31.7.2013
Του Ησαΐα Κωνσταντινίδη
Σαν σήμερα, στις 31 Ιουλίου του 1920, έπεφτε νεκρός στους δρόμους των Αθηνών από τα πυρά των βενιζελικών ο Ίων Δραγούμης, μία από τις μεγαλύτερες πολιτικές μορφές του σύγχρονου ελληνισμού και κορυφαίος διανοητής. Το τέλος του υπήρξε πρόωρο: ήταν μόλις 42 ετών.
Γιος του πρώην πρωθυπουργού Στέφανου Δραγούμη, είχε προβληθεί με το έργο και τη δράση του σαν ο βέβαιος μελλοντικός πρωθυπουργός της Ελλάδας και μάλιστα με σημαντική από μέρους του υπέρβαση των παλαιών αντιλήψεων που επικρατούσαν στην πολιτική σκηνή της εποχής του. Είναι πολύ χαρακτηριστικό ότι ο Ίων Δραγούμης δεν ανήκε ούτε στους βενιζελικούς ούτε στους αντιβενιζελικούς-βασιλικούς, αλλά κινήθηκε μεταξύ των δύο αυτών χώρων, παίρνοντας πολύτιμες ιδέες από όλες τις πλευρές του πολιτικού φάσματος. Σημειώνεται ότι η εκτέλεση του Ίωνος Δραγούμη έγινε ως αντίποινα στην απόπειρα δολοφονίας του Ελευθερίου Βενιζέλου στον σιδηροδρομικό σταθμό των Παρισίων...
Το έργο του Ίωνος Δραγούμη ακόμα και σήμερα παραμένει πρωτοποριακό και αξεπέραστο. Βασικότερα βιβλία του: «Μαρτύρων και ηρώων αίμα», «Όσοι ζωντανοί», «Ελληνικός πολιτισμός», «Ο ελληνισμός μου και οι Έλληνες», «Σταμάτημα» κτλ. Χαρακτηρίστηκε από πολλούς ως «ο πατέρας του ελληνικού εθνικισμού». Κάτι δηλ. σαν «αντίβαρο» στον Τούρκο διανοούμενο Ζιγιά Γκιόκαλπ, που έζησε την ίδια περίοδο με τον Δραγούμη. Είναι πράγματι ο πρώτος που έθεσε μπροστά την ιδέα του έθνους σε σχέση με το κράτος, θέτοντας το δεύτερο αποκλειστικά και μόνο στην υπηρεσία του πρώτου! Επηρεάστηκε τα μέγιστα από τον εθνικό ήρωα Παύλο Μελά, που ήταν γαμπρός του (σύζυγος της αδελφής του Ίωνος Δραγούμη).
Είναι για πολλούς παράξενο, αλλά ο πρώτος που προέβαλλε μεταπολεμικά τον Ίωνα Δραγούμη και το έργο του στην Ελλάδα υπήρξε ο... Ανδρέας Παπανδρέου! Αυτό συνέβη βασικά στο βιβλίο του Παπανδρέου «Δημοκρατία και εθνική αναγέννηση», που εξεδόθη το 1965, όπου αποθεωνόταν ο ελληνοκεντρισμός του Δραγούμη. Αλλά και αργότερα, στο πρώιμο ΠΑΣΟΚ της δεκαετίας του 1970 δέσποζαν τα εθνικοσοσιαλιστικού τύπου συνθήματα και οι ιδέες του Ίωνος Δραγούμη. Μεταπολιτευτικά τον μεγάλο άνδρα τον τίμησε το κόμμα του ΛΑΟΣ, όταν με πρωτοβουλία του πατριώτη πολιτικού Γιώργου Καρατζαφέρη ιδρύθηκε το 2007 το Ίδρυμα «Ίων Δραγούμης», με πρώτο πρόεδρό του τον καθηγητή Χρίστο Γούδη (σήμερα τη θέση κατέχει ο πρέσβης Γεωργίου).
Ενδιαφέρον παρουσιάζει η εξωτερική πολιτική του Ίωνα Δραγούμη. Ούτε λίγο ούτε πολύ ο Δραγούμης πρότεινε από τότε κιόλας τη συμμαχία της Ελλάδας με Τουρκία και Αλβανία, ως «φράγμα» στον σλαβικό επεκτατισμό! Μια ιδέα που σήμερα αντανακλάται στην ιδέα του ελληνοτουρκισμού (με συμμετοχή και της Αλβανίας) και στη διαμόρφωση άξονα με το Ισραήλ, με επίκεντρο την Κύπρο, προς αντιμετώπιση του ισλαμιστικού κινδύνου. Ο μεγαλοϊδεατισμός λοιπόν του Δραγούμη δεν ήταν απλά μία εδαφική επέκταση (που η Αριστερά θα μπορούσε να κατηγορήσει ως ιμπεριαλισμό της Ελλάδας), αλλά η εξάπλωση του συμπαντικού ελληνισμού μέσω του πολιτισμού. Με δυο λόγια, η επανάκτηση των χαμένων ελληνικών πληθυσμών των Βαλκανίων, της Μικρασίας και της Ανατολικής Μεσογείου, οι οποίοι απώλεσαν την εθνική τους συνείδηση και κατάντησαν γενίτσαροι του ελληνικού έθνους...