Περί αιθέρος

1.9.2021

Του Ησαΐα Κωνσταντινίδη

Αἰθέρος θυμίαμα, κρόκον

“Ὦ Διὸς ὑψιμέλαθρον ἔχων κράτος αἰὲν ἀτειρές, ἄστρων ἠελίου τε σεληναίης τε μέρισμα, πανδαμάτωρ, πυρίπνου, πᾶσι ζωοῖσιν ἔναυσμα, ὑψιφανὴς Αἰθήρ, κόσμου στοιχεῖον ἄριστον, ἀγλαὸν ὦ βλάστημα, σελασφόρον, ἀστεροφεγγές, κικλήσκων λίτομαί σε κεκραμένον εὔδιον εἶναι”.

(ΟΡΦΙΚΟΣ ΥΜΝΟΣ ΑΙΘΕΡΟΣ)

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ:

“Ω εσύ που έχεις το υψηλόν κράτος του Διός, που είναι πάντοτε ακατανίκητον,

και έχεις μέρος των άστρων, του ηλίου και της σελήνης,

που δαμάζεις τα πάντα και φυσάς φωτιά και είσαι ο σπινθήρ της ζωής εις όλα τα ζωντανά πλάσματα, ο Αιθήρ που φαίνεσαι από υψηλά, και είσαι το άριστον (το πρώτον) στοιχείον του κόσμου·

ω λαμπρόν βλαστάρι, που φέρεις το φως και φέγγεις με τα άστρα, εσέ προσκαλώ και σε παρακαλώ να είσαι ήπιος και γαλήνιος εις ημάς”.

Λέξεις-κλειδιά: Πεμπτουσία, Πυθαγόρας, Πεντάλφα, Θερμόσφαιρα, Σκοτεινή ύλη.

Κατά την πυθαγόρεια κοσμοαντίληψη, ο κόσμος συνίσταται από πέντε -κι όχι από τέσσερα μόνο, όπως ευρέως πιστεύεται- στοιχεία της φύσης: τον Αιθέρα, το Νερό, τον Αέρα, τη Φωτιά και τη Γαία. Δηλαδή, έχουμε κατά σειρά: αἰθήρ, ὕδωρ, ἀήρ, πῦρ, γῆ. Με την άποψη αυτή συμφώνησε και ο Αριστοτέλης, σύμφωνα με τον οποίο, πέραν των τεσσάρων στοιχείων που γνωρίζουμε στον πλανήτη μας, ψηλά στον ουρανό κυριαρχεί ένα πέμπτο στοιχείο, ο αιθήρ, ο οποίος και αποτελεί την “πέμπτη ουσία” της φύσης. Από εδώ παράγεται και η λέξη “πεμπτουσία”, η οποία έφθασε να σημαίνει την ανώτερη (αλλά ουσιαστικά άγνωστη) μορφή ενέργειας, που είναι υπεύθυνη για τη συμπαντική αρμονία.

Το σύμπαν είναι μουσική, διά μέσου των κινήσεων των άστρων και των πλανητών, που δονούνται και γεννούν ήχους. Γι' αυτό και ο Πυθαγόρας εμπνεύστηκε το σχήμα του Πενταγράμμου, όπου ο Αιθήρ βρίσκεται στην κορυφή του διαμορφωμένου εκ των πέντε φυσικών στοιχείων πενταγώνου (5 ίσων πλευρών και γωνιών). Εξ αυτής της σύλληψης προέρχεται τόσο το περίφημο πυθαγόρειο θεώρημα (1) (“ἐν τοῖς ὀρθογωνίοις τριγώνοις τὸ ἀπὸ τῆς τὴν ὀρθὴν γωνίαν ὑποτεινούσης πλευρᾶς τετράγωνον ἴσον ἐστὶ τοῖς ἀπὸ τῶν τὴν ὀρθὴν γωνίαν περιεχουσῶν πλευρῶν τετραγώνοις”), όσο και το μουσικό πεντάγραμμο, επί του οποίου σημειώνονται οι μουσικοί φθόγγοι, δηλαδή οι γνωστές μας νότες.

Άρα, εκ του σχήματος αυτού του μεγάλου Σάμιου φιλόσοφου, προκύπτει ότι ενώ τα τέσσερα γνωστά μας στοιχεία δομούν τον κόσμο των ανθρώπων (των κατοίκων του πλανήτη Γη), ο αιθέρας δομεί τον πέραν του κόσμου μας συμπαντικό χώρο, και γι' αυτό αποτελεί αποκορύφωση των προηγούμενων και υπερβατικό (θεϊκό) στοιχείο. Είναι μία πανάρχαια ελληνική ιδέα, την οποία υιοθέτησαν και οι αλχημιστές του μεσαίωνα, εκ των οποίων προήλθε η περιβόητη πεντάλφα των μυστικιστών: ο άνθρωπος με τα δυο χέρια και τα δυο πόδια του τεντωμένα, με την κεφαλή του -την κορυφή του πενταγώνου- να συμβολίζει τον αιθέρα. Όταν περί το έτος 1490 ο Λεονάρντο ντα Βίντσι ζωγράφισε τον λεγόμενο “Άνθρωπο του Βιτρούβιου” (2), είχε ασφαλώς υπ' όψιν του όλα τα παραπάνω.

Στην πιο σύγχρονη εποχή υπήρξαν επιστήμονες, οι οποίοι αμφισβήτησαν ότι υπάρχει καν ο αιθέρας! Γιατί; Διότι παρερμήνευσαν το πείραμα των Αμερικανών φυσικών επιστημόνων Άλμπερτ Μίκελσον και Έντουαρντ Μόρλεϊ, οι οποίοι το 1887 αποφάσισαν να μετρήσουν την ταχύτητα του φωτός, μετρώντας ουσιαστικά την ταχύτητα του αιθέρα ως προς τη Γη. Αποτέλεσμα του πειράματος: ο αιθέρας είναι ακίνητος ως προς τη Γη. Το λεγόμενο μηδενικό σημείο (και, ως απορροή του, το μηδενικό αποτέλεσμα). Τότε κάποιοι θεώρησαν ότι η πλέον πειστική ερμηνεία αυτού του φαινομένου είναι ότι, απλά, αιθέρας δεν υφίσταται... Μία εντελώς απλουστευμένη και χονδροειδής ερμηνεία, με τη “λογική” της οποίας ό,τι δεν δύναται να συλλάβει και να εξηγήσει η ανθρώπινη φύση είναι... ανύπαρκτο!

Στην πραγματικότητα, ο αιθέρας έχει άμεση σχέση με τη θερμόσφαιρα. Τι είναι όμως θερμόσφαιρα; Πρόκειται για το τέταρτο στρώμα της ατμόσφαιρας, εκείνο που αρχίζει μετά τη μεσόπαυση (την ανώτατη επιφάνεια της μεσόσφαιρας) και βρίσκεται πριν την εξώσφαιρα, το τελευταίο στάδιο της ατμόσφαιρας, αμέσως πριν το πέρασμα στο διαστημικό κενό. Στο τελευταίο μέρος της θερμόσφαιρας, το μαγνητικό πεδίο της Γης μετατρέπει τον ηλιακό άνεμο στους πόλους και δημιουργεί ένα παράξενο φαινόμενο: το βόρειο σέλας (3). Στην Ιλιάδα του Ομήρου, σχετικά διαβάζουμε (ραψωδία Τ, στίχοι 379-380), “ὣς ἀπ' Ἀχιλλῆος σάκεος σέλας αἰθέρ' ἵκανε καλοῦ δαιδαλέου”, όπου έχουμε ρητή αναφορά τόσο στο σέλας, όσο και στον αιθέρα.

Άρα, μία απόδειξη της ύπαρξης του αιθέρα είναι το φαινόμενο που ονομάζουμε “σέλας”, αφού σ' εκείνο το σημείο η πέμπτη ουσία του κόσμου γίνεται ορατή. Είναι, δε, γνωστό ότι στη θερμόσφαιρα η θερμοκρασία αυξάνεται ραγδαία και αλματωδώς, φθάνοντας κατά την άποψη ορισμένων ειδικών ακόμη και στους 3.000 °C (βαθμούς Κελσίου)! Απορίας άξιον είναι, δε, πώς είναι δυνατόν υπό τέτοιες συνθήκες -τόσο υψηλή θερμοκρασία που κατακαίει τα πάντα- να μπορεί ποτέ μία ανθρώπινη κατασκευή ή κάποιοι άνθρωποι (βλ. πύραυλοι που εκτοξεύονται προς το διάστημα και αστροναύτες ή διαστημάνθρωποι) να διαπεράσει αυτό το πύρινο στρώμα της ατμόσφαιρας... Είναι άραγε η ανθρωπότητα παγιδευμένη στον πλανήτη μας, μην μπορώντας ποτέ να ξεφύγει από τη βαρύτητα και τη θερμόσφαιρά του; Πάντως, την πύρινη ζώνη της θερμόσφαιρας επικαλούνται αρκετοί από εκείνους που αμφισβητούν ότι οι πτήσεις του ανθρώπου στη Σελήνη έχουν εν τέλει όντως πραγματοποιηθεί...

Ο γνωστός Αυστριακός ψυχολόγος και ψυχαναλυτής Βίλχελμ Ράιχ ισχυρίστηκε κάποτε ότι ανακάλυψε μία αρχέγονη κοσμική ενέργεια, η οποία βρίσκεται παντού στο σύμπαν και, κατά τον ίδιο, είναι “πανταχού παρούσα, παρατηρήσιμη και αποδεικτή ενέργεια”. Την αποκάλεσε “οργόνη”. Ο ίδιος απέρριψε τη θεωρία περί “κενού διαστήματος”, που κατά τον 20ό αιώνα απέκτησε ιδιαίτερη δημοφιλία, γράφοντας κάπου τα εξής: “Δεν υπάρχει αυτό που λένε «κενό διάστημα», δεν υπάρχει «κενό». Το διάστημα αποκαλύπτει συγκεκριμένες φυσικές ιδιότητες. Οι ιδιότητες αυτές μπορούν να αναπαραχθούν πειραματικά και να ελεγχθούν. Οι φυσικές ιδιότητες του διαστήματος οφείλονται σε μία απολύτως ορισμένη ενέργεια. Η ενέργεια αυτή έχει ονομαστεί «κοσμική οργονική ενέργεια»”. Στην ουσία, η οργόνη του Ράιχ έχει όλα απολύτως τα χαρακτηριστικά του αιθέρα.

Είναι άραγε ο αιθέρας, η λεγόμενη “σκοτεινή ύλη”; Η ύλη δηλαδή που δεν μπορεί να παρατηρηθεί απ' ευθείας από τα τηλεσκόπια, ούτε να αποδειχτεί ορθολογικά η ύπαρξή της, είναι όμως απαραίτητη στην κοσμολογία, διότι χωρίς αυτή δεν εξηγείται η συνολική μάζα του σύμπαντος. Σύγχρονοι επιστήμονες θεωρούν ότι οι πλέον νεώτερες αντιλήψεις περί της σκοτεινής ύλης (και, συνακολούθως, της σκοτεινής ενέργειας) θα μπορούσαν να εξηγηθούν διά της υπάρξεως του αιθέρα, δικαιώνοντας έτσι -χιλιάδες χρόνια μετά- τον αρχαιοελληνικό στοχασμό (4). Άλλωστε, η σκοτεινή ύλη παραβιάζει ευθέως τα θεωρούμενα μέχρι πρόσφατα ως “δεδομένα” και “θέσφατα” της επιστήμης, δημιουργώντας έντονο προβληματισμό και αποδεικνύοντας ότι οι Έλληνες σοφοί της προ Χριστού εποχής γνώριζαν μάλλον άριστα τι έλεγαν...

Επειδή, μάλιστα, η επιστημονική κοινότητα αδυνατεί να εξηγήσει επαρκώς το φαινόμενο της σκοτεινής ύλης και, συνεπώς, την ίδια τη δομή του σύμπαντος, ήδη κάποιοι ειδικοί έχουν κάνει εδώ και χρόνια λόγο για επιστροφή του αιθέρα για να αντικαταστήσει τη σκοτεινή ύλη (5). Ευθυγραμμίζεται, λοιπόν, κατά τον τρόπο αυτό με την παλαιότερη αντίληψη, ότι δηλαδή το υλικό που γεμίζει τον χώρο του σύμπαντος γύρω από τη γήινη σφαίρα δεν είναι παρά ο αιθέρας, έτσι εξάλλου δύνανται να εξηγηθούν τα διάφορα φαινόμενα που σχετίζονται με τη διάδοση του φωτός· φαινόμενα, που ειδάλλως θα παρέμεναν ανεξήγητα, ασχέτως εάν ορισμένοι πίστεψαν πως το φως ταξιδεύει με σταθερή ταχύτητα, ως εκ τούτου δε, αμφέβαλλαν για την ύπαρξη του αιθέρος.

Η περί αιθέρος θεώρηση, γνωστή στους προγόνους μας εδώ και χιλιετίες, “άγνωστη” όμως για τους σύγχρονους ειδικούς, δεν υπακούει στους νόμους της θερμοδυναμικής, επομένως η ενέργεια είναι αενάως υπαρκτή: υπήρχε πάντοτε και θα υπάρχει για πάντα, δεν μπορεί (και δεν χρειάζεται) ούτε να δημιουργηθεί, ούτε να καταστραφεί. Όσο για την ένσταση ορισμένων, ότι η ενέργεια του αιθέρα δεν έχει εντοπιστεί ακόμη και, ως εκ τούτου, δεν έχει χρησιμοποιηθεί, ιδού τι αναφέρει ο δημοσιογράφος και συγγραφέας Γιώργος Στάμκος, στο άρθρο του με τίτλο “Αιθέρας και ενέργεια του χώρου...”: “Ένας επιστήμονας περιέγραψε την ενέργεια αυτή σαν δύο γιγάντιους, αόρατους ελέφαντες που σπρώχνουν ταυτοχρόνως από τις δύο πλευρές μια πόρτα. Όσο κι αν σπρώχνουν με ίσες δυνάμεις, η πόρτα δεν πρόκειται ν’ ανοίξει ούτε από τη μία πλευρά ούτε από την άλλη. Η άντληση της αιθερικής ενέργειας απαιτεί μια κατάλληλη διαφορά δυναμικού”.

Ο αιθέρας, επομένως, θα πρέπει να νοηθεί ως κατάσταση αραιής ύλης και πνευματικής συνειδητότητας; Πράγματι, γίνεται συχνά λόγος για “αιθερικό σώμα”, προσδιορίζοντας έτσι τον διάμεσο χώρο μεταξύ της ενέργειας και της ύλης. Το αιθερικό σώμα διαθέτει όλα τα όργανα του φυσικού σώματος, τα οποία όμως βρίσκονται σε ενεργειακή κατάσταση. Σύμφωνα με τη χριστιανική αντίληψη, κατά την ανάσταση των νεκρών, αυτό το είδος σώματος θα αποκτήσει για την αιώνια ζωή του ο άνθρωπος, ως άφθαρτη και τέλεια οντότητα. Θα υπάρχουν, κατά συνέπεια, τα ίδια εξωτερικά χαρακτηριστικά γνωρίσματα του τωρινού μας σώματος, τα οποία όμως θα έχουν ενσωματωθεί σε σώμα ανωτέρου επιπέδου, προορισμένα για την αιωνιότητα. Ας μην ξεχνούμε εδώ, πως και το τόσο πολυδιαφημισμένο πείραμα του CERN [Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Πυρηνικών Ερευνών] επανέφερε, με επιστημονική μάλιστα απόδειξη, την ύπαρξη του αιθέρα ως πέμπτου στοιχείου, συνδετικού της ύλης. Αυτός ο “άγνωστος” έως πρόσφατα συνδετικός κρίκος της ύλης, το μποζόνιο Χιγκς, όπως ονομάστηκε, είναι ο δημιουργός του σύγχρονου ανθρώπινου πολιτισμού, αφού σ' αυτό οφείλεται ο ηλεκτρισμός, ο μαγνητισμός, ακόμη και η πυρηνική ενέργεια. Έτσι, ο αιθέρας επιστρέφει θριαμβευτικά στον 21ο αιώνα, δίνοντας θεία υπόσταση στη φύση και οδηγώντας προς την εξήγηση του μεγάλου μυστικού της δημιουργίας...

Σε ένα άλλο, υπερβατικό, επίπεδο ο αιθέρας συμβολίζεται με το δικό του ιδιαίτερο έμβλημα, που δεν είναι παρά το γνωστό “διπλούν Έψιλον” των αρχαίων Ελλήνων. Άρα, στο ελληνικό υποσυνείδητο αιώνων, η πέμπτη ουσία (ο αιθήρ) ταυτιζόταν με τον κόσμο των θεών ή, έστω, των υπέρτατων οντοτήτων, οι οποίες θεωρούνταν υπεύθυνες για τη δημιουργία του κόσμου μας και ήδη από τα προϊστορικά χρόνια παρακολουθούσαν στενά, ως “πανόπτες”, τις ζωές των γήινων. Για τον τεκτονισμό, μυητικώς, ο πρώτος και κύριος λόγος της ύπαρξης της Παγκοσμίου Ψυχής ή Αιθέρος είναι “η μύχια συνένωση όλων των όντων της Δημιουργίας μεταξύ τους και συγχρόνως με τον Δημιουργό τους”, ενώ θεωρείται επίσης ως ο Ζωοποιός, ο φορέας της ζωής, δηλαδή κάθε σύστημα (ενεργειακών) κραδασμών που τείνει να κρατήσει ένα σύνολο σε ύπαρξη. Οι Εβραίοι που δημιούργησαν τη γεματρία -την εβραϊκή λεξαριθμία ή αριθμοσοφία- βασίστηκαν πάνω στην αντίληψη του αιθέρα ως το DNA του σύμπαντος κόσμου, ενώ οι σατανιστές και οπαδοί του τράγου-ψευτοθεού Μπαθομέτ διαστρέβλωσαν και αντέστρεψαν τα παλιά αυτά νοήματα, προσδίδοντάς τους, ως συνηθίζουν, αρνητική ενέργεια.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ – ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ

(1) “Το τετράγωνο της υποτείνουσας (της πλευράς που βρίσκεται απέναντι από την ορθή γωνία) ενός ορθογώνιου τριγώνου ισούται με το άθροισμα των τετραγώνων των δύο καθέτων πλευρών”.

(2) Διάσημο σχέδιο του Ιταλού ζωγράφου, εμπνευσμένη από τον Ρωμαίο αρχιτέκτονα Βιτρούβιο, το οποίο απεικονίζει μία γυμνή ανδρική φιγούρα σε δύο αλληλοκαλυπτόμενες θέσεις, με τα μέλη της ανεπτυγμένα και συγχρόνως εγγεγραμμένη σε έναν κύκλο και ένα τετράγωνο.

(3) Είναι ένα εντυπωσιακό φωτεινό ουράνιο φαινόμενο, που παρατηρείται στα ανώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας και είναι ορατό κυρίως στους πόλους, εξ' ού και ονομάζεται επίσης και Πολικό σέλας (αν και γνωστότερο είναι το βόρειο σέλας, υπάρχει επίσης και νότιο σέλας, όταν το εν λόγω φαινόμενο παρατηρείται στον Νότιο πόλο).

(4) Π.χ. ο Αντρέας Άλμπρεχτ, κοσμολόγος από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, θεωρεί πως “έχουμε χτυπήσει μερικά πραγματικά βαθιά προβλήματα στην κοσμολογία με τη σκοτεινή ύλη και τη σκοτεινή ενέργεια, [άρα] πρέπει να ξανασκεφτούμε τη θεμελιώδη φυσική και να δοκιμάσουμε κάτι νέο· κατά τον ίδιο, η κοσμολογική επιστήμη οφείλει πλέον να ερευνήσει αν η θεωρία του αιθέρα ταιριάζει με τις κινήσεις των πλανητών μέσα στο ηλιακό σύστημά μας, οι οποίες είναι γνωστές με έναν υψηλό βαθμό ακρίβειας, και να εξηγήσουν επίσης τι ακριβώς είναι αυτός ο αιθέρας.

(5) Βλ. Για παράδειγμα το ομότιτλο άρθρο του διεθνούς φήμης περιοδικού “New Scientist”, με ημερομηνία 25 Αυγούστου 2006, στο οποίο παρατίθενται οι γνώμες ειδικών πανεπιστημιακών πως ο αιθέρας είναι ένα πεδίο, κι όχι μια ουσία, κάτι που εισχωρεί στον χωροχρόνο, και όπου μάλιστα μνημονεύεται η εξής εντυπωσιακή φράση του καθηγητή του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, Τομ Ζλόσνικ, ο οποίος είχε αναφέρει πως: “Εάν αφαιρέσετε όλα τα άλλα στον κόσμο, ο αιθέρας θα ήταν ακόμα εκεί”.