2.6.2013
Του Ησαΐα Κωνσταντινίδη
Υπάρχουν σημεία, στα οποία οι αντιλήψεις της Ορθόδοξης παράδοσης δεν συμβαδίζουν με εκείνες της επιστήμης. Που η επιστήμη θεωρεί συμβατά με την πραγματικότητα (στη λογική του «όλα επιτρέπονται»), ενώ η Ορθοδοξία απορρίπτει χωρίς δεύτερη κουβέντα. Ένα από αυτά τα θέματα είναι το ζήτημα της μεταμόσχευσης ανθρωπίνων οργάνων. Και εδώ η επιστήμη είναι θετικά διακείμενη, στη λογική της σωτηρίας καταδικασμένων ανθρώπων, όμως η Ορθόδοξη θρησκευτική άποψη είναι κάθετα εναντίον!...
Ως γνωστόν η επιστήμη δεν πιστεύει στο Θαύμα. Ερμηνεύει τα πάντα μέσα από μια δική της, αποκλειστική, ορθολογική διάσταση, αγνοώντας πλήρως τον μεταφυσικό παράγοντα τον οποίο και περιφρονεί. Για την ιατρική επιστήμη ο εγκεφαλικός θάνατος είναι ταυτόχρονα και θάνατος του ανθρώπου. Όμως, επειδή ο άνθρωπος διατηρείται (τεχνητά) στη ζωή, μέσω μηχανικής υποστήριξης, τα μοσχεύματά του παραμένουν ακόμα εν ζωή. Έτσι, θεωρείται ότι είναι «ευκαιρία» αυτά να χρησιμοποιηθούν για να σωθεί μία άλλη ζωή που βρίσκεται σε κίνδυνο.
Από την άλλη πλευρά, η Ορθοδοξία αντιμετωπίζει το μείζον αυτό ζήτημα, με βάση το κεντρικό ερώτημα: πότε βγαίνει η ψυχή από το σώμα του ανθρώπου; Για την ορθόδοξη μεταφυσική, η ψυχή είναι που ενεργεί μέσω του σώματος. Συνεπώς, το σώμα αυτό (προσωρινής μορφής, αποκλειστικά για τον παρόντα επίγειο βίο μας) έχει δημιουργηθεί για να εκφράσει ως ύλη τον κόσμο της ανθρώπινης ψυχής (ή πνεύματος, που όπως αποδείξαμε στη μελέτη μας «Το Πνεύμα-Ψυχή», βλ. εδώ: ταυτίζεται πλήρως με την ψυχή).
Άρα, ως φιλοσοφικό συμπέρασμα εξάγουμε ότι το πνεύμα-ψυχή του ανθρώπου εγκαταλείπει το γήινο προσωρινό σώμα (τη σάρκα) οριστικά και αμετάκλητα την στιγμή του τελειωτικού θανάτου. Και όχι όπως συμβαίνει π.χ. στην περίπτωση του εγκεφαλικού θανάτου, με το κορμί να βρίσκεται σε κωματώδη κατάσταση, αλλά να μην είναι νεκρό οριστικά. Μόνο όταν επέρχεται ο οριστικός και αμετάκλητος θάνατος, με ΚΑΝΕΝΑ όργανο του ανθρώπινου οργανισμού να μην βρίσκεται πλέον σε λειτουργία (έστω και υποτυπώδη) , τότε και μόνο μπορούμε να θεωρούμε το συγκεκριμένο ανθρώπινο σώμα με το οποίο ζούμε σ’ αυτόν τον κόσμο οριστικά νεκρό.
Τι γίνεται όμως τη στιγμή που η ψυχή (ή πνεύμα) εγκαταλείπει το εν λόγω σώμα; Τότε, ως αέρας-άνεμος (ψυχή και πνεύμα προέρχονται από το «ψύχος»-«πνοή») βγαίνει αυτόματα από το πυκνής μορφής αυτό σώμα μας και – σαν ολόγραμμα – κατεβαίνει στον λεγόμενο Κάτω Κόσμο, δηλ. στο κέντρο της Γης και πέριξ του πυρήνα-εσωτερικού ήλιου της, όπου και αναμένει την Ανάσταση των Νεκρών, η οποία θα λάβει χώρα κατά τη Δευτέρα Παρουσία του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού! Περιγραφή για το πώς οι ψυχές των ανθρώπων συνεχίζουν και ΖΟΥΝ στις εσωτερικές κοιλότητες του πλανήτη μας βρίσκουμε σε πλήθος λαϊκών παραδόσεων ανά την υφήλιο, και πάντως στην ίδια την Αγία Γραφή (όπου ο Χριστός κατήλθε στον Άδη και συναντήθηκε με τις ψυχές των ανθρώπων μετά τη Σταύρωσή Του) και στην αρχαία ελληνική θρησκεία, με τις καθόδους στο βασίλειο του Πλούτωνα πολλών ηρώων, όπως π.χ. ο Ορφέας, ο Ηρακλής, ο Οδυσσέας κ.ά.
Η Εκκλησία λοιπόν οφείλει να αντιμετωπίζει το θέμα των μεταμοσχεύσεων θεολογικά. Διότι πάνω απ’ όλα προέχει το θέμα της αντιμετωπίσεως του ανθρώπου ως πνεύμα-ψυχή και έπειτα ως οτιδήποτε άλλο. Δεν είναι δυνατόν να βλέπουμε το θέμα π.χ. μόνο από καθαρά ιατρικής απόψεως, διότι η ιατρική είναι μία επιστήμη απλά και τίποτα άλλο... Ενώ η θεολογία είναι τα πάντα! Και, συνεπώς, η ιατρική εμπερικλείεται μέσα στη θεολογία (δηλ. στον Λόγο του Θεού) και δεν συμβαίνει σε καμία περίπτωση το αντίθετο. Τον άνθρωπο πρέπει πρώτιστα να τον ενδιαφέρει η σωτηρία της ψυχής, δηλ. το μέλλον του ως προσωπικότητα μετά τον θάνατο και όχι η παράταση της έτσι κι αλλιώς προσωρινής ζωής του σ’ αυτόν τον πλανήτη... Βέβαια μ’ αυτό που ισχυριζόμαστε δεν λέμε ότι πρέπει και να... αυτοκτονήσουμε (!) και να μην ασχολούμαστε με τον επίγειο βίο μας! Ίσα ίσα οφείλουμε να ζήσουμε αυτή τη ζωή που μας δόθηκε όπως πρέπει και χωρίς βλακώδεις αναστολές και συμβιβασμούς.
Συμπερασματικά, σε ό,τι αφορά τη θέση του μέσου Χριστιανού γύρω από το θέμα των μεταμοσχεύσεων: μάλιστα, είναι απολύτως ενάντιος στις μεταμοσχεύσεις ανθρωπίνων οργάνων! Διότι θεωρεί ότι αυτά δεν συμβαδίζουν με τη χριστιανική θρησκεία, παρά είναι αρνητικές παρενέργειες (ψευτοεπιστήμη) δυνάμεων δαιμονικών που θέλουν έτσι... ο άνθρωπος – και όχι ο Θεός – να ορίζει τη ζωή του ανθρώπου!!! Άλλωστε, υπάρχει και το εξής ερώτημα: και τι γίνεται όταν ο εγκεφαλικά νεκρός συνέλθει; Διότι πολλές φορές έχει συμβεί και αυτό το πράγμα... Τι θα γίνει λοιπόν; Ρωτούν οι ενάντιοι στις μεταμοσχεύσεις οργάνων. Θα θανατώσουμε (με βάση ποιο νομικό ή ηθικό στήριγμα;) έναν άνθρωπο που έμελλε να επιζήσει, δήθεν για να σώσουμε κάποιον άλλο;...
Παραθέτουμε τώρα και τις απόψεις τριών σύγχρονων γεροντικών μορφών της Ελληνορθοδοξίας, προκειμένου να υπάρξει μία πιο σφαιρική αντίληψη γύρω από το συγκεκριμένο ζήτημα. Οι απόψεις αυτές είναι οι ακόλουθες.
Α. Του Γέροντα Παϊσίου. Είπε ο Γέροντας: «Αποτελεί ανεπίτρεπτον παρέμβασιν, αντιστρατευομένην το δημιουργικόν έργον του Θεού, από την μια θανατώνοντας τον δότη, και από την άλλη δημιουργώντας μας την έπαρσιν για την ζωοποίησιν του λήπτου! Θα γίνει αιτία εφευρέσεως τρόπων να σκοτώνουν τους ασθενείς, για να τους πάρουν τα όργανά τους»...
Β. Του Γέροντα Πορφυρίου. Όταν το παιδί ζεύγους, πνευματικών τέκνων του Γέροντος Πορφυρίου, τραυματίστηκε πολύ σοβαρά και οι γιατροί τους είπαν ότι υπέστη εγκεφαλικό θάνατο, ως εκ τούτου τους ζήτησαν να δωρήσουν τα όργανά του προς μεταμόσχευση. Αυτοί θεώρησαν καλό να ρωτήσουν τον Γέροντά τους και να πάρουν ευλογία. Τότε ο Γέροντας τους απάντησε: «Ένας θάνατος υπάρχει! Να δώσετε μόνον τους κερατοειδείς χιτώνες των οφθαλμών»...
Γ. Του Γέροντα Σοφρωνίου. Όταν κάποτε τον ρώτησαν για πιθανή μεταμόσχευση καρδιάς, ο Γέροντας έγραψε σε απαντητική του επιστολή: «Με τον πιο κατηγορηματικό τρόπο είμαι εναντίον της μεταμοσχεύσεως της καρδιάς! Εκτός των άλλων, η πράξη αυτή βρίσκεται σχεδόν πάντοτε στα όρια του φόνου του δότη»...