6.6.2017
Του Ησαΐα Κωνσταντινίδη
Με αφορμή την εορτή του Αγίου Πνεύματος, χθες… Δεν είναι τυχαίο που κάποτε ονόμαζαν τα σημεία στίξης του πολυτονικού συστήματος της ελληνικής γραφής ως «τα πνεύματα». Ήταν μία βαθύτατη έννοια, που πήγαινε πολύ πιο πέρα από μια απλή γλωσσική προσέγγιση (όσο τεράστιο και αν είναι το βάθος της ελληνικής γλώσσας). Τα περίφημα αυτά «πνεύματα», δηλ. η δασεία και η ψιλή, αλλά και η περισπωμένη κτλ., επί σειρά αιώνων τόνιζαν τον πνευματικό χαρακτήρα της Ελλάδας, τον προαιώνιο συμπαντικό πολιτισμό των Ελλήνων. Από τη στιγμή που καταργήθηκαν, μ’ εκείνον τον απαράδεκτο νόμο του 1982, η Ελλάς έμεινε απνευμάτιστη…
Οι συνέπειες της κατάργησης των «πνευμάτων» στη γραφή μας είναι σήμερα εμφανέστατες παντού, σε κάθε τομέα. Όπως στην έντυπη, και όχι μόνο, δημοσιογραφία, με τα απίθανα «μαργαριτάρια» και την ασχετοσύνη ανθρώπων που νομίζουν ότι είναι «δημοσιογράφοι». Ή στους ίδιους τους φιλολόγους της ελληνικής γλώσσας, που «διδάσκουν» στα άμοιρα Ελληνόπουλα μία εκβαρβαρισμένη διάλεκτο της ελληνικής. Αλλά και στην πνευματική μας «ανυδρία», στην πλήρη έλλειψη σήμερα διανοουμένων του επιπέδου ενός Νίκου Καζαντζάκη, ή έστω ενός Παναγιώτη Κανελλόπουλου. Πού είναι η κορυφαία άλλοτε νεοελληνική λογοτεχνία; Πουθενά, διότι ο τόπος μας δεν γεννά πλέον Ελύτη και Σεφέρη…
Τα «πνεύματα» λοιπόν δεν ήταν απλά «σημάδια», όπως πιστεύουν λανθασμένα πολλοί. Δεν ήταν ορνιθοσκαλίσματα, αλλά είχαν βαθύτατο νόημα, το οποίο άγγιζε τις παρυφές του Θείου! Ήταν βεβαίως μεταγενέστερες επινοήσεις, Ελλήνων φιλολόγων που θέλησαν μέσω των σημείων στίξης να μεταδώσουν τον Έλληνα Λόγο στους ξένους της εποχής, αλλά ήταν επίσης ιστορικά φορτισμένα με όλη την προγενέστερη σοφία της ελληνικής γλώσσας, της ελληνικής Παιδείας. Συνεπώς, η κατάργησή τους ισοδυναμεί με μείζον έγκλημα κατά του διαχρονικού ελληνισμού.
Και τώρα, τι; Προς τα πού οδεύει ο ελληνισμός χωρίς πνεύμα; Η Ελλάς, παραπάνω από χώρα και έθνος, είναι πολιτισμός. Δεν αφορά αποκλειστικά και μόνο έναν λαό, αλλά την ανθρωπότητα στο σύνολό της! Έστω και αν οι Έλληνες, ως ο «νέος Ισραήλ», είναι όντως ο περιούσιος λαός του Κυρίου. Οι Έλληνες που τα τελευταία 40 χρόνια έχασαν τον προορισμό τους και περιπλανούνται όπως οι Εβραίοι του Μωυσή στην έρημο, χωρίς πυξίδα κι ελπίδα. Όμως μια μέρα θα φθάσουν στη «γη της επαγγελίας»! Μια μέρα θα επανέλθει στον ιερό αυτό τόπο η βασιλεία, θα επανέλθει και πάλι η πολυτονική γραφή με τα σημεία στίξης της, τα περίφημα «πνεύματα»…