27.02.2005
Της Βερόνικας Β. Βασίλεβα
Ύστερα από την πτώση του κομμουνιστικού καθεστώτος στη Βουλγαρία το 1989-1990 και τη ριζική αλλαγή του πολιτικού σκηνικού στη χώρα άνοιξε η «φιάλη της αβύσσου» και απελευθερώθηκαν δυνάμεις, που οδήγησαν σε νέα κοινωνικά δεδομένα. Είναι σίγουρο πως η δύναμη εκείνη που περισσότερο από όλες προκάλεσε το λαϊκό αίσθημα, επηρεάζοντας σε πολύ μεγάλο βαθμό την πορεία του κράτους, είναι η οργανωμένη παραοικονομία, ή, κατ’ άλλους, μαφία και οργανωμένο έγκλημα. Από την αφετηρία λοιπόν της βουλγαρικής μετάβασης στον καπιταλισμό ξεκίνησε ένας σκληρός πόλεμος συμφερόντων, που εκδηλώθηκε με έναν ιδιόρρυθμο «πόλεμο» ανάμεσα στις διάφορες ομάδες και οργανώσεις του βουλγαρικού οργανωμένου εγκλήματος.
Τα πρώτα χρόνια της «μετάβασης» δεν υπήρξε κάποια συγκεκριμένη κατεύθυνση των κύκλων που σχετίζονταν με τον υπόκοσμο της χώρας, ούτε και μπορούμε να πούμε πως ακόμα υπήρχαν διαμορφωμένες ομάδες. Τέτοιες εμφανίστηκαν μόνο μετά το 1993-1994, εκμεταλλευόμενες τις πολιτικές συνθήκες που επικρατούσαν τότε. Στις αρχές του ’90 εκείνοι που ξεκίνησαν την υπόθεση της σύγχρονης βουλγαρικής μαφίας ήταν απλά παλιοί μεγαλοπαράγοντες του πρώην κομμουνιστικού κατεστημένου. Η σύνδεσή τους με ισχυρούς διεθνείς οικονομικούς παράγοντες της Ρωσίας και της Δύσης τους βοήθησε να αποκτήσουν ισχύ και μετά την πτώση του παραπετάσματος που χώριζε την Ευρώπη. Τέτοιοι «επιχειρηματίες» αποδείχτηκαν πολιτικοί και μάλιστα υψηλά ιστάμενοι στο άλλοτε Κομμουνιστικό Κόμμα Βουλγαρίας (Κ.Κ.Β.), με χαρακτηριστικότερη την περίπτωση του πρ. πρωθυπουργού Αντρέι Λουκάνοφ.
Όπως σημειώσαμε και πριν, το οργανωμένο έγκλημα στη χώρα πήρε ώθηση ειδικά μετά το 1993. Τότε ήταν που διαμορφώθηκαν και οι βασικότερες οργανώσεις του υποκόσμου της Βουλγαρίας. Η ισχύς των οργανώσεων αυτών έφτασε στο απόγειό της επί κυβέρνησης των σοσιαλιστών του Ζαν Βίντενοφ το 1995-1996, για να καταλήξει αργότερα σε μια απότομή της εξασθένιση, όταν την εξουσία ανέλαβε η δεξιά του Ιβάν Κόστοφ. Έκτοτε οι οργανώσεις του βουλγαρικού υποκόσμου παρήκμασαν και σταδιακά «ευνουχίστηκαν», χάνοντας τεράστιο μέρος της παλιάς τους αίγλης. Άλλαξαν μέχρι και τις επίσημες ονομασίες τους, προσπαθώντας να «νομιμοποιηθούν» μέσα στο νέο περιβάλλον που προέκυψε (αλλαγή στην κυβέρνηση και στον εξωτερικό προσανατολισμό της χώρας) και να διασωθούν οικονομικά, έστω και με κομμένα πια τα φτερά της δόξας τους. Όμως ο παράδοξος πόλεμος της μαφίας συνεχίστηκε, ίσως πιο σκληρός και από πριν, αφήνοντας πίσω του πολλά πτώματα των νέων σε ηλικία «αντι-ηρώων» που δεν πρόφτασαν ποτέ να ενηλικιωθούν…
Η οργάνωση που προκάλεσε με τη δραστηριότητά της τον μεγαλύτερο θόρυβο, με τη φήμη της να ξεπερνά κατά πολύ τα όρια της Βουλγαρίας, ήταν ο όμιλος Μούλτιγκρουπ, που ιδρύθηκε λίγο πριν πέσει ο κομμουνισμός, το 1989. Επικεφαλής της Μούλτιγκρουπ ήταν ως την μέρα του βίαιου θανάτου του ο Ιλία Παβλόφ, πρώην παλαιστής της ΤΣΣΚΑ. Τα ενδιαφέροντα του τεράστιου αυτού ομίλου, που στις εποχές της παντοδυναμίας του έφτασε να διαχειρίζεται αμέτρητες εκατοντάδες εκατομμύρια δολαρίων, περιλάμβαναν ένα μεγάλο φάσμα, από παρασκευή προϊόντων διατροφής μέχρι και συμμετοχή σε τράπεζες. Εκείνο όμως που αποδείχτηκε πραγματικά μοιραίο για την εξέλιξη της Μούλτιγκρουπ και τη ζωή ίσως του ιδρυτή της ήταν η ανάμειξή της στο γιγάντιο παιχνίδι γύρω από το ρωσικό φυσικό αέριο, που προκάλεσε αρκετές πολιτικές κρίσεις στη δεκαετία του ’90. Το θέμα του αερίου ήταν που οδήγησε τη Μούλτιγκρουπ σε άμεση σύγκρουση με την κυβέρνηση Κόστοφ το καλοκαίρι του 1998. Απ’ τη σφοδρή αυτή σύγκρουση νικήτρια βγήκε η κυβέρνηση και αμέσως άρχισε το «ψαλίδισμα» της δύναμης του ως τότε πανίσχυρου ομίλου, που μάλιστα εξαναγκάστηκε και σε αλλαγή της ονομασίας του: πήρε πλέον την ονομασία MG Holding, με το παλιό του όνομα να περνά οριστικά στην ιστορία…
Για τον Ιλία Παβλόφ πλάστηκε, όσο ζούσε, από τα εγχώρια μέσα ενημέρωσης μία πραγματική μυθολογία τόσο για τον ίδιο όσο και για τον όμιλο του οποίου προΐστατο. Πράγματι η Μούλτιγκρουπ κατηγορήθηκε για διοργάνωση ακόμα και τρομοκρατικών ενεργειών, όπως π.χ. η απόπειρα δολοφονίας του προέδρου της FYROM Κίρο Γκλιγκόροφ το φθινόπωρο του 1995. Στις προεδρικές εκλογές του 1996 στις Η.Π.Α. ξέσπασε η φήμη πως ο Παβλόφ υπήρξε ένας από τους σπόνσορες της προεκλογικής εκστρατείας του Μπιλ Κλίντον! Όποια και να ’ναι η αλήθεια για όλα τα παραπάνω, είναι γεγονός πως στα γενέθλια του Παβλόφ (που γεννήθηκε το 1960) που εορτάζονταν κάθε καλοκαίρι στην πολυτελή έπαυλη του παραθαλάσσιου μεγάρου του, δήλωναν παρόντες μερικοί από τους κορυφαίους πολιτικούς παράγοντες της χώρας, όπως π.χ. ο ίδιος ο πρόεδρος της δημοκρατίας κ.ά.! Ο ιδρυτής της Μούλτιγκρουπ δολοφονήθηκε από ελεύθερο σκοπευτή μπροστά στην είσοδο των κεντρικών γραφείων του ομίλου στις 7 Μαρτίου 2003, με μια μοναδική σφαίρα να τον πετυχαίνει στην καρδιά, βάζοντας έτσι τέλος σε μια πορεία που ήταν εξαρχής ιδιαίτερα αμφισβητούμενη και ταραχώδης…
Μια άλλη ανάλογη οργάνωση, που για κάποιο διάστημα συναγωνίστηκε τη φήμη της Μούλτιγκρουπ, υπήρξε η ασφαλιστική εταιρεία ΒΙΣ-2, που αρχηγό της είχε ως την μέρα της δολοφονίας του τον Βασίλ Ιλίεφ. Η ΒΙΣ-2 δημιουργήθηκε το 1994, επί κυβέρνησης Λιούμπεν Μπέροφ («χρυσή εποχή» για την ανάπτυξη του βουλγαρικού υποκόσμου) και ουσιαστικά πίσω από το προσωπείο του ασφαλιστικού ομίλου κρύβονταν διάφορων ειδών επικερδή διαπλεκόμενα συμφέροντα. Εκείνη ακριβώς την περίοδο σημειώθηκε η ραγδαία άνοδος της οργάνωσης, που όμως διακόπηκε απότομα με τη δολοφονία του Ιλίεφ κοντά στο κέντρο της Σόφιας από ελεύθερο σκοπευτή στις 25 Απριλίου του 1995. Τη σκυτάλη της ηγεσίας της εταιρείας ανέλαβε αμέσως ο αδελφός του Ιλίεφ, Γκεόργκι, όμως πολύ σύντομα έχασε την πολύ μεγάλη επιρροή και δύναμη που είχε μέχρι το 1995. Μετά το 1997 μετονομάστηκε σε VΑΙ-Holding και σταδιακά εξαφανίστηκε από το προσκήνιο της διασημότητας.
Η δολοφονία του Βασίλ Ιλίεφ έγινε με πραγματικά αριστοτεχνικό τρόπο. Γύρω από το τραγικό αυτό περιστατικό, που διόγκωσε η κορυφαία δημοσιότητα που είχε τότε ο αποκαλούμενος «Αυτοκράτορας» του υποκόσμου, εκτυλίχτηκαν διάφορες υποθέσεις: από τον δάχτυλο της ρωσικής μαφίας μέχρι την ανάμειξη του παρακράτους, πράγματι όλες οι ερμηνείες παραμένουν αναπόδειχτες μέχρι και σήμερα. Γεγονός είναι ότι ακόμα δεν έχει βγει προς τα έξω η αλήθεια για αυτό το συγκλονιστικό συμβάν και πολύ πιθανό να μη βγει και ποτέ… Αξίζει να σημειωθεί πως την μέρα του θανάτου του ο Βασίλ Ιλίεφ ήταν μόλις τριάντα χρονών!
«Εφάμιλλη» της ΒΙΣ-2 εταιρεία, που δρούσε και αυτή με το κάλυμμα των ασφαλίσεων, ήταν η περιβόητη SIC (ακρωνύμιο του αγγλικού «Security Insurance Company»), που ιδρύθηκε επίσης το 1994. Ενώ το σύμβολο της ΒΙΣ-2 υπήρξε το λιοντάρι, η SIC προτίμησε να χρησιμοποιήσει το αποκρυφιστικό σήμα της πεντάλφας, την σφραγίδα δηλαδή του Σολομώντα. Η SIC έφτασε στην πραγματική της αποθέωση την περίοδο 1995-1996, επί κυβέρνησης Βίντενοφ, όταν και είχε μεταβληθεί σε έναν ιδιόρρυθμο παρακρατικό μηχανισμό. Την ηγεσία της μοιράζονταν οι Κρασιμίρ Μαρίνοφ («Μαργκίνα») και Μλαντέν Μιχάλεφ («Μάντζο»). Είναι χαρακτηριστικό πως η SIC δημιουργήθηκε αμέσως μετά την επιστροφή του Μαρίνοφ στη Βουλγαρία από το εξωτερικό, όπου είχε καταφύγει κυνηγημένος από τις αρχές. Μετά το 1997-1998 η SIC κατέρρευσε σαν χάρτινος πύργος και οι πολυποίκιλες δραστηριότητές της κατανεμήθηκαν σε κάποιες νέες εταιρείες, που δημιουργήθηκαν σε συμμαχία με άλλους επιχειρηματικούς παράγοντες.
Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται ένα «ξεκαθάρισμα» ανθρώπων που συνδέονταν παλιά με την SIC, με πολλές και εντυπωσιακές δολοφονίες. Στις 19 Ιανουαρίου 2004 εξερράγη ισχυρή βόμβα, τοποθετημένη κάτω από ασανσέρ ενός δεκαόροφου κτιρίου της Σόφιας, με αποτέλεσμα τον τραγικό θάνατο και των τεσσάρων επιβατών του: του άλλοτε κορυφαίου στελέχους της SIC Στοΐλ Σλάβοφ και της τριμελούς προσωπικής του φρουράς. Μισό χρόνο μετά, στις 31 Ιουλίου 2004, στο εστιατόριο του ξενοδοχείου «Σλάβια» στη Σόφια ξετυλίχτηκε άλλο ένα λουτρό αίματος, με έξι συνολικά νεκρούς και δύο τραυματίες: νεκρός ήταν ο Μίλτσο Μπόνεφ («Μπάι Μίλε»), από τα υψηλόβαθμα παλιά στελέχη της SIC και πέντε από τους σωματοφύλακές του. Για τη σφαγή κατηγορήθηκε αμέσως η σερβική μαφία, που από τις αρχές της δεκαετίας του ’90 χρησιμοποιεί το βουλγαρικό έδαφος ως βάση της και αποδόθηκε σε ξεκαθάρισμα παλιών λογαριασμών…
Εκείνος όμως που έγινε γνωστός με το προσδιοριστικό «Νονός της βουλγαρικής μαφίας» υπήρξε ο Ίβο Καραμάνσκι, επικεφαλής της – επίσης ασφαλιστικής – εταιρείας «Corona Ins.». Ο Καραμάνσκι κατόρθωσε μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα να γίνει ένας από τους πλουσιότερους ανθρώπους της χώρας, καταφέρνοντας να αποκτήσει ακόμα και ιδιωτική λίμνη! Υπήρξε πραγματικό αφεντικό των επιχειρήσεών του, έχοντας μέχρι και νέγρους υπηρέτες (!), αλλά είναι αλήθεια ότι ποτέ του δεν έφτασε στο επίπεδο της παντοδυναμίας της Μούλτιγκρουπ ή έστω της SIC. Περισσότερο υπήρξε μάλλον μια «γραφική» φιγούρα του υποκόσμου και των παρασκηνίων της χώρας, χωρίς ίσως να έχει ποτέ την πολιτική δύναμη που του είχαν προσδώσει. Δολοφονήθηκε στις 20 Δεκεμβρίου του 1998 σε βίλα στους πρόποδες του όρους Βίτοσα (δίπλα στη Σόφια) από έναν φίλο του την ώρα ενός συμποσίου! Ακόμα και σήμερα είναι ασαφή τα αληθινά αίτια της δολοφονίας του. Η μυθολογία που έχει πλεχτεί γύρω από τη βουλγαρική μαφία θέλει ακόμα και ένα τραγικό περιστατικό που συνέβη στον περιφερειακό δρόμο της Σόφιας το καλοκαίρι του 1995 – με νεκρούς 14 στρατιώτες – να αποτελεί στην πραγματικότητα απόπειρα δολοφονίας του Καραμάνσκι (του οποίου το αυτοκίνητο ήταν πίσω από το φορτηγό που μετέφερε τους άτυχους στρατιώτες). Σύμφωνα με αυτόν τον θρύλο το στρατιωτικό εκείνο φορτηγό χτυπήθηκε από ακτίνες λέιζερ που προορίζονταν για τον Καραμάνσκι!...
Η δολοφονία όμως που συγκλόνισε τη χώρα και ταρακούνησε επικίνδυνα το πολιτικό τοπίο ήταν εκείνη του πρώην πρωθυπουργού Αντρέι Λουκάνοφ. Στις 2 Οκτωβρίου του 1996 ο βουλευτής τότε του σοσιαλιστικού κόμματος έβγαινε από το σπίτι του με κατεύθυνση το γκαράζ όπου είχε το αυτοκίνητό του. Τότε πετάχτηκε ένας άντρας με ρούχα ζητιάνου και ψηλό καπέλο και τον πυροβόλησε τέσσερις φορές πισώπλατα. Ο Λουκάνοφ υπέκυψε στο χειρουργείο και αμέσως ξέσπασε μεγάλη πολιτική κρίση, με την κυβέρνηση να σκέφτεται μέχρι και την ματαίωση των προεδρικών εκλογών, που διεξάγονταν 25 μέρες μετά! Ο δολοφονημένος πρώην πρωθυπουργός ήταν από τις κεντρικές προσωπικότητες της βουλγαρικής πολιτικής ζωής και εμπλεκόμενες με επιχειρήσεις και κυρίως με το μεγάλο παιχνίδι του ρωσικού αερίου.
Την περίοδο που προηγήθηκε του θανάτου του, ο Λουκάνοφ ασκούσε οξύτατη δημόσια κριτική κατά της κυβέρνησης του κόμματός του (με επικεφαλής της τον «σκληροπυρηνικό» Ζαν Βίντενοφ) κι έτσι για το φονικό κατηγορήθηκε αμέσως ο λεγόμενος κύκλος «Οριόν», που είχε συσπειρώσει οικονομικά συμφέροντα γύρω από το περιβάλλον του τότε πρωθυπουργού. Παρ’ όλον όμως τον μαραθώνιο των δικαστικών διαδικασιών που ακολουθήθηκαν, με προσαγωγές και φυλακίσεις υπόπτων, φαίνεται ότι η αλήθεια για τον θάνατο του «αρχιτέκτονα του μετακομμουνιστικού πολιτικού και οικονομικού συστήματος» μάλλον δεν θα γίνει γνωστή ποτέ… Να σημειωθεί ότι, κατά μια «συνωμοσιολογική» άποψη, μόλις τρεις μήνες πριν το τραγικό του τέλος ο Λουκάνοφ είχε καταστεί και πάλι στόχος δολοφονίας, όταν σε ένα περίεργο τροχαίο ατύχημα σε βουλγαρικό επαρχιακό δρόμο έχασαν τη ζωή τους τρεις βουλευτίνες του τότε κυβερνώντος σοσιαλιστικού κόμματος. Όπως και στην περίπτωση με τον Καραμάνσκι και τους στρατιώτες (βλ. πιο πάνω), έτσι και εδώ στόχος θεωρήθηκε ο ίδιος ο Λουκάνοφ, που πράγματι ακολουθούσε με άλλο αυτοκίνητο πίσω από αυτό με τις άτυχες γυναίκες!
Ένα άλλο άγριο έγκλημα με θύμα «ήρωα» του βουλγαρικού υποκόσμου εκτυλίχτηκε στις 6 Δεκεμβρίου 2003 στο Άμστερνταμ. Εκεί, στο κέντρο της ολλανδικής πρωτεύουσας, πυροβολήθηκε εν ψυχρώ ο Κονσταντίν Ντιμιτρόφ (γνωστότερος ως «Κόσιο Σάμοκοβετσα») σε μια πραγματικά άψογη εκτέλεση. Οι κάμερες του κέντρου κατέγραψαν τη συγκλονιστική σκηνή με την φίλη του Ντιμιτρόφ και ένα από τα καλύτερα μανεκέν της Βουλγαρίας, την 23χρονη Τσέτσι Κρασιμίροβα, να έχει περιέλθει σε κατάσταση σοκ μετά την απροσδόκητη επίθεση. Ο Ντιμιτρόφ υπήρξε από τα μέλη παλαιότερα της ΒΙΣ-2 του «Αυτοκράτορα» Βασίλ Ιλίεφ. Ως δολοφόνος του συνελήφθη αργότερα κάποιος Ολλανδός υπήκοος. Όπως συνήθως η αλήθεια δεν είδε ποτέ το φως της μέρας…
Comentarios