Η ΕΛΕΩ ΘΕΟΥ ΜΟΝΑΡΧΙΑ («ΣΥΝΑΛΛΗΛΙΑ») ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑ ΤΟΥ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΚΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ
18.9.2016
Του Ησαΐα Κωνσταντινίδη
Το ελληνικό πνεύμα είναι συμπαντικό, όχι απλώς πλανητικό. Ο Έλλην Λόγος είναι αυθύπαρκτος και προαιώνιος, πηγαίνει πολύ πέρα από τον γήινο χωροχρόνο και τον κόσμο των σκιών, στον οποίο ζούμε. Σε κάθε του μορφή και έκφανση ο ελληνισμός είναι ενιαίος και μοναδικός· έρχεται από το Άπειρο και οδεύει προς το Άπειρο! Γι’ αυτό και η μόνη πολιτειακή έκφραση που αρμόζει στον πανανθρώπινο ελληνικό πολιτισμό είναι η αυτοκρατορική δομή… Όχι απλό έθνος-κράτος, αλλά αυτοκρατορία είναι εκείνο που ταιριάζει στους Έλληνες, ως τον λαό που εκπροσωπεί το θείο Σχέδιο της Δημιουργίας επί Γης.
Όμως μία ελληνική αυτοκρατορία δεν θα μπορούσε παρά να έχει ένα και μόνο πολίτευμα… Υπενθυμίζεται ότι στο Βυζάντιο και το αυτοκρατορικό πρότυπο διακυβέρνησης του μεσαιωνικού ελληνισμού υφίστατο ο ανώτατος θεσμός της ΘΕΟΚΡΑΤΙΑΣ: της ελέω Θεού μοναρχίας! Είναι η κυβερνητική μέθοδος της λεγομένης «συναλληλίας», όπου ο Βασιλεύς είναι όχι απλώς αρχηγός της πολιτείας, αλλά και εκπρόσωπος του Θεού επί της Γης! Κράτος και Εκκλησία ΣΥΓΚΥΒΕΡΝΟΥΝ, με την ευλογία του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού που φέρει το στέμμα, με μοναδική έγνοια το κοινό καλό (την κατά Ζαν-Ζακ Ρουσώ «γενική βούληση») και την εμπέδωση της πίστης: η Ορθοδοξία ΔΕΝ είναι θρησκεία, είναι ΕΚΚΛΗΣΙΑ!...
Στο έργο του «Το βυζαντινό πρότυπο διακυβερνήσεως και το τέλος του κοινοβουλευτισμού» (εκδ. «Έσοπτρον», Αθήνα 2001), ο καθηγητής Δημήτρης Κιτσίκης περιγράφει το πολιτειακό σύστημα που επικρατούσε επί μεσαιωνικού αυτοκρατορικού ελληνισμού: «Ο Βυζαντινός βασιλεύς δεν υπήρξε ποτέ κληρονομικός. Πηγή της εξουσίας του ήτο ο λαός. Ο βασιλεύς εξελέγετο, έστω και τυπικά, από τους τρεις λαϊκούς φορείς: τον στρατό, την σύγκλητο και τους δήμους. Ανηγορεύετο με τις επευφημίες των τριών αυτών παραγόντων. Συνεπώς δεν ήτο βασιλεύς ελέω Θεού, αλλά ελέω λαού, του «λαού του Θεού», του περιουσίου λαού του νέου Ισραήλ των Ρωμηών, με την έννοια της απολύτου ενότητος του λαού του Θεού που δεν δύναται να διαιρεθή σε άρχοντες και αρχομένους. Ο Μέγας Κωνσταντίνος δεν είναι πλέον Ρωμαίος αυτοκράτωρ αλλά ένα κατηχούμενος πιστός, καθαριζόμενος κοντά στον γέροντά του, γι’ αυτό και φέρει τον τίτλο του ισαποστόλου, του εστεμμένου ιεραποστόλου της Ορθοδοξίας».
Η έννοια της «συναλληλίας» είναι γενική, όταν σημαίνει το εξής: Τη σχέση μεταξύ δύο εννοιών ως τέτοια, ώστε αυτές, χωρίς να έχουν απόλυτη ομοιότητα μεταξύ τους, να διαθέτουν κοινό ένα χαρακτηριστικό που επιτρέπει να τις περιλάβουμε σε μία άλλη ανώτερη, γενικότερη έννοια· π.χ. η έννοια «νερό» με την έννοια «στερεό» υπάγονται στην έννοια «σώμα», συνεπώς είναι μεταξύ τους συνάλληλες. Όταν όμως αφορά τη «συναλληλία» στις σχέσεις ανάμεσα σε Κράτος και Εκκλησία, όπως συνέβαινε στην ελληνική μεσαιωνική αυτοκρατορία του Βυζαντίου, τότε πρόκειται για τη «συναινετική νομοθετική ρύθμιση του θεσμικού πλαισίου και των διακριτών ρόλων στις σχέσεις Εκκλησίας και Πολιτείας», προκειμένου «να εξουδετερώση τις οδυνηρές συνέπειες για την κοινωνική συνοχή της αυτοκρατορίας τόσο της ανταγωνιστικής παραλληλίας, όσο και της αλυσιτελούς υπαλληλίας των δύο θεσμών, οι οποίες προκάλεσαν τις τραγικές διασπάσεις του σώματος της αυτοκρατορίας (Νεστοριανοί, Μονοφυσίτες κ.λπ.)» [Βλάσιος Φειδάς, «Η ευθύνη της Πολιτείας στη λειτουργία των διακριτών ρόλων Εκκλησίας και Κράτους», Εισήγηση στην Ημερίδα Μνήμης του Ιερού Φωτίου, Ι. Μονή Πεντέλης, 6 Φεβρουαρίου 2001].
Στο άρθρο του με τίτλο «Συναλληλία και όχι Δημοκρατία: Το Υπέροχο της Ρωμηοσύνης», στο περιοδικό «Ενδιάμεση Π{εριοχή» (τεύχος 50, Χειμώνας 2008-2009), ο Κυριάκος Δουνέτας αναγράφει τα κάτωθι πολύ ενδιαφέροντα: «Η Βυζαντινή Συναλληλία, ή Συμφωνία, είναι η συνειδητοποίηση του Κράτους ως διακόνου του Θεού προς χάριν της Εκκλησίας του [δηλ. του Σώματος του Χριστού Λόγου]. Είναι η εκδήλωση των θείων ενεργειών που διαιρούνται αδιαιρέτως στην κατ’ οικείωσιν και την κατά δημιουργία βασιλεία. Όπως η δομή του ναού προστατεύει τους πιστούς από τα άγρια στοιχεία της γήινης φύσεως, έτσι και το χριστιανικό Ρωμαϊκό κράτος [δηλ. το λεγόμενο Βυζάντιο] σχηματίζει ένα ευνοϊκό περιβάλλον για τους πιστούς, και τους προστατεύει από τα άγρια στοιχεία της ανθρώπινης φύσεως. Η συναλληλία δεν αποτελεί ιδανικό σύστημα εφόσον η εξουσία είναι πρακτική αντιμετώπιση της πτώσεως [των Πρωτοπλάστων]. Ο στόχος της χριστιανικής πολιτείας είναι η θέωση, στην οποία το Κράτος και συνεπώς η συναλληλία καταργούνται. Άλλωστε [ως κοινότητα των εν θέωση στα μάτια του Θεού ανθρώπων, δηλαδή των γνωστών και άγνωστων αγίων], η Εκκλησία δεν βασίζεται στο Κράτος για την λειτουργία και την συνέχειά της. Γι’ αυτούς τους λόγους μάλλον δεν υπάρχει δόγμα ή κανόνας που ορίζει διεξοδικά την συμφωνία των δύο δυνάμεων [της Εκκλησίας και του Κράτους]. Όμως επικρατεί λίγο-πολύ μία συνοχή στη σκέψη των Πατέρων, βασιλέων και υπηκόων της Ρωμανίας (του αποκαλούμενου -αρχικά από τους Φράγκους- Βυζαντίου)».
Στο κείμενό του «Εκκλησία και εξουσία», ο πρωτ. π. Γεώργιος Μεταλληνός αναγράφει και τα εξής ενδιαφέροντα: «Μόνο στην περίπτωση της ορθά (δηλαδή κατά τους ιερούς και τους πολιτειακούς κανόνες) λειτουργούσης συναλληλίας ή συμφωνίας (κατά το γράμμα και το πνεύμα του κρατούντος Συντάγματός μας) ο εκκλησιαστικός χώρος διακονεί το λαό και όχι το κράτος, συνεργαζόμενος όμως μαζί του (άρθρο 2 του Καταστ. Χάρτη της Εκκλησίας, 1975). Εκκλησία και Πολιτεία στην ελληνορθόδοξη πολιτισμική παράδοση διακονούν τον ίδιο λαό, κάθε πλευρά με τον δικό της τρόπο. Η συναλληλία ως το μόνο σύμφωνο με την παράδοσή μας σύστημα σχέσεων, η τυχόν ανατροπή του οποίου θα επιφέρει καταστροφικές ρήξεις, συνιστά αλληλοπεριχώρηση των δύο πλευρών «εν τοις ιδίοις αυτών όροις τε και λόγοις» (για να χρησιμοποιήσω μια χριστολογική έκφραση -Μάξιμος Ομολογητής). Μη λησμονούμε, εξ άλλου, ότι υπερβάσεις στη χρήση της εξουσίας στη δική μας παράδοση γίνονται κατά κανόνα από την πλευρά της Πολιτείας, που αυτονοηματοδοτείται μεταφυσικά. Στις περιπτώσεις αυτές συνήθως συντελείται καπήλευση της θρησκευτικής πίστεως για την επιβολή καισαροπαπισμού εν ονόματι του Θεού. Ο Εκκλησιαστικός χώρος στις περιπτώσεις αυτές εφαρμόζει μια διπλή στάση, που καθορίσθηκε προγραμματικά από τον Ευσέβιο Καισαρείας (Hofservil-αυλοκόλακα τον αποκαλούν οι Γερμανοί) και τον Μ. Αθανάσιο (δ΄ αι.) και φθάνει ως σήμερα».
Η ελέω Θεού μοναρχία ή βασιλεία θεωρείται ως «η πολιτική αντίληψη, κατά την οποία ο μονάρχης έχει λάβει την εντολή της εξουσίας από τον Θεό, στον οποίο και μόνο λογοδοτεί». Είναι η μετάβαση από την προγενέστερη έννοια του αυτοκράτορος-Θεού (Ιησούς Χριστός: ο Βασιλεύς των Βασιλέων!) σ’ εκείνη του αυτοκράτορα ελέω Θεού. Είναι, με δυο λόγια, ο γάμος λαού και Βασιλέως, όπως ακριβώς στην Αποκάλυψη του Αγίου Ιωάννη περιγράφεται η μέλλουσα βασιλεία του Θεού ως η γιορτή του γάμου του Χριστού με την ανθρωπότητα, ως κατασκήνωση του Θεού παρέα με τους ανθρώπους, ως συνύπαρξη σε μια πόλη (βλ. και στο έργο του Θανάση Παπαθανασίου «Κοινωνική δικαιοσύνη και ορθόδοξη θεολογία», εκδ. «Ακρίτας»).
Η βασιλεία (μοναρχία) λοιπόν είναι πάνω απ’ όλα ευλογία Θεού! Μέσα σε μία ανεπανάληπτη διαλεκτική σύνθεση (θέση + αντίθεση = σύνθεση), ενώνονται ο Ουρανός και η Γη, δια μέσου της «θείας βροχής» που γεννά τον αυτοκρατορικό οικουμενικό ελληνισμό από την εποχή ήδη του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Η ευλογία Θεού φέρνει τη σύνθεση των ελληνογενών πολιτισμών του πλανήτη, όπως αυτό συνέβη με τον ελληνοπερσικό πολιτισμό του Αλεξάνδρου του Μακεδόνος και, ασφαλώς, με την υπερχιλιετή Ανατολική Ρωμαϊκή αυτοκρατορία του μεσαίωνα. Όταν χαθεί η ευλογία του Θεού, που εκφράζεται μέσω της μοναρχίας ή (στην πιο σύγχρονη εκδοχή της) μέσω της βασιλευόμενης δημοκρατίας, τότε το κράτος, ο λαός και οι θεσμοί καταρρέουν παταγωδώς και επέρχεται γενική δυστυχία· στο βάθος ελλοχεύει μια νέα ανείπωτη εθνική τραγωδία…
Η πλέον πρόσφατη βασιλεία στην Ελλάδα υπήρξε η βασιλευόμενη δημοκρατία, με τελευταίο ανώτατο άρχοντα του Βασιλείου της Ελλάδος τον Βασιλέα Κωνσταντίνο. Η ευλογία του στέμματος συνεχιζόταν μ’ αυτόν τον τρόπο και πάνω από την Ελλάδα υπήρχε η εύνοια του Θεού. Μεταφυσικές ίσως έννοιες, που δεν γίνονται εύκολα κατανοητές από τον μέσο νου του Νεοέλληνα της παρακμής. Δεν είναι τυχαίο ότι η Ελλάς ΜΟΝΟ με τη βασιλεία επεκτεινόταν συνεχώς, από το 1821 και ύστερα! Με τη βασιλεία απελευθερώθηκαν η Θεσσαλία, η Ήπειρος, τα Επτάνησα, η Μακεδονία, η Θράκη, η Κρήτη, τα Δωδεκάνησα… Με τη βασιλεία είχαμε διεύρυνση του ελληνικού χώρου. Αντιθέτως, με την προεδρευόμενη δημοκρατία έχουμε ΜΟΝΟ συρρίκνωση, απαξίωση και πιθανότατο εδαφικό ακρωτηριασμό της ελλαδικής επικράτειας…
Το 1973 το καθεστώς των Απριλιανών, που είχε αναλάβει την αρχή στην Ελλάδα έπειτα από το στρατιωτικό πραξικόπημα της 21ης Απριλίου του 1967, αποφάσισε την κατάργηση της βασιλευόμενης δημοκρατίας. Έγινε το πρώτο δημοψήφισμα για βασιλευόμενη ή προεδρευόμενη δημοκρατία (ακολούθησε ενάμιση χρόνο ύστερα το καραμανλικό δημοψήφισμα του 1974) και, με αποτέλεσμα 78% περίπου υπέρ της προεδρευόμενης δημοκρατίας, η βασιλευόμενη δημοκρατία στη χώρα καταργήθηκε. Ακολούθησαν εξελίξεις ραγδαίες: η «φιλελευθεροποίηση» του καθεστώτος (κυβέρνηση Μαρκεζίνη), η εξέγερση του Πολυτεχνείου της 17ης Νοεμβρίου 1973, το πραξικόπημα του Ιωαννίδη της 25ης Νοεμβρίου 1973 και, στο βάθος, η κυπριακή τραγωδία και η Μεταπολίτευση του καλοκαιριού του 1974…
Ιδού τώρα μια ιστορική μαρτυρία που έγινε ενώπιον του υπογράφοντος αυτές τις σειρές από τον ίδιο τον εκ των πρωταγωνιστών του καθεστώτος της 21ης Απριλίου, τον Στρατηγό Στυλιανό Παττακό! Η μαρτυρία αυτή έγινε πριν από μερικά χρόνια, σε επίσκεψή μας στην οικία του Παττακού. Τότε, ο Στυλιανός Παττακός, δηλώνοντας ο ίδιος φίλα προσκείμενος στον θεσμό της βασιλείας, είπε στον γράφοντα περίπου τα εξής σημαντικά: «Όταν, παιδί μου, αλλάξαμε το πολίτευμα το 1973 και διώξαμε τη βασιλεία, τότε… χάσαμε την ευλογία του στέμματος! Και επειδή χάσαμε την ευλογία του, γι’ αυτό και πέσαμε από την κυβέρνηση το 1973»… Αυτή η μαρτυρία, τόσα χρόνια μετά, των δραματικών γεγονότων του 1973 φανερώνει όλα όσα παραθέσαμε στις προηγούμενες παραγράφους· φανερώνει τη στενή σχέση μοναρχίας-θεολογίας και πως όταν χάνεται η ελέω Θεού μοναρχία ακολουθεί, σχεδόν νομοτελειακά, μια μεγάλη εθνική καταστροφή.