Ιούλιος 2008
Του Χρίστου Γούδη
Δραγούμης Ίων
Οραματιστής
Ο νους του στη Μεγάλη Ιδέα
Εξετελέσθη από παρακρατικούς
Μαρτύρων και ηρώων αίμα
Χυμένο άδικα
Πάνω στη γης που αγαπούσε
«Προσκλητήριο πεσόντων»
Χρίστος Γούδης
Για να τιμήσω την μνήμη του σήμερα (2008), 130 χρόνια από τη γέννησή του και 88 χρόνια από την δολοφονία του, ανέτρεξα στα κείμενά του και σκιαγράφησα εν συντομία την προσωπικότητά του, χρησιμοποιώντας τα ίδια του τα λόγια, τα αναφερόμενα στα «πιστεύω» του, στο έθνος, και στον Παύλο Μελά, αντίστοιχα. Λόγια που αναφέρονταν σ’ αυτά που σκέφτονταν ο ρομαντικός υπέρμαχος της Μεγάλης Ιδέας και που τα έκανε πράξη ο άλλος ρομαντικός ήρωας του Μακεδονικού αγώνα, ο Παύλος Μελάς. Τα λόγια του παραμένουν επίκαιρα γιατί
επίκαιρος θα παραμένει πάντοτε ο πατριωτισμός των Ελλήνων.
Τα «πιστεύω» του
«Σε κάθε έθνος μετρημένοι βρίσκονται οι άνθρωποι που είναι τα νεύρα του έθνους και η συνείδησή του, και ήθελε για το έθνος του να είναι ένας απ’ αυτούς. Όλη τη ζωή του πάλευαν μέσα του ο κόσμος ο μέτριος και οι πόθοι οι δικοί του και ο πόλεμος αυτός του έφερνε βαριά στεναχώρια. Ποτέ δεν μπόρεσε να του φανεί αρκετή η γύρω μετριότητα και είτε ξέροντάς το είτε μη, γύρευε πάντα κάτι περισσότερο ή κάτι άλλο. Συλλογιζόταν και για να συλλογισθεί καλύτερα, έγραφε. Συλλογιζόταν τα ερχόμενα την ώρα που θα ’βγαινε έξω από τους ανθρώπους. Γιατί νόμιζε πως ένα πράγμα δείχνει την αξία του ανθρώπου, το να μπορεί να βγαίνει όποταν θέλει από μέσα από τους ανθρώπους, το να μη χάνεται μένοντας μεταξύ τους.
»Τίποτε δεν είναι αδύνατο. Τα δυνατά από τα αδύνατα τα ξεχωρίζει μία ψιλή ψιλή γραμμή. Μα είμαστε τόσο κολλημένοι κάτω στα εύκολα, τόσο μουδιασμένοι που δεν μπορούμε να πηδήσουμε από πάνω από την ψιλή γραμμή. Λίγο χρειάζεται περισσότερη δύναμη για να πηδήσουμε. Εκείνο το λίγο μας λείπει των περισσότερων. Από την ιδέα έως την πράξη δεν είναι παρά λίγη δύναμη, ένα μούδιασμα τα ξεχωρίζει.
»Σ’ όποιαν άκρη γης ελληνικής κι αν βρέθηκε πάντα πάσχιζε να δυναμώνει, να ξυπνά, να ζωντανεύει τους Έλληνες που ήταν εκεί, και το αν είχε ή δεν είχε στόλο και στρατό το κράτος για να υποστηρίξει το ξύπνημα, καθόλου δεν το στοχάζονταν. Πρέπει να είναι μεγάλο το γένος των Ελλήνων αφού το κατατρέχουν όλοι. Όταν ένας του γένους δεν φοβάται, πώς μπορεί να φοβάται το γένος; Όταν ένας του γένους δε θέλει να χαθεί το γένος, πώς μπορεί το γένος να χαθεί; Οι δικοί μας οι αντάρτες είμαστε εμείς, συ και εγώ, και ο άλλος, φθάνει να το θέλουμε. Η επιτυχία θα έλθει άμα δεν την συλλογίζεστε. Θα έλθει άμα συλλογίζεσθε πάντα το σκοπό: Μας φτάνουν πια οι μάρτυρες. Χρειάζονται ήρωες. Γενείτε ήρωες».
Για το έθνος
»Αν είναι ένα έθνος που φοβούνται οι Τούρκοι και πολεμούν παραπάνω απ’ όλα τα άλλα, είμαστε μεις, γιατί τους έμεινε χαραγμένος στην ψυχή από εκατοντάδες χρόνια ο φόβος πως, επειδή από μας πήραν την Πόλη, εμείς και θα την πάρουμε πίσω, είμαστε οι νόμιμοί τους κληρονόμοι.
»Και η ελληνική κυβέρνηση τι αντιπροσωπεύει; Βέβαια όχι το έθνος. Αν το αντιπροσώπευε, έπρεπε να είχαμε προ πολλού απελπισθεί.
»Τα έθνη δεν αξίζουν μόνο με το να μένουν έθνη, αν δεν είναι συνάμα και ζύμη για τη δημιουργία πολιτισμών και ξεχωριστών ανθρώπων.
»Ο καθένας πρέπει να ξέρει ότι σ’ αυτόν έλαχε να σώσει το έθνος του, έτσι θα προσπαθήσουν πολλοί και θα το σώσει όποιος μπορέσει».
Για τον Παύλο Μελά
«Αυτά που είδαν, ήλθαν και τα είπαν σ’ εκείνους που τους έστειλαν. Μαζί τους όμως ήλθαν και των απίστων οι αντιλογίες και των στενόκαρδων. Κανένα εμπόδιο, καμιά δυσκολία δεν άφησαν που να μην έστησαν κατάντικρυ στη θέληση του Παύλου (Μελά) εκείνοι που κατάλαβαν τάχα και πείσθηκαν πως ήταν ανάγκη και μπορούσε να γίνει κάτι. Βγήκαν και οι εφημερίδες γεμάτες λέξεις: «Δημοκόποι, Μακεδονοκόποι, εκμεταλλευταί της φιλοπατρίας, τσαρλατάνοι». Επειδή αργούσαν ν’ αποφασίσουν, αποφάσισε ο Παύλος. Και ο Παύλος αποφάσισε να δώσει ότι είχε. Και είχε τον εαυτό του...
»Μεσ’ στην πατρίδα δεν ήταν ποτέ ένας απλός ταξιδευτής, μεσ’ στην πατρίδα ταξίδευε πάντα δουλευτής, πάντα βαστώντας τη δύναμη του Ελληνισμού μέσα σε πέλαγο από Τούρκους και Σλαβανάκατους. Νίκησε τέλος η ψυχή του, μα του πήρε, προτού γεράσει, τη ζωή. Με το θάνατό του νίκησε τη μετριότητα. Από μια στιγμή στην άλλη ήρωα τον έκαμε ο θάνατος. Γεννά τάχα ήρωες ο θάνατος; Δεν ήταν ήρωας αφ’ ότου γεννήθηκε;
»Στη Μακεδονία ο Παύλος δεν πέθανε, παρά ζει και βασιλεύει. Ένα κοριτσάκι στη Βέροια, που το ρώτησαν ποιός είναι ο βασιλιάς των Ελλήνων, αποκρίθηκε χωρίς δισταγμό: Ο Παύλος Μελάς».
Ίων Δραγούμης, μεσ’ απ’ τα ίδια του τα λόγια, μεσ’ απ’ το ίδιο του το αίμα, «Μαρτύρων και ηρώων αίμα...».
Ο Ίων Δραγούμης υπήρξε ιδιαίτερα αποτελεσματικός στην οργάνωση της «Άμυνας» των Ελλήνων της Μακεδονίας από την θέση του ως Γραμματέα του Ελληνικού Προξενείου στο Μοναστήρι, όπου υπηρετούσε κατά την δύσκολη και κρίσιμη εκείνη περίοδο από το 1902 έως το 1904, λίγο πριν από την έκρηξη του Μακεδονικού Αγώνα. Ήταν η περίοδος που η ελληνική κυβέρνηση τηρούσε «άψογον στάσιν» έναντι των βουλγαρικών φρικαλεοτήτων, φθάνοντας μέχρι του σημείου να συστήσει στον Δραγούμη, που έφερνε στο φως της δημοσιότητας τις βουλγαρικές κακουργίες, «του λοιπού να μην γεννά ζητήματα»... Ο Δραγούμης όμως απτόητος διακήρυσσε:
«Και αλήθεια να ήταν πως ούτε έναν Έλληνα δεν βρίσκεις στη Μακεδονία, πρέπει να είναι ελληνική η Μακεδονία. Άλλα κράτη αρπάζουν πολιτείες και χώρες και μεις, και κείνα που είναι δικά μας και εκείνα δεν τα κρατούμε. Σκιαζόμαστε μήπως μας πουν οι Ευρωπαίοι πως δεν είναι δικά μας. Αν σώσουμε την Μακεδονία, η Μακεδονία θα μας σώσει. Αν σώσουμε την Μακεδονία, εμείς θα σωθούμε».
Ο Ίων Δραγούμης επίστευε ακράδαντα ότι η καλύτερη άμυνα ήταν η ένοπλη επίθεση κατά των κομιτατζήδων, και ήταν ο κατεξοχήν υπέρμαχος της αποστολής ελληνικών στρατιωτικών σωμάτων στην Μακεδονία. Το σύνθημά του «φωτιά στην φωτιά» αντανακλούσε τα βαθύτερα αισθήματα των Ελλήνων, και χάραξε τελικά την νικηφόρα πορεία τους στον Μακεδονικό Αγώνα. Για την επίτευξη του σκοπού του συνεργάστηκε στενά με τον Μακεδόνα πατέρα του, Στέφανο Δραγούμη, που είχε ήδη χρηματίσει υπουργός Εξωτερικών, τον σύζυγο της αδελφής του Ναταλίας, Παύλο Μελά, και τον μητροπολίτη Καστοριάς, Γερμανό Καραβαγγέλη. Ενδεικτικό της επιτυχίας τους είναι ότι, ακόμα και σήμερα, ο Ίων Δραγούμης, ο Παύλος Μελάς, και ο Γερμανός Καραβαγγέλης, βρίσκονται στο στόχαστρο της σλαβοβουλγαρικής προπαγάνδας, η οποία τους χαρακτηρίζει ως την «Αγία Τριάδα των Ελληνοκομιτατζήδων».
Αναμφισβήτητα, ο Ίων Δραγούμης υπήρξε ο πλέον διαπρύσιος εκφραστής της εθνικής μας υπόστασης. Η διατήρηση όμως σήμερα της εθνικής μας υπόστασης δεν είναι καθόλου μα καθόλου δεδομένη. Προϋποθέτει επαγρύπνηση έναντι εσωτερικών και εξωτερικών καταστάσεων αλλά και παραγόντων, οι οποίοι με ποικίλους τρόπους και για ποικίλους λόγους επιβουλεύονται την διατήρηση της συνοχής της. Είναι κοινό μυστικό ότι «η Ελλάδα είναι ένα φρούριο πολιορκημένο και μέσα της αλωνίζει ελεύθερος ο εχθρός» κάτω από τον μανδύα της προστασίας των δικαιωμάτων των πολιτών, και με προκάλυψη την φοβία του πολιτικού κατεστημένου μήπως και κατηγορηθεί για εθνικισμό και ξενοφοβία.
Η εικόνα της χώρας μας είναι γνωστή σε όλους μας. Περιβαλλόμαστε από ένα ξέσπασμα βαλκανικών και μεσανατολικών εθνικισμών, πολλοί εκ των οποίων καθιστούν σαφείς τις προθέσεις και βλέψεις τους έναντι της ακεραιότητας των εδαφών μας. Μεγάλες δυνάμεις αναδιατάσσουν τα πιόνια τους στην διεθνή σκακιέρα και οι κινήσεις τους θα πρέπει να μας κάνουν να συνειδητοποιήσουμε την αναγκαιότητα της ανάταξης των δυνάμεων του ελληνισμού σε όλα τα επίπεδα. Μια τέτοια συνειδητοποίηση δεν είναι φυσικά εύκολη υπόθεση. Η ψευδαίσθηση μιας σταθερότητας που συνεχίζει να υπάρχει από παλαιότερες εποχές, ως έκφανση του νόμου της αδράνειας, μας κάνει πολλές φορές να αγνοούμε την ιστορική πραγματικότητα της περιοχής μας, αλλά και του πλανήτη μας.
Πάντα θυμάμαι το σοκ που ένιωσα όταν, στις αρχές της δεκαετίας του εβδομήντα, και πριν από την Κυπριακή κρίση, ζώντας στην Αγγλία και παρακολουθώντας μια συνέντευξη στην τηλεόραση του BBC του Χένρυ Κίσινγκερ, τον άκουσα να λέει, με τον απρόσωπο, ψυχρό, χαρακτηριστικό του τρόπο: «οι μόνοι χάρτες που απεικονίζουν την πραγματικότητα είναι οι γεωφυσικοί. Οι πολιτικοί χάρτες με τα χρώματά τους πάνω σε διάφορες περιοχές του πλανήτη πάντα αλλάζουν και θα αλλάξουν. Μην παγιδεύεστε με την ιδέα ότι τα χρώματα που βλέπετε σήμερα θα είναι τα ίδια με τα χρώματα που θα έχουν αύριο».
Πολύ σύντομα από τότε το ζήσαμε στην Κύπρο, ενώ την ίδια εκείνη εποχή των Κυπριακών άρχισαν να κυκλοφορούν διεθνώς, δειλά-δειλά στην αρχή, και οι πρώτοι χάρτες μιας ενιαίας Μακεδονίας πολυπολιτισμικών και πολυθρησκευτικών προδιαγραφών, υποκρύπτοντας επιδιώξεις επανασύστασης ενός είδους νέο-οθωμανικής Μακεδονίας, όπου βαλκάνιοι της ενδοχώρας, μεσογειακοί νεολεβαντίνοι, αλλά και μεταβαρώνοι της νεόκοπης σήμερα πλανητικής αυτοκρατορίας, επέπρωτο να αμφισβητούν, καθένας με τον τρόπο του και καθένας για τους δικούς του ιδιοτελείς επεκτατισμούς, την ελληνικότητά της. Τα πράγματα ήρθαν άνω κάτω και στην διεθνή σκηνή.
Η Σοβιετική Ένωση και οι δορυφόροι της μπήκαν σε επιταχυνόμενη τροχιά διάλυσης, ενώ το νέο μωσαϊκό κρατών που απαρτίζουν σήμερα τον, προσωρινό ενδεχομένως, χάρτη της Ευρασίας, αποτελεί ένα θέατρο σκιών, με γνωστούς διεθνείς καραγκιοζοπαίκτες πίσω από τον μπερντέ. Παράλληλα η μαζική μετακίνηση πληθυσμών υπό μορφή μεταναστευτικών κυμάτων διαμορφώνει πλέον νέες αστάθειες μέσα στα ήδη υπάρχοντα κράτη, με τυπική περίπτωση την χώρα μας, η οποία σαρώνεται κυριολεκτικά, μεθοδικά και στοχευμένα, από ένα μαζικό ανθρώπινο τσουνάμι, που ξεκινά από όμορες χώρες με κάθε άλλο παρά αγαθές προθέσεις για ευαίσθητες και καίριες περιοχές της πατρίδας μας.
Ποιός ή ποιοί σχεδιάζουν, τί και γιατί και πότε; Ποιός ή ποιοί στοχεύουν στον επηρεασμό του τρόπου με τον οποίο προσλαμβάνουμε την πατρίδα μας, και πώς και με ποιούς μεθοδεύουν τον εθνομηδενισμό μας; Σε αυτή την σκοτεινή υπόθεση ενός υφέρποντος αφελληνισμού, ποιοί είναι οι πράκτορες και ποιοί οι κρετίνοι; Ποιοί είναι αυτοί που διαμορφώνουν καταστάσεις τέτοιες, που στην ώρα της κρίσεως, μας αναγκάζουν να ψελλίζουμε ότι «η Κύπρος είναι μακριά» αντί να βλέπουμε ότι «η Κωνσταντινούπολη είναι κοντά»;
Το πόσο κοντά είναι η Κωνσταντινούπολη, μας το υπενθυμίζει κατά ένα περίεργο τρόπο, η κατάληξη της κρίσεως των Ιμίων. Τρεις Έλληνες αξιωματικοί έχασαν τη ζωή τους από την πτώση του ελικοπτέρου τους, κατά την διάρκεια αναγνωριστικής πτήσεως πάνω από την νησίδα στην οποία είχαν αποβιβασθεί δεκατρείς Τούρκοι κομάντος (η λεγόμενη «Ομάδα Καρντάκ»). Τι συνέβη όμως στη συνέχεια με αυτούς, που τόλμησαν να πατήσουν, έστω και πρόσκαιρα, το ελληνικό έδαφος; Δέκα εξ αυτών σκοτώθηκαν, όταν μετά από λίγες μέρες ανατινάχθηκε εν πτήσει το ελικόπτερό τους κατά την διάρκεια άσκησης στον κόλπο της Μαρμαρίδας, ενώ λίγο αργότερα δύο εκ των επιζώντων έχασαν τη ζωή τους σε ισάριθμα αυτοκινητιστικά δυστυχήματα. Τέλος, ο τελευταίος επιζών, ο αρχηγός τους, ένας ικανός Τούρκος αξιωματικός των Καταδρομών, που αποσπάσθηκε στην Γεωργία ως προσωπικό του ΟΗΕ, αμέσως μετά την επιστροφή του στην Τουρκία το 2003, δολοφονήθηκε από τρείς άγνωστους νεαρούς που του επετέθησαν με μαχαίρια στην κεντρική πλατεία Ταξίμ της Κωνσταντινούπολης...
Ο έχων ώττα ακουέτω, ο έχων οφθαλμούς οράτω, και ο έχων νουν νοείτω. Ο Θεός της Ελλάδος με την Θεοδικία του ή η εφαρμογή της παρότρυνσης των αρχαίων προγονικών θεών μας, «Συν Αθηνά και χείρα κίνει»; Εσείς να δώσετε την απάντηση.
Αλλά και μια απάντηση σε όσους επιβουλεύονται και πάλι σήμερα το όνομα και την υπόσταση της Μακεδονίας μας. Δεν διακατεχόμαστε από αισθήματα εχθρότητος απέναντι στους «σλαβανάκατους» γείτονές μας. Ούτε θα πρέπει να φοβόμαστε μια σύνθετη ονομασία που τους προσδιορίζει, αναφερόμενη φυσικά όχι στον ιστορικό, αλλά στον ευρύτερο γεωγραφικό χώρο της Μακεδονίας. Θα πρέπει όμως μια τέτοια ονομασία να αποπνέει την ιστορική και εθνική αλήθεια. Μέσα σε αυτά τα πλαίσια η ονομασία που πιστεύω ότι θα έπρεπε να τους ικανοποιούσε, και που σε κάθε περίπτωση εμείς θα πρέπει να υιοθετήσουμε, έστω και άτυπα αλλά επίμονα και συστηματικά στην καθημερινότητά μας, τοπική και διεθνή, δεδομένου ότι υπάρχει πλέον σοβαρό πρόβλημα διεθνούς συνεννόησης, και την οποία θα πρέπει να εκπέμπουμε προς τα έξω σε κάθε διεθνή συνομιλητή μας που αναφέρεται στο γειτονικό κρατίδιο ακόμα και «εν τη αθωώτητί του» ως «Μακεδονία», και στους κατοίκους του ως «Μακεδόνες», θα πρέπει να είναι: Παραμακεδονία και για τους κατοίκους της «Παραμακεδόνες». Κάτι δηλαδή σαν «μάνα» και «παραμάνα», «γιός» και «παραγιός», «δρόμος» και «παράδρομος», «κράτος» και «παρακράτος».
Και μια και αναφερθήκαμε σε παρακράτος, θα ήθελα να επισημάνω ότι η όποια επιθετική προδιάθεσή μας απέναντι στην «Παραμακεδονία» δεν θα πρέπει να απορρέει από την διαφωνία μας για το όνομά της, αλλά από τις όντως παρακρατικές συμπεριφορές των Παραμακεδόνων, τις ζημιογόνες συνολικά για τον άνθρωπο του πλανήτη μας, και αναφέρομαι φυσικά στην συστηματική παραγωγή και διακίνηση ναρκωτικών ουσιών που κάποια «παρακράτη» έχουν εντάξει στην δημοσιονομική πολιτική τους. Σε αυτόν τον τομέα χρειάζεται να στραφούν οι δικές μας κρατικές υπηρεσίες, τόσο για την τεκμηρίωση τέτοιων δραστηριοτήτων, όσο και για την διεθνή καταγγελία τους, και – γιατί όχι; - για την οφειλόμενη έναντι της ανθρωπότητος τιμωρία τους, αν αρνηθούν να συμμορφωθούν προς τους κανόνες του διεθνούς δικαίου.
Κλείνω με τον ίδιο τρόπο που άρχισα, με στίχους από το «Προσκλητήριο Πεσόντων», το ποιητικό μου αφιέρωμα στη μνήμη των γνωστών και αγνώστων στρατιωτών, αυτών που έπεσαν – και θα πέσουν – υπέρ βωμών και εστιών, προασπίζοντας την ιδέα και τα πεπρωμένα του Ελληνικού Έθνους:
Μελάς Παύλος
Ανθυπολοχαγός – Ετόλμησε να ονειρευτεί – Μιαν άλλη μεγαλύτερη Ελλάδα – Έπεσε στη Μακεδονία του αγώνα – Υπέρ της μείζονος Πατρίδος
Δραγούμης Ίων
Οραματιστής – Ο νους του στη Μεγάλη Ιδέα – Εξετελέσθη από παρακρατικούς – Μαρτύρων και ηρώων αίμα – Χυμένο άδικα – Πάνω στη γης που αγαπούσε
Άγνωστος Στρατιώτης
Της φυλής – Του γένους των Ελλήνων – Αρματολός στα Άγραφα – Στη Μάνη γερακάρης – Στο κύμα θαλασσόλυκος – Στις φλόγες αντρειωμένος
Απών στη γη
Παρών στο φως – Στους κεραυνούς της καταιγίδας – Αίμα χυμένο άλικο – Σε ροδοπέταλα – Και γιασεμιά – Μέχρι της ύστατης ρανίδας
Άγνωστος Στρατιώτης
Χλευαζόμενος – Έπεσε ένδοξα – Σιωπηλός – Υπέρ της Πίστεως – Και της γλυκιάς Πατρίδος
Αιωνία του η Μνήμη
Αιωνία η Ελλάς