28.9.2020
Του Ησαΐα Κωνσταντινίδη
Θα μπορούσε άραγε ένας θανατηφόρος ιός να πέσει στα χέρια τρομοκρατών και να χρησιμοποιηθεί σε μαζικές επιθέσεις; Είναι ένα τρομακτικό σενάριο, το οποίο όμως ουδείς σοβαρός αναλυτής των υπηρεσιών πληροφοριών του πλανήτη μπορεί να αποκλείσει, από τη στιγμή που η ομάδα των κοροναϊών δείχνει να έχει μία ευελιξία στις μεταλλάξεις: ήδη από τα τέλη του 2019 η ανθρωπότητα ζει στον εφιάλτη του νέου κοροναϊού (COVID-19) και ουκ ολίγοι γνωρίζοντες φοβούνται -ακόμη και να βρεθεί τελικά το εμβόλιο για την καταπολέμησή του- τη μετεξέλιξή του σε άλλες, πολύ πιο επικίνδυνες μορφές...
Δεν χρειάζεται βέβαια να αναφέρουμε καν τι θα συνέβαινε στην περίπτωση που μία ομάδα βιολογικής τρομοκρατίας είχε στη διάθεσή της έναν παρόμοιο ιό· ο κόσμος μας θα εισερχόταν απευθείας στην κόλαση... Γι' αυτό και οι διάφορες υπηρεσίες ασφαλείας και πληροφοριών ανά την υφήλιο βάζουν πλέον σε προτεραιότητα την έρευνα πάνω σ' αυτό το νέο είδος απειλής: τη βιολογική τρομοκρατία. Ο κοροναϊός και οι πιθανές του μελλοντικές μεταλλάξεις ίσως αποτελέσουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο για την εξαφάνιση της ανθρωπότητας στη διάρκεια των επόμενων ετών και δεκαετιών.
Η Ελλάδα ιδιαίτερα βρίσκεται στις “καυτές ζώνες” του πλανήτη· λόγω γεωγραφικής θέσης αποτελεί το φυσικό σταυροδρόμι λαθρομεταναστευτικών ρευμάτων, εντός των οποίων ελλοχεύουν επικίνδυνοι ισλαμοτζιχαντιστές τρομοκράτες. Οφείλει λοιπόν η χώρα να αντιμετωπίζει, τούδε και στο εξής, το θέμα των βιολογικών επιθέσεων -από κοινού με νέου τύπου απειλές, όπως π.χ. οι κυβερνοεπιθέσεις- με τη δέουσα σοβαρότητα και προσοχή, δίδοντας επαυξημένες αρμοδιότητες όχι μόνο στην Ελληνική Αστυνομία (ΕΛ.ΑΣ.), αλλά και στη θρυλική Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών (ΕΥΠ).
Άλλωστε, ήδη από τον Μάρτιο του 2020 και την επιβολή τότε της γενικής καραντίνας (lockdown), κατόπιν κυβερνητικής απόφασης, στην προσπάθεια καταπολέμησης του κοροναϊού ενεργοποιήθηκε και η ΕΥΠ, από την οποία ζητήθηκε να παράσχει συνδρομή με τεχνολογικά μέσα, σε συνεννόηση με την Πολιτική Προστασία και το υπουργείο Ψηφιακής Πολιτικής. Είναι γνωστό βέβαια, ότι η ΕΥΠ υπάγεται απ' ευθείας στον πρωθυπουργό της χώρας και, ως εκ τούτου, είναι υπό τον απόλυτο έλεγχο του Μεγάρου Μαξίμου.
Λόγω της φύσης της, η ΕΥΠ θα μπορούσε να εφαρμόσει -προσαρμοσμένες στην ελληνική πραγματικότητα- τις νέες ψηφιακές τεχνολογίες και καινοτόμες λύσεις για την αντιμετώπιση του κοροναϊού, τις οποίες ήδη ενέκρινε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Κομισιόν), στις 19 Φεβρουαρίου 2020. Πρόκειται για την “ψηφιακή στρατηγική” της Ευρωπαϊκής Ένωσης, προκειμένου να αξιοποιηθούν οι ευκαιρίες που προσφέρουην οι σύγχρονες ψηφιακές τεχνολογίες. Σύμφωνα με το σκεπτικό της Ε.Ε., “ενώπιον της κρίσης του κοροναϊού, η στρατηγική αυτή αποκτά νέα σημασία, καθώς η Επιτροπή αναπτύσσει ψηφιακά εργαλεία για την παρακολούθηση της εξάπλωσης του ιού, την έρευνα και την ανάπτυξη εμβολίων και θεραπειών, καθώς και τη διασφάλιση της συνδεσιμότητας και της ασφάλειας των Ευρωπαίων στο διαδίκτυο”.
Οι ελληνικές αρμόδιες υπηρεσίες, λοιπόν, θα μπορούσαν να αξιοποιήσουν με τη σειρά τους το παραπάνω “πακέτο”, από τη στιγμή μάλιστα που οι ανθρώπινες δραστηριότητες μεταφέρονται πια σταθερά στο ψηφιακό περιβάλλον. Άρα, και το έγκλημα του μέλλοντος -και ιδίως η τρομοκρατία- θα έχει να κάνει κυρίως με τον ψηφιακό κόσμο, ενώ ιδιαίτερα θα εξελίσσονται νέες τρομοκρατικές μέθοδοι, π.χ. οι βιολογικές που προαναφέραμε. Ευρυζωνικά δίκτυα και ψηφιακές υποδομές, που αναπτύσσονται ραγδαία (λόγω και του υπερ-δικτύου 5G) φέρνουν τις υπηρεσίες πληροφοριών του πλανήτη, συμπεριλαμβανομένης της ευρωπαϊκής Ελλάδας, ενώπιον νέων προκλήσεων, οι οποίες ασφαλώς χρειάζονται νέους τρόπους αντίληψης και δράσης από πλευράς ιθυνόντων.
Κάποτε το περίφημο σύστημα C4i προκάλεσε πολιτικό σκάνδαλο, ενώ τόνοι μελάνης χύθηκαν από αρθρογράφους και σχολιαστές. Ίσως τότε η μεγάλη ευκαιρία που έδινε το σύστημα ασφαλείας των Ολυμπιακών Αγώνων των Αθηνών (2004) να χάθηκε. Τώρα, η κρίση του κοροναϊού δίνει μία ακόμη τεράστια ευκαιρία, ώστε η Ελλάδα να εισάγει νέα εργαλεία και μεθόδους ηλεκτρονικής παρακολούθησης δεδομένων, για την προστασία του γενικού κοινωνικού συνόλου από την ασθένεια. Ιχνηλάτηση επαφών από υπερ-υπολογιστές, “σάρωση” των βιομετρικών στοιχείων του ανθρώπου (π.χ. μέσω της ίριδας του ματιού), δορυφορικοί έλεγχοι, επίβλεψη της κοινωνικής αποστασιοποίησης, αλλά και καταπολέμηση της διαδικτυακής παραπληροφόρησης, όλα αυτά θα μπορούσαν να λειτουργήσουν αποτρεπτικά για επίδοξους μελλοντικούς π.χ. ισλαμιστές κυβερνο-τρομοκράτες ή ακραίους χριστιανικούς κύκλους, που στο όνομα του αληθινού Θεού είναι ικανοί να προξενήσουν μόλυνση με δηλητήρια και άλλου είδους βιολογικά υπερόπλα. Οι αρμόδιοι ξέρουν, ότι οι εξελίξεις τρέχουν και δεν υπάρχει καιρός για χάσιμο...
Εδώ να σημειώσουμε απαραίτητα ότι προκάλεσε τουλάχιστον προβληματισμό η μέσα στο καλοκαίρι ξαφνική τροπολογία σε νομοσχέδιο του υπουργείου Ψηφιακής Πολιτικής, σύμφωνα με την οποία η Διεύθυνση Ηλεκτρονικών Πληροφοριών καθώς και οι περιφερειακές ηλεκτρονικές μονάδες φεύγουν από την ΕΥΠ και μεταφέρονται -με τις αρμοδιότητες και το προσωπικό τους- στο υπουργείο Εθνικής Άμυνας. Έτσι, εντάσσονται πια στο ΓΕΕΘΑ ως αυτοτελής Διεύθυνση Ηλεκτρονικών Πληροφοριών. Με δυο λόγια, οι υπηρεσίες που έχουν στόχο τη διασφάλιση της εθνικής ασφάλειας της χώρας, από τη στιγμή που απομακρύνονται από την ΕΥΠ και μεταφέρονται στο Πεντάγωνο, γυρνώντας έτσι την κατάσταση στη μέχρι το 1986 εποχή! Κι αυτό, διότι τη χρονιά εκείνη η τότε κυβέρνηση του Ανδρέα Παπανδρέου αποστρατικωποίησε και πολιτικοποίησε την Υπηρεσία, μετονομάζοντάς την από ΚΥΠ (Κεντρική Υπηρεσία Πληροφοριών) σε ΕΥΠ, αποτελώντας έκτοτε “αυτοτελή πολιτική δημόσια υπηρεσία, με έργο τη συλλογή, την επεξεργασία και τη διανομή πληροφοριών που αφορούν την ασφάλεια της χώρας” (ΦΕΚ 132Α΄, 26 Αυγούστου 1986). Τι άραγε να σημαίνει κατά βάθος αυτή η “παράξενη” μεταφορά της Διεύθυνσης Ηλεκτρονικών Πληροφοριών από την ΕΥΠ στο υπουργείο Εθνικής Άμυνας; Ο χρόνος θα δείξει.