top of page
  • Εικόνα συγγραφέα.

Η φύση του κοροναϊού και το περιβάλλον

15.7.2020

Του Ησαΐα Κωνσταντινίδη


Τι συμβαίνει με τον φονικό νέο κοροναϊό, τον COVID-19; Κατά πόσο η επίδρασή του στο περιβάλλον και, εν γένει, το γήινο οικοσύστημα θα είναι αρνητική, ή και καταστρεπτική ακόμη; Αλλά και -αντίθετα-, μήπως τελικά ο κοροναϊός προκαλέσει εν τέλει θετικές συνέπειες για το περιβάλλον; Πρόκειται για κεντρικό ζήτημα της έρευνας που γίνεται γύρω από τον COVID-19, το οποίο σχετίζεται άμεσα με την ίδια την επιθετική φύση του ιού αυτού.

Παρά τις έντονες ανησυχίες και τον γενικό φόβο που προξένησε η γρήγορη εξάπλωση του νέου ιού παγκοσμίως, θετικές φωνές ακούστηκαν σε σχέση με το αν όντως οι παρενέργειές του είναι ευεργετικές για το περιβάλλον (το τόσο πολύπαθο κλίμα και τη φύση του πλανήτη μας). Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα που έδωσαν εδώ και μερικούς μήνες οι υποστηρικτές αυτής της θέσης, αποτελούν τα περίφημα κανάλια της Βενετίας. Εκεί, μετά την πλήρη απαγόρευση της κυκλοφορίας μες στα κανάλια, τα νερά φαίνονται πολύ πιο καθαρά απ' ό,τι πριν, πεντακάθαρα θα έλεγε κανείς! Μάλιστα, ύστερα από αρκετές δεκαετίες, ψάρια έκαναν την εμφάνισή τους μέσα σ' αυτά! Ένα μικρό θαύμα, δηλαδή, κι αυτό ακριβώς λόγω της απαγόρευσης της κυκλοφορίας και της γενικής καραντίνας που επιβλήθηκε εξ αιτίας του κοροναϊού...

Και όχι μόνο αυτό. Σε όλες ανεξαιρέτως τις χώρες, όπου δηλαδή εφαρμόστηκαν τα περιοριστικά μέτρα λόγω πανδημίας και το lockdown σε μια σειρά τομέων της οικονομίας και της αγοράς, καταγράφηκαν τα χαμηλότερα ποσοστά αέριων ρύπων εδώ και δεκαετίες! Π.χ. στη βόρεια Ιταλία -που χτυπήθηκε ανελέητα την άνοιξη του 2020 από τον θανατηφόρο ιό- δεδομένα που συλλέχθηκαν από δορυφόρο έδειξαν δραστικότατη μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, ιδίως δε του διοξειδίου του αζώτου. Όχι μόνο τα νερά, αλλά και η ατμόσφαιρα καθάρισε μέσα σε χρόνο-ρεκόρ, σε βαθμό πολύ σημαντικό. Τα ίδια και στην Κίνα, και σε πολλές άλλες βιομηχανικά προηγμένες χώρες, η μείωση της οικονομικής δραστηριότητας λόγω της πανδημίας του COVID-19, οδήγησαν σε μεγάλη μείωση του διοξειδίου του αζώτου.

Δεν είναι τυχαία τα παρακάτω λόγια, που εκστόμισε μεσούσης της πρόσφατης πανδημίας ο Ζόζεφ Ασμπάχερ, διευθυντής προγραμμάτων του ESA (Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος): “Είναι πραγματικά μια λυπηρή διαπίστωση ότι η οικονομική δραστηριότητα μειώνεται, αλλά την ίδια ώρα ανακουφίζεται ο πλανήτης, γιατί μειώνονται τα επίπεδα της μόλυνσης. Ο πλανήτης μας είναι πανέμορφος, αλλά και πολύ εύθραυστος, και η μόλυνση που προκαλείται από τους ανθρώπους μπαίνει σε διαφορετική προοπτική τώρα. Επομένως, νομίζω ότι για τη συζήτηση σχετικά με την κλιματική αλλαγή, αυτή είναι μια χρήσιμη παρατήρηση”...

Την ίδια ώρα, και ενώ πολλοί φοβούνται νέα έξαρση του κοροναϊού, μία άλλη διάσταση στην προβληματική περί των συνεπειών του COVID-19 για το περιβάλλον δίνουν οι ανησυχητικές πληροφορίες που έρχονται από τη Θεσσαλονίκη και τη Βόρεια Ελλάδα. Ήδη από τις αρχές Ιουλίου του 2020 μια ασυνήθιστη αύξηση των κρουσμάτων του κοροναϊού καταγράφηκε σε πολλές περιοχές της Βόρειας Ελλάδας (Μακεδονίας και Θράκης), προξενώντας πολλά ερωτηματικά. Μάλιστα, σε δείγματα που λαμβάνονται από τα λύματα της Θεσσαλονίκης παρατηρήθηκε υψηλή συγκέντρωση κοροναϊού.

Συγκεκριμένα, όπως έδειξαν οι πιο πρόσφατες δειγματοληψίες, η συγκέντρωση του γονιδιώματος του ιού SARS-CoV-2 στα αστικά υγρά απόβλητα της Θεσσαλονίκης ανήλθε (αρχές Ιουλίου 2020) στα επίπεδα των ημερών του Απριλίου 2020, όταν δηλαδή ήταν ακόμα εν ισχύ τα αυστηρά μέτρα για τον περιορισμό της διασποράς του κοροναϊού! Τη σχετική έρευνα διεξήγαγε διεπιστημονική ομάδα του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης σε συνεργασία με την Εταιρεία Ύδρευσης και Αποχέτευσης Θεσσαλονίκης. Το πόρισμα της έρευνας: Ενώ περί τα τέλη Μαΐου του 2020 η παρουσία του ιού στα λύματα της Θεσσαλονίκης ήταν μη ανιχνεύσιμη, από τον Ιούνιο και μετά η συγκέντρωση του ιού είναι και πάλι ανιχνεύσιμη, με αποκορύφωμα τον μήνα Ιούλιο, όπου οι τιμές συγκέντρωσης του ιού είναι αντίστοιχες των τιμών στα τέλη Απριλίου 2020. Με δυο λόγια, ο κοροναϊός επιστρέφει, με ανυπολόγιστες συνέπειες...

Εκτιμώντας τους επιστημονικούς φόβους (βάσιμους άλλωστε), ότι ο κοροναϊός ενδέχεται να μεταδίδεται και μέσω αέρος, είναι γεγονός ότι οι συνέπειες για το περιβάλλον ίσως αποδειχτούν μακροπρόθεσμα ολέθριες. Σε κάθε περίπτωση, η έρευνα συνεχίζεται και είναι σαφές ότι η διεθνής επιστημονική κοινότητα βαδίζει αυτές τις ώρες σε μία “terra incognita”, ή πλέει μέσα σε “αχαρτογράφητα ύδατα”, αφού η μελέτη της φύσης του νέου ιού βρίσκεται ακόμη σε βρεφικό στάδιο.

Από πότε η ιατρική κοινότητα γνωρίζει τον κοροναϊό; Σίγουρα από το 1960, τουλάχιστον, αφού από τότε καταγράφηκε η ομάδα ιών, γνωστών για την πρόκληση λοιμόξεων του αναπνευστικού, που ονομάστηκαν ως “κοροναϊοί” λόγω του σχήματός τους: ένα περίβλημα που μοιάζει με στέμμα. Ο ιός αυτού του τύπου αποκτά καθαρή επιθετική φύση, από την ώρα που μεταλλάσσεται -με φυσικό ή τεχνητό τρόπο-, όντας πλέον σοβαρή απειλή για την υγεία, ακόμη και τη ζωή την ίδια, του ασθενούς.

Και μπορεί μεν διεθνώς αναγνωρισμένες ιατρικές εγκυκλοπαίδειες -όπως π.χ. η “AMA Encyclopedia of Disease”, της Αμερικανικής Ιατρικής Ένωσης του 1989- να παρουσίαζαν την ομάδα των κοροναϊών (coronaviruses) ως ένα απλό κρύωμα (common cold, αναγράφει χαρακτηριστικά η ως άνω έγκυρη εγκυκλοπαίδεια), πλην όμως φαίνεται ότι οι μετέπειτα μεταλλαγμένοι ιοί (από το AIDS της δεκαετίας του 1980 και τον Ιό Έμπολα, έως τον SARS και τη Γρίπη των Χοίρων) καταντούν εξαιρετικά επικίνδυνοι, ακόμη και θανατηφόροι. Αποκαλυπτικά σενάρια κάνουν λόγο για περαιτέρω μετάλλαξη και εξάπλωση του COVID-19, σε σημείο να απειλεί με εξόντωση στη διάρκεια των αμέσως επόμενων ετών το 1/3 του γήινου πληθυσμού...

Ο αρθρογράφος του έγκριτου πρακτορείου “Bloomberg”, Max Nisen, γράφει σε μια πρόσφατη ανάλυσή του, σχετικά με τη μετάλλαξη και τους κινδύνους του κοροναϊού, ανάμεσα σε άλλα και τα εξής αξιοπρόσεκτα: “Οι ιοί αλλάζουν πράγματι με την πάροδο του χρόνου, μερικές φορές σε σημαντικό βαθμό. Αυτές οι μεταβολές, οι οποίες βασίζονται στη μετάλλαξη, είναι ο λόγος για τον οποίο χρειαζόμαστε νέα εμβόλια γρίπης κάθε χρόνο και που οι εποχικές εστίες ποικίλλουν. Υπάρχει επίσης μια εξελικτική ''ανταλλαγή'' μεταξύ θανάτων και μεταδοτικότητας -ένας ιός που σκοτώνει πάρα πολλούς από τους ξενιστές του δεν μπορεί να εξαπλωθεί πλατιά- κι έτσι ορισμένοι ιοί γίνονται σταδιακά πιο ήπιοι. Οι επιστήμονες οι οποίοι εργάζονται πάνω στην ανάπτυξη εμβολίων επιταχύνουν τη διαδικασία μετάλλαξης για την παραγωγή των λεγόμενων εμβολίων ζώντων εξασθενημένων ιών, τα οποία περιέχουν στελέχη που προκαλούν ανοσία στον αρχικό ιό, όχι όμως και σοβαρή ασθένεια. Το ερώτημα είναι αν ο ιός που προκαλεί τον COVID-19, γνωστός ως SARS-CoV-2, μπορεί να πραγματοποιήσει αυτό το ''ταξίδι'' μόνος του”...

Και συμπληρώνει ο Max Nisen τη σκέψη του, γράφοντας τα εξής: “Υπάρχει μια τεράστια διαφορά μεταξύ μιας ''χαλάρωσης'' που προκαλείται από μια επίμονη μετατόπιση στην ίδια τη φύση του ιού και μιας που προκαλείται από άλλες δυναμικές και παράγοντες. Στην πρώτη περίπτωση, υπάρχουν πραγματικές πιθανότητες ο ιός να εξαφανιστεί ως σημαντική απειλή με την πάροδο του χρόνου. Στο δεύτερο σενάριο, ο ιός θα μπορούσε να επιστρέψει ''εκδικούμενος'', εάν χώρες και μεμονωμένοι άνθρωποι αφήσουν την ''πανοπλία'' τους στην άκρη και εφησυχάσουν. Προς το παρόν, δεν φαίνεται να υπάρχουν αρκετά στοιχεία που να υποστηρίζουν την ιδέα μιας τέτοιας αλλαγής στη φύση του ιού. Οι κοροναϊοί αργούν να μεταλλαχθούν σε σύγκριση με εκείνους της γρίπης και η περίπτωση του COVID-19 δεν φαίνεται να είναι διαφορετική. Οι περισσότερες μεταλλάξεις δεν οδηγούν σε καμία ουσιαστική αλλαγή στον τρόπο δράσης ενός ιού”.

Γενετικές αλλαγές στη φύση του κοροναϊού δεν αποκλείεται να οδηγήσουν σε μια άλλη εποχή, όπου η ανθρώπινη ταυτοποίηση να επιβάλλεται να περιλαμβάνει βιομετρικά χαρακτηριστικά, μέσω ενός ηλεκτρονικού τύπου εμβολιασμού. Κανείς δεν θα μπορεί να ταξιδεύει, και γενικά να μετακινείται, εάν δεν πληροί μία βασικότατη προϋπόθεση που οι νέες περιστάσεις επιτάσσουν: να αποδεικνύει, διαμέσου της λήψης του εμβολίου κατά του κοροναϊού, ότι δεν είναι φορέας της ασθένειας.

Πάνω σε όλα αυτά, ενδιαφέρον παρουσιάζει ο παραλληλισμός που έγινε ανάμεσα στους ιούς των ηλεκτρονικών υπολογιστών και τους βιολογικούς ιούς. Υπάρχει, μήπως, συσχετισμός μεταξύ τους; Άραγε, θα μπορούσε η αντιμετώπιση της ασθένειας των ηλεκτρονικών ιών να μοιάζει με εκείνη της ασθένειας των ιατρικών ιών; Εν ολίγοις: υπάρχει αντιστοιχία, ή και ομοιότητα, ανάμεσα σε ηλεκτρονικούς και ιατρικούς ιούς;

Ο παραλληλισμός έχει ως εξής. Το 1980 άρχισε η μόλυνση των ηλεκτρονικών υπολογιστών με ιούς, δηλ. με κακόβουλα προγράμματα που μπορούν να αντιγραφούν χωρίς παρέμβαση του χρήστη και να “μολύνουν” τον υπολογιστή χωρίς τη γνώση ή την άδεια του χρήστη του. Αμέσως μετά, η “θεραπεία” βρέθηκε: τα περίφημα λογισμικά (software) εναντίον των ιών... 40 χρόνια αργότερα, εν έτει 2020 πλέον, άρχισε η μόλυνση των λαών με τον νέο ιό (κοροναϊό ή COVID-19), ο οποίος εξοντώνει το αναπνευστικό σύστημα του ανθρώπου, προκαλώντας ακόμη και πνευμονία. Ποια είναι τώρα η “θεραπεία”; Μα, φυσικά, το περιβόητο εμβόλιο εναντίον του ιού!

Ιός στη μία περίπτωση, με τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές, ιός και τώρα, με την πανδημία του COVID-19. Παράλληλη η πορεία και των λύσεων-”θεραπειών”: λογισμικό για την “υγεία” των υπολογιστών τότε, εμβόλιο για την υγεία των ανθρώπων σήμερα. Σύμπτωση; Όχι και τόσο, αν σκεφτεί κανείς ότι ένα κομβικό πρόσωπο παίζει κεντρικό ρόλο και στις δύο υποθέσεις. Πρόκειται για τον ιδρυτή και επικεφαλής της “Microsoft”, Μπιλ Γκέιτς, παιδί-θαύμα 25 ετών το 1980, αισίως 65 ετών πλέον το 2020. Τον άνθρωπο που στη δεκαετία του 1980 δημιούργησε το λογισμικό αντιμετώπισης των ιών που κατέστρεφαν το σύστημα των υπολογιστών, αλλά και εκείνον που τώρα οδηγεί την παγκόσμια έρευνα για την ανακάλυψη του εμβολίου που θα θεραπεύει από τον κοροναϊό.


648 Προβολές0 Σχόλια

Πρόσφατες αναρτήσεις

Εμφάνιση όλων
bottom of page