21.07.2020
Του Ησαΐα Κωνσταντινίδη
Σε “σπασμένο καθρέφτη” του ελληνικού τουρισμού, εν μέσω μάλιστα κοροναϊού, αποδεικνύεται η Μύκονος, και σ' αυτό το θλιβερό συμπέρασμα συντείνουν όλα τα στοιχεία!
Όλα αυτά που περιγράφουμε στις επόμενες παραγράφους, τα διαπιστώσαμε με τα ίδια μας τα μάτια, σε επίσκεψή μας στη Μύκονο, και δείχνουν την εγκληματική αδιαφορία του Δήμου Μυκόνου, αλλά και της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου (στην οποία υπάγεται η Μύκονος), καθώς επίσης και της Εισαγγελίας, που εθελοτυφλούν σε ένα μείζον πρόβλημα υγείας και καταστροφής του περιβάλλοντος, όχι μόνο για το νησί, αλλά και για το σύνολο του ελληνικού τουρισμού.
Ας ξεκινήσουμε με το νερό, που αποτελεί χωρίς αμφιβολία το πιο βασικό αγαθό για ένα νησί (και όχι μόνο). Η κατάσταση, όπως την βιώσαμε κι εμείς με την επιτόπια έρευνά μας, είναι απαράδεκτη, κατά το επιεικέστερο! Παντού στη Μύκονο, βεβαίως, μόνιμοι κάτοικοι και τουρίστες μάς επιβεβαιώναν το προφανές: ότι κανένας δεν πίνει πόσιμο νερό, παρά μόνο εμφιαλωμένο. Είναι ένα πρόβλημα που -λίγο πολύ- εντοπίζεται σε όλα τα νησιά, όμως στη Μύκονο το κακό αποκτά εφιαλτικές πραγματικά διαστάσεις.
Το φράγμα του Μαραθιού είναι το βασικό φράγμα που τροφοδοτεί με νερό το νησί. Κι όμως, στο φράγμα αυτό λαμβάνει χώρα ένα μεγάλο περιβαλλοντικό έγκλημα! Αυτό τουλάχιστον δείχνουν οι επιστημονικές μετρήσεις, αλλά και πολλά θλιβερά περιστατικά, όπως για παράδειγμα αυτό που συνέβη -και καταγγέλθηκε δημόσια- το 2015 με τα δεκάδες νεκρά ψάρια που ξεβράστηκαν στο φράγμα του Μαραθιού. Επρόκειτο για μεγάλους κυπρίνους που ζούσαν στη λιμνοδεξαμενή, και αυτό το γεγονός και μόνο σημαίνει πάρα πολλά για την κατάσταση που επικρατεί στο συγκεκριμένο φράγμα. Αρκεί και μόνο μία επίσκεψη στο σημείο, για να διαπιστώσει κάποιος την έντονη μυρωδιά στην περίμετρο του φράγματος και τη βρωμιά που επικρατεί μέσα στα νερά του, που -κατά τα άλλα- τροφοδοτούν ολόκληρη τη Μύκονο με νερό...
Τα ίδια και στο άλλο φράγμα του νησιού, που επίσης τροφοδοτεί τη Μύκονο με νερό: το φράγμα της Άνω Μεράς. Πρόκειται για βοηθητικό (δευτερεύον) φράγμα, το οποίο όμως παρουσιάζει μία εξίσου άθλια εικόνα. Γεμάτο με λύματα και απόβλητα, αρκεί και μόνο να δει κανείς τους σωλήνες που μεταφέρουν το νερό -που έρχεται μάλλον από καταβόθρες- στο παρακείμενο αντλιοστάσιο, για να καταλάβει ότι έχουν να αλλάξουν χρόνια ολόκληρα! Αν, βεβαίως, τους έχουν αλλάξει ποτέ... Μία εικόνα παρακμής και εγκατάλειψης, σε σημείο να σκέφτεται κάποιος πόσο ανεύθυνοι μπορεί να είναι τελικά οι αρμόδιοι, που παίζουν χωρίς υπερβολή με την υγεία κατοίκων και επισκεπτών, και με το οικοσύστημα του νησιού.
Στις παραλίες του νησιού, που τόσα και τόσα ειπώθηκαν γι' αυτές κατά καιρούς, η κατάσταση δεν φαίνεται καλύτερη. Για παράδειγμα, στον κόρφο του Ορνού, μία τοποθεσία μεγάλου τουριστικού ενδιαφέροντος και σε μικρή απόσταση απ' την πρωτεύουσα του νησιού, και δίπλα ακριβώς απ' το Δημοτικό Στάδιο, βρίσκεται η Μονάδα Αφαλάτωσης Θαλασσινού Νερού, που ανήκει στη ΔΕΥΑ Μυκόνου. Στην εν λόγω Μονάδα, αν και ζητήσαμε να λάβουμε λίγο νερό ως δείγμα, μας αρνήθηκαν, λέγοντας ότι αυτό δεν είναι εφικτό χωρίς τη σχετική άδεια του υπεύθυνου. Όπως είδαμε χαρακτηριστικά, σε απόσταση αναπνοής από την παραλία, λευκού χρώματος φορτηγό τραβούσε νερό με αντλίες μέσα από τη θάλασσα, για να τροφοδοτήσει πισίνες, όπως μας δήλωσε κάτοικος της περιοχής.
Τόσο στην πλαζ του Ορνού, όσο και σε μια άλλη δημοφιλή παραλία της Μυκόνου, τον Πλατύ Γιαλό, υπάρχουν πολλά ξενοδοχεία που όχι απλώς είναι υπερφορτωμένα στη διάρκεια της τουριστικής σεζόν, αλλά επιπλέον είναι και λαθραία... Χαρακτηριστικό είναι, ότι στις δύο άνω πλαζ τα καλοκαίρια του 2018 και του 2019 καταγράφηκαν κρούσματα σταφυλόκοκκου, και μάλιστα ασθένησαν από αυτόν αρκετά ανήλικα παιδιά.
Μια άλλη όμορφη παραλία του νησιού είναι ο Άγιος Στέφανος. Εκεί, πριν από λίγο καιρό, εθελοντές δύτες και αθλητές της ελεύθερης κατάδυσης είχαν βγάλει από τον βυθό και συλλέξει από την ακτή... 612 κιλά απορριμμάτων! Μεταξύ αυτών, αποτσίγαρα, εξαρτήματα από μηχανάκια, σωλήνες αποχέτευσης, παπούτσια, σκούπες, σαμπρέλες, αναπτήρες, και φυσικά “πρωταθλητές” ήταν τα πλαστικά μιας χρήσης και τα αλουμινένια κουτάκια... Τι να πει άραγε κανείς γι' αυτή την περιβαλλοντική καταστροφή; Το αυτάκι των αρμοδίων δεν ιδρώνει, απ' ό,τι φαίνεται...
Όσο για μια άλλη προικισμένη από τη φύση παραλία, αυτή της Αγίας Άννας (περιοχή Καλαφάτη), οι καταγγελίες δίνουν και παίρνουν όσον αφορά τα λύματα που ρίπτονται στη θάλασσα μέσω σωλήνων από τα παρακείμενα ξενοδοχεία. Ένα κακό που δεν συμβαίνει ασφαλώς μόνο στη Μύκονο, και αποδεικνύεται σε μεγάλη συμφορά για τον ελληνικό φυσικό πλούτο και τον τουρισμό της χώρας. Οι αρμόδιοι; Απλώς κωφεύουν.
Τι συμβαίνει όμως με την άλλη μεγάλη πληγή της Μυκόνου, τα απορρίμματα; Κι εδώ, η κατάσταση είναι όχι απλώς άσχημη, αλλά εφιαλτική! Ούτε ο πολυδιαφημισμένος “βιολογικός καθαρισμός” του νησιού λειτουργεί στην πραγματικότητα (είναι υπερφορτωμένος τουλάχιστον 5 έως 6 φορές πάνω, μην αντέχοντας το βάρος της τουριστικής κίνησης, ειδικά τη θερινή περίοδο), αλλά και το αποχετευτικό σύστημα είναι στην κυριολεξία ΜΗΔΕΝ.
Στην περιοχή Σκυλάμπελα λειτουργεί ο επίσημος ΧΥΤΑ Μυκόνου. Το έργο εντάχθηκε στο πρόγραμμα “Θησέας”, για τη δημιουργία πιλοτικής μονάδας αεριοποίησης στερεών αποβλήτων του Ε.Μ.Π., με προϋπολογισμό 300.000 ευρώ, όπως μας ενημερώνει η σχετική ταμπέλα στην είσοδο του ΧΥΤΑ. Ο ΧΥΤΑ Μυκόνου λειτουργεί από τις 6 Ιουνίου 2009, με προβλεπόμενο οριστικό κλείσιμο τα 20 έτη. Αν και προεκλογικά, στις δημοτικές εκλογές του 2019, σύμφωνα με σχετική καταγγελία, προσλήφθηκαν 150 άτομα για την ενίσχυση -υποτίθεται- του ΧΥΤΑ, εντούτοις η εικόνα παραμένει ίδια κι απαράλλακτη με προηγουμένως. Άλλη καταγγελία: Ενώ τους έγιναν κατά το παρελθόν δώρο δύο απορριματοφόρα, ο Δήμος... δεν τα δέχτηκε, προτιμώντας να ενοικιάζει 6 απορριματοφόρα, με συνολικό κόστος ανά έτος κοντά στο 1 εκατομμύριο ευρώ. Η λύση που προκρίνουν οι “εγκέφαλοι” της τοπικής αυτοδιοίκησης: η καύση των σκουπιδιών, που οικολογικά σημαίνει ΘΑΝΑΤΟ του νησιού...
Πάνω όμως από τον επίσημο ΧΥΤΑ του νησιού, γίναμε αυτόπτες μάρτυρες της ασύλληπτης κατάστασης που επικρατεί. Εκεί, υπάρχει ολόκληρη χωματερή απορριμμάτων, σε απόσταση μόλις 3 χιλιομέτρων από το κέντρο της Χώρας -πρωτεύουσας της Μυκόνου-, η οποία μάλιστα υφίσταται πολύ περισσότερο από 10 χρόνια! Αυτή η χωματερή αποδεικνύεται τοξική ωρολογιακή βόμβα για το νησί: κάθε είδους απορρίμματα “κοσμούν” το σημείο, πάνω σε πανοραμικό υψόμετρο, ενώ τα πουλιά που πετούν πάνω απ' τα σκουπίδια, σαν όρνια, δίνουν μία εικόνα μακάβριου σουρεαλισμού στο όλο -άσχημο έτσι κι αλλιώς- θέαμα...
Δεν είναι όμως η μοναδική χωματερή σκουπιδιών που υπάρχει στη Μύκονο. Εδώ και μερικά χρόνια, στην περιοχή Μεταλλείων της Μυκόνου, υπάρχει άλλη μία τοξική βόμβα για το κλίμα της περιοχής και την υγεία του πληθυσμού! Ακριβώς πάνω από πανέμορφες ακτές, λειτουργεί μία αντιαισθητική χωματερή, όπου η έντονη δυσοσμία κυριαρχεί, και -παρά τις κατά καιρούς καταγγελίες- Δήμος και Εισαγγελία αδιαφορούν... Τόνοι από σκουπίδια, με φόντο το απέραντο γαλάζιο του πελάγους, κατρακυλούν από τις πλαγιές του υψώματος αυτού, μολύνοντας τα νερά της παραλίας. Κούτες, παλέτες, χώματα, τούβλα, μπάζα και άλλα οικοδομικά υλικά, αλλά και στρώματα, μπουκάλια, κουβάδες, σακούλες διαφόρων ειδών και μεγεθών, δημιουργούν μία πραγματική κόλαση βρωμιάς σε ένα από τα ψηλότερα σημεία του νησιού. Όσο για τον Δήμο: Όχι μόνο γνωρίζει και αδιαφορεί για την ύπαρξη της χωματερής, αλλά επιπλέον... έρχεται και ισοπεδώνει από καιρό σε καιρό τα απορρίμματα της συγκεκριμένης χωματερής! Απίστευτο, αλλά αληθινό...
Στην περιοχή της Αλεόμανδρας βρίσκεται η μονάδα του βιολογικού καθαριασμού του νησιού. Ο καθαρισμός αυτός γίνεται, σύμφωνα πάντα με τα επίσημα στοιχεία, μόνο σε πρωτογενή καθίζηση, δεν κάνει δευτερογενή καθίζηση. Συνεπώς, παίρνει υπόψη μόνο την πρωβάθμια επεξεργασία των απορριμμάτων και δεν λαμβάνει καθόλου υπόψη τη στερεοποίηση, κατά την οποία απομακρύνονται αιωρούμενα σωματίδια και διαλυτά συστατικά. Επιβαρύνεται έτσι ακόμη περισσότερο η ήδη επιβαρυμένη κατάσταση...
Αυτά όλα που ισχυριζόμαστε, μόνο άγνωστα δεν είναι στους αρμόδιους. Ήδη από το 2017, και κατόπιν σχετικών ελέγχων, η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου, με τις υπ' αριθμόν 72167/889/26-6-2017, 72126/888/26-6-2017 και 72078/887/26-6-2017 αποφάσεις επέβαλλε πρόστιμα στον Δήμο Μυκόνου, για ρύπανση του περιβάλλοντος, καθώς και για κακή λειτουργία και διαχείριση του ΧΥΤΑ. Συγκεκριμένα, οι αποφάσεις αυτές αφορούσαν τη μη σωστή επικάλυψη, συλλογή και απόθεση αποβλήτων, τη μη λειτουργία του βιολογικού του ΧΥΤΑ, τη μη αντικατάσταση των μεμβρανών αποστράγγισης και των κατεστραμμένων γεωμεμβρανών, κτλ. Παρ' όλες τις διαπιστώσεις, όμως, ούτε κι η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου κινήθηκε έμπρακτα για την πραγματική επίλυση του προβλήματος, κι αυτό αποδεικνύεται τρία ολόκληρα χρόνια μετά, που η κατάσταση στη Μύκονο όχι μόνο εξακολουθεί να είναι ίδια, αλλά έχει επιδεινωθεί ακόμη περισσότερο...
Ήδη από το 2013, η Πρωτοβουλία Συνεννόησης για τη διαχείριση των απορριμμάτων (ΠΡΩΣΥΝΑΤ) και η Ecoeleusis αποκάλυψαν την παράνομη διακίνηση αστικών σύμμεικτων αποβλήτων με προέλευση τη Μύκονο, μέσω του λιμανιού της Ελευσίνας, έχοντας μάλιστα αποστείλει και σχετικές επιστολές στον εποπτεύοντα Ελληνικό Οργανισμό Ανακύκλωσης (ΕΟΑΝ) και στην Ελληνική Εταιρεία Ανάκτησης και Ανακύκλωσης, η οποία διαχειρίζεται το σύστημα των μπλε κάδων. Κι εδώ, τα συμφέροντα πολλά· οι επιστολές αυτές, ακόμη (2020) δεν έχουν απαντηθεί...
Δεν είναι ίσως συμπτωματικό το γεγονός, ότι το 2013 επίσης ο τότε Περιφερειάρχης Αττικής, Γιάννης Σγουρός, είχε καταγγείλει δημόσια την ύπαρξη ολόκληρου κυκλώματος, το οποίο αποθέτει παράνομα τα σκουπίδια από τη Μύκονο στον ΧΥΤΑ Φυλής.
Το ΠΑΚΟΕ, με εμπεριστατωμένη μελέτη του ήδη απο τον Οκτώβριο του 2011 -9 χρόνια πριν!- όχι μόνο είχε επισημάνει όλα αυτά τα παθογενή προβλήματα στη νήσο Μύκονο, αλλά είχε προτείνει και πολύ συγκεκριμένες άμεσες λύσεις, με λεπτομέρειες και πλήρως κοστολογημένες. Οι λύσεις αυτές καταμερίζονταν σε 4 σενάρια, τα οποία έχουν επιγραμματικά ως εξής: 1ο, Προεπιλογή ΚΔΑΥ [Κέντρου Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών] και αερόβια κομποστοποίηση των απορριμμάτων· 2ο, Προεπιλογή ΚΔΑΥ και αναερόβια χώνευση των απορριμμάτων· 3ο, Μηχανικός διαχωρισμός – Αεριοποίηση δύο φάσεων – Επεξεργασία υπολειμμάτων· 4ο, Προεπιλογή ΚΔΑΥ – Αεριοποίηση δύο φάσεων – Επεξεργασία υπολειμμάτων.
Κανένα από αυτά τα σενάρια, που αποτελούσαν άμεσες και εφικτές, μόνιμες, λύσεις δεν υιοθετήθηκε και δεν εφαρμόστηκε από τις αρμόδιες αρχές της Μυκόνου και της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου...
Όλα αυτά δεν θα πρέπει να βλέπονται ξεκομμένα από τη γενικότερη εικόνα εγκατάλειψης ενός νησιού που υπό κανονικές συνθήκες θα έπρεπε να είναι ο “καθρέφτης” του ελληνικού τουρισμού. Μία εγκατάλειψη που αντανακλάται στην ύπαρξη ξύλινων κολόνων της ΔΕΗ -που εδώ και χρόνια απαγορεύονται ρητά, σύμφωνα με τις οδηγίες της Ε.Ε.!- και σκουριασμένων μετασχηματιστών ρεύματος. Πουθενά, σε ολόκληρο το νησί, δεν διακρίνει κανείς παρά μόνο ξύλινες κολόνες και σάπιους μετασχηματιστές... Χρειάζεται να προσθέσουμε εδώ κάτι άλλο;
Αυτός είναι λοιπόν ο “καθρέφτης” του ελληνικού τουρισμού, εν έτει 2020. Η λεγόμενη “βαριά βιομηχανία” της χώρας πάσχει αφάνταστα, αν λάβουμε υπόψη την απίστευτη κατάσταση που επικρατεί στην κοσμοπολίτικη Μύκονο. Ήρθε λοιπόν η ώρα οι αρμόδιοι να αναλάβουν τις ευθύνες τους. Οι ενέργειες που επιβάλλεται να γίνουν, όπως και οι ευθύνες, τους ανήκουν εξολοκλήρου...