10.2.2019
Του Μάθιου Αρώνη
“Και τότε μπήκε ο Παρμενίων αγχωμένος στην σκηνή του βασιλιά και του είπε πως θα ήταν καλό να επιτεθούν εκείνη την ώρα, μέσα στο σκοτάδι όπου ο αιφνιδιασμός και η ταραχή θα διπλασιαζόταν από τον τρόμο της νύχτας στο στρατόπεδο του Δαρείου, μα ο Αλέξανδρος του απάντησε περήφανα: “Δεν κλέβω την νίκη” και ύστερα έπεσε και κοιμήθηκε βαθιά. Μετά από λίγες ώρες, ξημέρωνε η μέρα της μάχης των Γαυγαμήλων” (1η Οκτωβρίου του 331 π.Χ.)
Με την έννοια της λέξης αρετή, εννοείται η ηθική αριστεία και η αγάπη για την τιμή. Την συναντάμε σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής του αρχαίου ελληνικού κόσμου, ιδιαίτερα ως φιλοτιμία. Ένα συναίσθημα που έχει πρωτοφανή δυναμισμό και αφυπνίζει όλο τον ψυχισμό. Αναγάγει την περηφάνια και την δικαιοσύνη, ανεβάζοντας τη στάθμη της κοινωνικής προόδου καθοδηγώντας την προς το ανώτερο.
Η κοινωνία έτσι λειτουργεί απρόσκοπτα, μαγνητίζοντας άμεσα τον θαυμασμό του συνανθρώπου, κατακτά την αναγνώρισή του και προϊδεάζει σωστά πρότυπα χωρίς να εξαναγκάζει.
Είναι η ευγένεια της ψυχής και εκπέμπει ακεραιότητα χαρακτήρα. Κατατροπώνει την ποταπή και υπάνθρωπη μισαλλοδοξία, έχει ως βασική αρχή την ανιδιοτελή συμπεριφορά και πολλές φορές προϋποθέτει αυταπάρνηση, ηρωική και αμετάκλητη δράση, ενώ η αξία της κρύβεται στην πρωτοβουλία και επουδενί στην διαταγή ανωτέρου.
Για έναν ενάρετο πολίτη-οπλίτη η κοπιαστική προσπάθεια για ανάδειξη, είναι βαθύτατα ανθρώπινη και συνδέεται με την ασύγκριτη ευαισθησία για καταξίωση της προσωπικότητας.
Η φιλοτιμία παίζει πρωταρχικό ρόλο στην κατεύθυνση της πορείας του κόσμου ως τροφός των λαμπρότερων επιτυχιών του. Κάθε προσπάθεια που κατακτάται μόνο με την φιλοτιμία, αποτελεί απροσμέτρητη και αξιοζήλευτη πράξη.
Η ιστορία διδάσκει ότι ο εύκολος δρόμος δεν είναι εκείνος που πρέπει να προτιμούμε. Ας θυμηθούμε τον Ηρακλή στο σταυροδρόμι της Αρετής και της Κακίας. Την αυτοθυσία του Προμηθέα για την αγάπη του προς τον άνθρωπο. Την στάση του Σωκράτη απέναντι στον επικείμενο θάνατό του. Τον ηρωισμό του Λεωνίδα μπροστά σε ένα σίγουρο μα δοξασμένο τέλος.
Φιλοτιμία, λοιπόν... πόσο ιερή έννοια...
Αυτά τα ιδανικά κατέστησαν τον αρχαίο Έλληνα, παιδαγωγό των αιώνων. Έτσι η λαϊκή ιστορική παράδοση του Έπους του Αλεξάνδρου (γνωστή ως Vulgata) που στηρίζεται στο χαμένο έργο του Κλειτάρχου από την Κολοφώνα, το οποίο μας διασώθηκε μέσα από τις ιστορίες του Διόδωρου του Σικελιώτη και του Ρωμαίου Κούρτιου Ρούφου, μέσω της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, αποτέλεσε στον μεσαίωνα, εφαλτήριο για τον κώδικα τιμής των ιπποτών της Ευρώπης.
ΙΠΠΟΣΥΝΗ ένας άτυπος και ποικίλος κώδικας δεοντολογίας που αναπτύχθηκε μεταξύ του 1170 και του 1220, όπου βασικό συστατικό του ήταν η ΦΙΛΟΤΙΜΙΑ, ο οποίος ποτέ δεν αποφασίστηκε ούτε συνοψίστηκε σε ένα ενιαίο έγγραφο, που συνδέεται με το μεσαιωνικό θεσμό του ιπποτισμού.
Ήταν ένα ηθικό σύστημα συμπεριφοράς το οποίο συνδύαζε το ήθος του πολεμιστή, την ευσέβεια του ιππότη και τους ευγενείς τρόπους, ενώ όλα συνωμοτούσαν για να καθιερώσουν μια έννοια τιμής και ευγένειας.
Ο Αλέξανδρος λοιπόν υπήρξε ο ιππότης πρότυπο προ της εποχής των ιπποτών ως ο τελειότερος εκπρόσωπος του αρχαίου Έλληνα πολεμιστή και της Φιλοτιμίας.
Η ύψιστη, λοιπόν, αρετή που εξευγενίζει έναν ανταγωνισμό, μια αντιπαλότητα, μια μάχη.
Η ΑΙΩΝΙΑ ΟΡΜΗΤΙΚΗ ΝΕΑΝΙΚΟΤΗΤΑ ΠΟΥ ΔΙΑΚΑΤΕΧΕΙ ΤΟΝ ΠΟΛΕΜΙΣΤΗ ΟΠΟΥ ΜΑΧΕΤΑΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΔΟΞΑ. Ο ΠΡΟΜΑΧΟΣ ΤΗΣ ΑΡΕΤΗΣ.
Σου δίνω το χέρι με τιμή που κατάφερες και με νίκησες αφού ομολογώ πως ήσουν καλύτερός μου, για να μοχθήσω εκ νέου και να σε νικήσω όχι για να σε ταπεινώσω, αλλά για να γίνω καλύτερος. Και όταν θα κείτεσαι κάτω ηττημένος από εμένα και πάλι θα σου δώσω το χέρι να σε στηρίξω να σηκωθείς και να σε συνεπάρω να γίνεις και εσύ καλύτερος για να γίνω και εγώ με τη σειρά μου και πάλι καλύτερος για μια ατέρμονη ακολουθία.
ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΥΓΕΝΗ ΔΟΞΑ ΣΕ ΗΜΙΘΕΪΚΑ ΠΡΟΤΥΠΑ ΓΙΑ ΕΝΑΝ ΚΟΣΜΟ ΑΝΩΤΕΡΟ ΚΑΙ ΚΑΛΥΤΕΡΟ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΜΑΣ. Και ποτέ μην ξεχαστείς ΕΙΤΕ ΜΕ ΝΙΚΗΣΕΙΣ ΕΙΤΕ ΣΕ ΝΙΚΗΣΩ ΕΓΩ ΘΑ ΣΟΥ ΧΑΜΟΓΕΛΑΣΩ ΑΓΝΑ ΚΑΙ ΘΑ ΣΟΥ ΔΩΣΩ ΤΟ ΧΕΡΙ! ΓΙΑΤΙ ΜΙΑ ΜΕΡΑ ΘΑ ΚΑΤΑΛΑΒΕΙΣ ΠΩΣ ΜΑΖΙ ΘΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΟΛΕΜΗΣΟΥΜΕ ΤΟ ΣΚΟΤΑΔΙ.
ΠΟΡΕΙΑ ΕΠΙ ΤΟΥ ΔΡΟΜΟΥ ΤΗΣ ΑΡΕΤΗΣ ΠΟΥ ΔΙΑΛΕΞΕ Ο ΗΡΑΚΛΗΣ ΚΑΙ ΕΠΙ ΤΗΣ ΔΟΞΑΣ ΠΟΥ ΔΙΑΛΕΞΕ Ο ΑΧΙΛΛΕΑΣ!