυτό το έργο -τα τρία στάδια: η “Πατρολογία” του Migne, τα μεταβυζαντινά κείμενα και, τέλος, τα νεώτερα εκκλησιαστικά κείμενα-, θα έχει εκδοθεί ο μεγαλύτερος εκδοτικός φάρος της Γης μετά την Αγία Γραφή!
Η.Κ.: Θα πάω σ' ένα τελευταίο ερώτημα, αλλά εξίσου κρίσιμο. Αποκαλέσατε κάποτε τον Άγιο Σωφρόνιο Σαχάρωφ, ως... ψευδοάγιο! Τελικά αυτό που συμβαίνει τα τελευταία χρόνια με την αγιοποίηση -αγιοκατάταξη θα έλεγα καλύτερα- κάποιων Γερόντων, όπως του Γέροντα Παϊσίου του Αγειορίτη, του Γέροντα Πορφυρίου πιο πριν και πολλών ακόμη, είναι σωστό ή λάθος; Μήπως βιάζεται η επίσημη Εκκλησία να τους αγιοκατατάξει; Ή αυτό που συμβαίνει είναι τελικά σωστό, ως μία έκφραση του αισθήματος του λαού που τους θεωρεί Αγίους;
π.Ι.Δ.: Χαίρω πολύ, κύριε Κωνσταντινίδη, διότι πιάνετε τον σφυγμό αυτής της καταστάσεως... Πριν από μερικά χρόνια είχε αποφασιστεί η αγιοκατάταξη του Σωφρόνιου Σαχάρωφ, ήταν δε έτοιμος ο φάκελος, μαζί με δυο-τρεις άλλους Γέροντες εδώ της Ελλάδας, προκειμένου αυτοί να αγιοκαταταχθούν. Εγώ τότε ήξερα ότι θα γίνει δεκτή η πρόταση του Ναυπάκτου Ιεροθέου (Βλάχου), προκειμένου να γίνει η αγιοκατάταξη, και γι' αυτό τον λόγο ετοίμασα ένα βιβλίο μου, που τιτλοφορείται “Μέγα σκάνδαλον τυχόν αγιοκατάταξις του Σωφρονίου Σαχάρωφ”, με υπότιτλο “Όχι παπική βιομηχανία παραγωγής «αγίων»!”. Όπως, δε, είπα εξ αρχής, θα έπρεπε να περιοριστεί η αγιοκατάταξη μόνο εις τους σεβαστούς Αγίους εν ζωή Γέροντες Παΐσιο (που τον γνώριζα καλά) και Πορφύριο, τον οποίο μάλιστα τον είχα και πνευματικό. Αυτοί έζησαν εν ζωή θαύματα μεγάλα! Αυτούς τους δύο μπορούσε, πράγματι, η εκκλησία να τους αγιοκατατάξει!
Όταν όμως προβαίνει σε ομαδική αγιοκατάταξη, έστω και σεβαστών προσώπων, Γερόντων της εν Ελλάδι Εκκλησίας της κοινωνίας, κατ' αυτό τον τρόπο αμβλύνεται το δέος που έχουμε οι πιστοί για τους Αγίους. Γιατί, όταν βλέπω ότι και αυτός γίνεται Άγιος, κι εκείνος γίνεται Άγιος κλπ., πέφτει έτσι στη συνείδηση του πληρώματος της εκκλησίας η ιερότητα και το δέος ενώπιων των Αγίων. Αυτό ήταν και είναι ένα μεγάλο λάθος! Ο Πάπας όποιον θέλει τον αγιοποιεί! Κι όλοι οι Πάπες δεν είναι παρά παραγωγή Αγίων, αυτό είναι το σύνθημά μου!...