“Ἡ Ἑλληνικὴ κοσμοαντίληψη εἶναι ἐνιαία... Θεουργία τὰ Ἐλευσίνια Μυστήρια, παραδεδομένη ἀπὸ τὴν ἴδια τὴν Δήμητρα στοὺς ἀνθρώπους! Τὰ Ὁμηρικὰ Ἔπη ἔχουν πρωτίστως ἐσωτερικὴ ἑρμηνεία” (*)
30.3.2023
Συνέντευξη στον Ησαΐα Κωνσταντινίδη
Πρωτογνώρισα την κυρία Μαρία Μαραγκού, πριν από περίπου 15 χρόνια, μέσα από το τετράτομο έργο της “Applied Grammar in Use”, μία πρωτοποριακή θεματική ανάλυση της αγγλικής γραμματικής και γλώσσας. Αμέσως κατάλαβα ότι ανάλογο έργο δεν είχε εκδοθεί και κυκλοφορήσει, ποτέ ξανά προηγουμένως, στην ελληνική βιβλιογραφία. Πρόκειται για μοναδική, πράγματι, εργασία, η οποία στηρίζεται ουσιαστικά πάνω στη δομή του αέναου Έλληνος Λόγου, ο οποίος δεν γεννιέται και δεν πεθαίνει, παρά ως θεόπνευστη αρχή εμπνέει ανά τους αιώνες, γονιμοποιώντας την πλανητική σκέψη... Δεν μπορεί να είναι τυχαίο, επί τούτου, ότι η Μαρία Μαραγκού δεν είναι «φιλόλογος» με τη στενή έννοια, αντιθέτως είναι θετικός επιστήμων, και συγκεκριμένα χημικός μηχανικός.
Έκτοτε, η κυρία Μαραγκού απεδείχθη «μυσταγωγός» των σύγχρονων χειμαζομένων Ελλήνων, ως συγγραφέας εξαιρετικά ενδιαφερόντων βιβλίων (εκδόθηκαν και κυκλοφορούν όλα απ’ τις εκδόσεις «Κάκτος»), με θέματα την ομηρική Οδύσσεια, τα Ελευσίνια μυστήρια κτλ. Μέσα από την ανάλυση και ερμηνεία της ελληνικής γλώσσας και ιστορίας, μέσα από ετυμολογικές ανιχνεύσεις βαθύτερων νοημάτων που εμπεριέχονται στα κείμενα της αρχαίας ελληνικής γραμματείας, μάς εισάγει σε έναν θαυμαστό κόσμο του πνεύματος, μακράν της παρακμής των καιρών μας. Είχαμε την τύχη και την τιμή να συνομιλήσουμε μαζί της, θέτοντας κρίσιμα ζητούμενα, διαχρονικού χαρακτήρα, που απασχολούν -που πρέπει να απασχολούν- κάθε ανεθρώπινη ψυχή... [Η.Κ.]
Ησαΐας Κωνσταντινίδης (Η.Κ.): Φέτος, το 2023, η Ελευσίνα είναι η πολιτιστική πρωτεύουσα της Ευρώπης. Έχετε εκδώσει το βιβλίο σας «Ελευσίνια Μυστήρια» που, προσωπικά, θεωρώ πως είναι ό,τι πιο αντιπροσωπευτικό για το θέμα. Ποιος πιστεύετε ότι είναι ο βαθύτερος ρόλος των εν λόγω μυστηρίων στη διαμόρφωση του ελληνικού στοχασμού;
Μαρία Μαραγκού (Μ.Μ.): Τὰ Ἐλευσίνια Μυστήρια, ἀφιερωμένα στὴν Δήμητρα καὶ τὸν Διόνυσο, εἶναι θεουργία, παραδεδομένη ἀπὸ τὴν ἴδια τὴν Δήμητρα στοὺς ἀνθρώπους, σύμφωνα μὲ τὸν Ὁμηρικὸ Ὕμνο εἰς Δήμητραν, ἡ ὁποία ἀπεκάλυπτε τὴν πορεία (πρόοδον) τοῦ νοῦ, ποὺ ἀποτελεῖ τὴν οὐσία τῆς ψυχῆς, στὴν ὕλη, τὴν παραμονή του ἐκεῖ σὲ ἕναν κύκλο ἐνσαρκώσεων ἐναλλαγῆς ζωῆς καὶ θανάτου καὶ τὴν ἐν τέλει ἐπιστροφή του στὴν Ἀρχὴ ἀπὸ τὴν ὁποία ἐκπορεύεται (ἐπιστροφή), ποὺ συνεπάγεται τὴν θέωση τοῦ ἀνθρώπου καὶ τὴν ἀθανατοποίηση τῆς ψυχῆς. Στὶς ἅγιες τελετὲς τῆς Ἐλευσίνας οἱ μύστες γίνονταν «τετελεσμένοι», βιώνοντας τὴν ὑπέρβαση θανάτου.
Ὅποιος μυεῖται στὰ Μυστήρια τοῦ Διονύσου-Ἰάκχου, ἀρχηγέτη τῶν Μυστηρίων, ὅπως λέει ὁ Πίνδαρος, γνωρίζει τὸ τέλος τοῦ βίου - θάνατο καὶ τὴν ἀρχὴ τῆς ζωῆς, τοῦ Δίιου δώρου: «οἶδε μὲν βίου τελευτάν, οἶδεν δὲ διόσδοτον ἀρχάν», ποὺ δεσμευόταν νὰ μὴν ἀποκαλύψει ἐπὶ ποινῇ θανάτου... Τὰ Μυστήρια εἶχαν μία ἠθικοπλαστικὴ διάσταση καὶ ἔκαναν τοὺς μυούμενους σ' αὐτὰ ἐνάρετους καὶ καλύτερους ἀπὸ κάθε ἄποψη: «κατὰ πᾶν βελτίονας ἑαυτῶν». Αὐτὸς εἶναι καὶ ὁ βαθύτερος ρόλος τους στὴν διαμὀρφωση τοῦ Ἑλληνικοῦ στοχασμοῦ, ἡ κατάκτηση τῆς ἀρετῆς, ἡ ὑπέρβαση τοῦ φόβου θανάτου καὶ ἡ συνειδητοποίηση τῆς ἐξελικτικῆς πορείας τῆς ψυχῆς στὸ ὑλικὸ πεδίο.
Η.Κ.: Εκδώσατε, επίσης, βιβλία που αναφέρονται στο ομηρικό έπος της Οδύσσειας. Τι κατά τη γνώμη σας αφορά στην πραγματικότητα το ταξίδι του Οδυσσέα με τους σταθμούς και τις περιπέτειές του; Πρόκειται για μια εσωτερική ερμηνεία ή κάτι άλλο;
Μ.Μ.: Τὰ Ὁμηρικὰ Ἔπη ἔχουν πρωτίστως ἐσωτερικὴ ἑρμηνεία καὶ ἀφοροῦν τὸ πέρασμα τῆς ψυχῆς μέσα ἀπὸ τὴν ὕλη καὶ τὴν ἐξελικτική της πορεία, ποὺ κατατείνει στὸν ἐξαγνισμὸ καὶ τὴν κάθαρση τοῦ συναισθήματος, ἀλλὰ καὶ τὴν πρόσληψη μυστηριακῆς γνώσης, προκειμένου ὁ ἄνθρωπος νὰ κατακτήσει τὸ ἐπίπεδο τοῦ λεγομένου, κατὰ τοὺ Νεοπλατωνικούς, κατὰ σχέσιν δαίμονος, δηλαδὴ ἑνὸς νομοτελειακοῦ ὄντος, ποὺ θὰ συντονίζεται πλήρως μὲ τὸ Ἀγαθὸν καὶ θὰ τὸ ὑπηρετεῖ. Αὐτὸ συνεπάγεται τὴν ἐκθέωση τοῦ νοῦ καὶ τὴν ἀθανατοποίηση τῆς ψυχῆς. Σημειωτέον ὅτι ὅλα αὐτὰ τὰ κωδικὰ μηνύματα ἀποκρυπτογραφοῦνται μέσα ἀπὸ τὴν ἐτυμολογικὴ ἀνάλυση λέξεων, φράσεων καὶ ὀνομάτων, χρησιμοποιῶντας τὸ ἐργαλεῖο τοῦ Ἑλληνικοῦ Λόγου ὡς διασυμπαντικοῦ κώδικα.
Η.Κ.: Προ δεκαπενταετίας, περίπου, εκδώσατε το τετρατομο έργο εκμάθησης αγγλικών, υπό τον τίτλο "Applied Grammar in Use". Αυτό το έργο είναι -θεωρώ- πρωτοποριακό στην ελληνική βιβλιογραφία, βασιζόμενο κατ’ εμέ πάνω στην οπτική του ελληνικού Λόγου όπως τη γνωρίζουμε από την πανάρχαια ήδη εποχή. Θα ήθελα να μου πείτε, ποιο ήταν το σκεπτικό για να παρουσιάσετε ένα τέτοιου είδους έργο στο ελληνικό κοινό;
Μ.Μ.: Ἡ ἰδιαιτερότητα αύτοῦ τοῦ ἔργου ἔγκειται στὴν ἑστίαση τῶν μεταφραστικῶν προβλημάτων τῶν Ἑλλήνων μαθητῶν μέσα ἀπὸ τὴν ἐξήγηση τοῦ σκεπτικοῦ δομῆς τῆς Ἀγγλικῆς Γραμματικῆς, ἀλλάζοντας ἔτσι τὴν διδασκαλία της ἀπὸ ἐμπειρία σὲ τέχνη, δηλαδὴ στὴν εἰς βάθος κατανόηση τοῦ τρόπου κατασκευῆς τῆς γλώσσας. Ταυτόχρονα, γίνεται χρήση εἰδικῶν πινάκων, σχημάτων καὶ τεχνικῶν, ποὺ κάνουν εὔληπτη τὴν ἐκμάθηση τῆς Γραμματικῆς, μὲ ἀποτέλεσμα ἡ μέθοδος νὰ μπορεῖ νὰ χρησιμοποιηθεῖ καὶ ἄνευ διδασκάλου.
Η.Κ.: Περίοπτη θέση στα έργα σας έχει, θα έλεγα, η μορφή του Διονύσου. Αυτός όμως παραμένει ακόμη και σήμερα μία μορφή εν πολλοίς παρεξηγημένη... Τελικά, τι πιστεύετε σχετικά με την πραγματική θέση του θεού Διονύσου στο όλο ελληνικό γίγνεσθαι;
Μ.Μ.: Κατὰ τὴν Ὀρφικὴ παράδοση, ποὺ ἀποτελεῖ τὸν πυρήνα τῆς Ἑλληνικῆς κοσμοθέασης καὶ φιλισοφίας, ὁ Διόνυσος κατέχει τὸ σκῆπτρο τῆς ἕκτης καὶ τελευταίας βασιλείας, ποὺ εἶναι ὁ κόσμος μας, ἐφορεύει δὲ σὲ ὅλη τὴν ἐξελικτικὴ πορεία τῆς ψυχῆς στὴν ὕλη καὶ εἶναι ἀρχηγέτης τῶν Ἐλευσινίων Μυστηρίων, στὰ ὁποῖα λατρεύεται ὡς Ἴακχος ἢ Λύσιος Διόνυσος. Ἦταν ὁ πιὸ κοντινὸς θὰ λέγαμε Θεὸς τοῦ Ἑλληνικοῦ πανθέου στὸν ἄνθρωπο, γι' αὐτὸ λατρεύτηκε πιὸ πολὺ ἀπ' ὅλους. Τὰ περίφημα ὄργια τοῦ Διονύσου, ποὺ εἶναι τελείως παρεξηγημένα, ἀποτελοῦν τὶς μυστικὲς τελετουργίες τῆς Ἐλευσίνας, ποὺ εἶχαν πρωτίστως ἠθικοπλαστικὴ διάσταση καὶ κατέτειναν στὴν ὑπέρβαση τοῦ φόβου θανάτου, κάνοντας τοὺς μυούμενους σὲ αὐτὰ ἐνάρετους καὶ καλύτερους ἀπὸ κάθε ἄποψη: «κατὰ πᾶν βελτίονας ἑαυτῶν» (Διόδωρος Σικελιώτης, Βιβλιοθήκη, 5.49.6.2-3).
Η.Κ.: Ασχοληθήκατε, τέλος, στην εργογραφία σας και με συμαίνοντες ποιητές, παλαιότερους και σύγχρονους. Πιστεύετε οτι υπάρχει συμφωνία και συνέχεια της ελληνικής ποιητικότητας δια μέσου των αιώνων, από την αρχαιότητα έως και σήμερα;
Μ.Μ.: Ἡ Ἑλληνικὴ κοσμοαντίληψη εἶναι ἐνιαία ἀπὸ τοὺς Ὀρφικούς, τὸν Πυθαγόρα, τὸν Ὅμηρο, τὸν Πλάτωνα, τοὺς Νεοπλατωνικοὺς καὶ φτάνει ἀνόθευτη μέχρι τὴν σημερινὴ Ἑλληνικὴ ποίηση, μέσα ἀπὸ τὸ ἔργο τῶν μεγάλων σύγχρονων μυστῶν, ὅπως ὁ Ὀδυσσέας Ἐλύτης, ὁ Ἄγγελος Σικελιανός, ὁ Παλαμάς, ὁ Σεφέρης, ὁ Καβάφης καὶ τόσοι ἄλλοι. Τὸ ἐργαλεῖο τους ὁ Ἕλλην Λόγος, ὁ ὁποῖος κρύβει Ἑρμη-τικὰ (Ἑρμῆς ὁ θεὸς τοῦ Λόγου) μυστηριακὴ γνώση μέσα σὲ λέξεις κλειδιά, ποὺ κωδικοποιοῦν τὸ μεγαλεῖο τῆς Ἑλληνικῆς διανόησης. Προσωπικὰ ἔχω ἀσχοληθεῖ μὲ τὸ ἔργο τοῦ νομπελίστα ποιητή μας Ὀδυσσέα Ἐλύτη καταδεικνύοντας τὴν ἄρρηκτη σύνδεση τῆς ποίησής του μὲ τὰ νοήματα τῆς Ἑλληνικῆς Γραμμῆς καὶ ἰδιαιτέρως μὲ τὸν Ὀρφισμὸ καὶ τὸν Ὅμηρο, ὅπως, ἄλλωστε, εἶχε καὶ ὁ ἴδιος δηλώσει: «Μονάχη ἔγνοια ἡ γλῶσσα μου στὶς ἀμμουδιὲς τοῦ Ὁμήρου».
(*) Η Μαρία Μαραγκού χρησιμοποιεί το πολυτονικό σύστημα γραφής της ελληνικής γλώσσας.
Comments