9.6.2020
Του Ησαΐα Κωνσταντινίδη
Τελευταία γίνεται όλο και πιο πολύς λόγος για τη χρήση της ηλεκτρικής ενέργειας και στην αυτοκίνηση, άρα στο να χρησιμοποιούνται πλέον ηλεκτροκίνητα οχήματα στη θέση των “παραδοσιακών” οχημάτων που κινούνται με βενζίνη. Τόσο σε διεθνή κλίμακα, όσο και στην Ελλάδα, η συζήτηση αυτή κερδίζει συνεχώς έδαφος, και μάλιστα συνδυάζεται με την προστασία του περιβάλλοντος. Για παράδειγμα, η ηλεκτροκίνηση -αντί της βενζινοκίνησης- στο κέντρο της Αθήνας θα μπορούσε να επιλύσει το χρόνιο πρόβλημα του “νέφους” στην ατμόσφαιρα της ελληνικής πρωτεύουσας, και ίσως δεν είναι συμπτωματικό το γεγονός πως ο δήμαρχος Αθηναίων, Κώστας Μπακογιάννης, προωθεί την ίδια περίοδο το σχέδιο “Μεγάλος Περίπατος” της Αθήνας: μία ζώνη χιλιομέτρων στο κέντρο της ιστορικής πόλης, η οποία να αποκλείει την κίνηση οχημάτων...
Τι ακριβώς όμως είναι το ηλεκτρικό αυτοκίνητο; Πρόκειται για όχημα που κάνει χρήση της ηλεκτρικής ενέργειας, κινείται δηλαδή με ηλεκτρισμό. Η ενέργεια αυτή αποθηκεύεται σε συσσωρευτές (μπαταρίες), που συνιστούν τη βάση της ηλεκτρικής αυτοκίνησης, ενώ ένα άλλο βασικό χαρακτηριστικό είναι ότι τα οχήματα αυτού του τύπου χρησιμοποιούν ηλεκτρικούς κινητήρες αντί των γνωστών μηχανών εσωτερικής καύσης· ο ηλεκτρικός κινητήρας (ή ηλεκτροκινητήρας) μετατρέπει την ηλεκτρική ενέργεια σε μηχανική ενέργεια.
Κάποιοι πιο ευφάνταστοι θεωρούν ότι η ηλεκτροκίνηση στα οχήματα δεν είναι στην πραγματικότητα παρά... διαστημικού τύπου τεχνολογία! Κι αυτό, επειδή το περίφημο σεληνιακό αυτοκίνητο της NASA -το λεγόμενο Lunar Rover-, δηλαδή το εξελιγμένο για τις ανάγκες των διαστημικών αποστολών όχημα, εκινείτο με μπαταρίες, υπαγόταν συνεπώς στην ηλεκτροκίνηση. Κατασκευάστηκαν συνολικά τέσσερα οχήματα του είδους Lunar Rover και μετείχαν σε αποστολές του αμερικανικού προγράμματος “Apollo” στη Σελήνη. Δύο ενδιαφέροντα στοιχεία γι' αυτά: α) Υπήρξαν αυτοκίνητα μίας μόνο χρήσης και στη συνέχεια εγκαταλείπονταν στο φεγγάρι· β) Οι μπαταρίες του Lunar Rover δεν ήταν επαναφορτιζόμενες.
Οι υποστηρικτές των ηλεκτρικών οχημάτων προβάλλουν τα εξής βασικά επιχειρήματα-πλεονεκτήματα της ηλεκτροκίνησης: 1. Δεν παράγουν κανενός είδους ρύπους εξάτμισης, επομένως ρίχνουν το επίπεδο της παγκόσμιας θέρμανσης που προκαλεί το “φαινόμενο του θερμοκηπίου” (η συγκράτηση θερμότητας στην ατμόσφαιρα του πλανήτη)· 2. Απεξαρτούν από το πετρέλαιο -τη βάση της παραγωγής βενζίνης-, αποδεσμεύοντας έτσι τον σύγχρονο πολιτισμό από τον φόβο μια μέρα στο μέλλον του τέλους του πετρελαίου (που είχε οδηγήσει στις πετρελαϊκές κρίσεις της δεκαετίας του 1970)· 3. Είναι πιο αθόρυβα από τα αυτοκίνητα εσωτερικής καύσης, μειώνοντας την ηχορύπανση που τόσο επιβαρύνει τις μεγάλες κυρίως πόλεις· 4. Έχουν χαμηλότερο κόστος μετακίνησης, από τη στιγμή που η τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος είναι χαμηλότερη ανά μονάδα ενέργειας από την τιμή της βενζίνης· 5. Οδηγούνται ευκολότερα, εφόσον δεν έχουν συμπλέκτη και ταχύτητες (π.χ. η επιβράδυνση της ταχύτητας γίνεται απλώς αφήνοντας το γκάζι)· 6. Χρειάζονται λιγότερη συντήρηση (σέρβις), διότι δεν απαιτούν τις τακτικές αλλαγές λαδιών, ούτε και την αντικατάσταση μηχανικών εξαρτημάτων του οχήματος, τα οποία στα ηλεκτροκίνητα οχήματα απλούστατα δεν υπάρχουν.
Ειδικά για το περιβάλλον, οι θιασώτες της χρήσης ηλεκτροκίνητων αυτοκινήτων (και άλλου είδους οχημάτων, όπως ηλεκτροκίνητες μοτοσικλέτες) επιμένουν ότι εφόσον αυτά δεν εκπέμπουν το τόσο επιβλαβές για τη φύση διοξείδιο του άνθρακα, αλλά και τα επικίνδυνα για την ανθρώπινη υγεία οξείδια του αζώτου, επιτυγχάνουν έναν βασικό στόχο: τη δραστική και ραγδαία μείωση των εκπομπών αερίων που επιφέρει η χρήση των “πατροπαράδοτων” μηχανικών και βενζινοκίνητων οχημάτων. Αυτά τα τελευταία θεωρούνται από ειδικούς επιστήμονες-γιατρούς τόσο πολύ ρυπογόνα, ώστε να τα συνδέουν άμεσα με καρκινογενέσεις και τη ριζική αύξηση των κρουσμάτων καρκίνου στον προηγμένο κόσμο, κυρίως μετά τον Β΄ παγκόσμιο πόλεμο και τον απότομο πολλαπλασιασμό της κίνησης οχημάτων στους δρόμους (με όλα τα επακόλουθά τους, όπως το μποτιλιάρισμα κτλ.). “Πανάκεια”, λοιπόν, για το περιβάλλον -και για τη δημόσια υγεία- τα ηλεκτροκίνητα οχήματα, κατά τους υποστηρικτές τους.
Είναι όμως έτσι; Οι επικριτές της ηλεκτροκίνησης υποστηρίζουν ότι όλα αυτά αποτελούν απλώς έναν μύθο, κάτι που υπηρετεί άδηλους προς το παρόν σκοπούς... Παράδειγμα, το κλίμα. Έρευνα του Ινστιτούτου Ενέργειας και Περιβαλλοντικών Ερευνών της Χαϊδελβέργης (2011) έδειξε ότι τα ηλεκτροκίνητα οχήματα επιβαρύνουν το περιβάλλον το ίδιο όπως και τα συμβατικά· ίσως μάλιστα και περισσότερο! Αυτό συμβαίνει για έναν κυρίως λόγο: διότι η περιβαλλοντική ρύπανση απλώς “μετατίθεται” από τον δρόμο στο εργοστάσιο. Το ρεύμα που καταναλώνεται σήμερα στον κόσμο, κατά βάση, εξακολουθεί να παράγεται από τον λιγνίτη που είναι ιδιαίτερα επιβλαβής για το περιβάλλον. Άρα, ποιο το όφελος από την κατασκευή ηλεκτρικών οχημάτων, αφού η παραγωγή τους και μόνο εκπέμπει στην ατμόσφαιρα τις ίδιες βλαβερές ουσίες, τις εξίσου επιβαρυντικές για το κλίμα και τον οργανισμό του ανθρώπου; Σύμφωνα με άλλες έρευνες, επίσης, κατά την παραγωγή ενός ηλεκτροκίνητου οχήματος εκπέμπεται διπλάσια ποσότητα επιβλαβών αερίων από ό,τι σε ένα όχημα με κινητήρα εσωτερικής καύσης! Αυτό συμβαίνει κυρίως εξαιτίας της μπαταρίας τους.
Ιδιαίτερα, λοιπόν, για το περιβάλλον και την προστασία του η χρήση ηλεκτροκίνητων οχημάτων, και βασικά αυτοκινήτων, συνεχίζει να προκαλεί διχογνωμίες και αντίθετες γνώμες. Κύκλοι που υποστηρίζουν δυναμικά την ηλεκτροκίνηση στους δρόμους κινούνται γύρω από κέντρα “πράσινης (ή αειφόρου) ανάπτυξης” και οικολογίας, του τύπου Αλ Γκορ (πρώην αντιπροέδρου των ΗΠΑ) ή “φιλανθρωπικών” ιδρυμάτων παγκόσμιας εμβέλειας, όπως του Μπιλ Γκέιτς, της “Ανοιχτής Κοινωνίας” του Τζορτζ Σόρος κτλ. Το συμπέρασμα, λοιπόν, που βγαίνει είναι πως πρόκειται για ζήτημα παγκόσμιας πολιτικής, το οποίο θα αναδυθεί ακόμη περισσότερο τα επόμενα χρόνια μέσα στο πλαίσιο της ατζέντας της “οικολογικής συνείδησης” μιας μελλοντικής πλανητικής υπερ-κυβέρνησης.