15.3.2012
Του Ησαΐα Κωνσταντινίδη
Ο υπογράφων αυτό το κείμενο είχε πάντοτε μία βασική αρχή, που την τήρησε και συνεχίζει να την τηρεί: να τιμάει τους ανθρώπους που του στάθηκαν δίπλα σ’ αυτό τον έντονο αγώνα της ζωής για επιβίωση και καταξίωση! Έτσι, πάντοτε το λέγαμε και το αναγνωρίζαμε δημοσίως και ιδιωτικώς ότι όλα τα όσα πετύχαμε δεν θα τα κατορθώναμε σε καμία περίπτωση, αν δεν τυγχάναμε της απόλυτης συμπαράστασης, στήριξης και κατανόησης πρώτα απ’ όλα της οικογένειάς μας και ύστερα των στενών φίλων και συνεργατών μας... Και όλα αυτά, τόσο σε υλικό όσο και σε ηθικό επίπεδο! Αλλά, επίσης, τίποτα δεν θα καταφέρναμε, εάν δεν είχαμε την τεράστια τύχη να έχουμε Μεγάλους Δασκάλους στην πορεία μας αυτή – και ειδικά στα πρώτα της στάδια – οι οποίοι μας δίδαξαν πράγματα που αποδείχτηκαν εξαιρετικά πολύτιμα στη μετέπειτα δράση μας...
Ένας από αυτούς υπήρξε αναμφίβολα ο θρυλικός πλέον εκδότης του περιοδικού «Τότε» (για την ελληνική ιστορία και όχι μόνο...), ο Άρης Μωραΐτης. Ο Άνθρωπος, ο Διανοούμενος, ο Έλληνας! Ο οποίος πέθανε ξαφνικά στις 15 Μαρτίου του 1998, σταματώντας έτσι την πολυποίκιλη δράση του και αφήνοντας ένα πελώριο κενό, το οποίο ουδέποτε καλύφτηκε και ούτε και θα καλυφτεί ποτέ! Αυτή είναι δυστυχώς η αλήθεια· ο Άρης Μωραΐτης υπήρξε πραγματικά από τις ελάχιστες μορφές, για τις οποίες ισχύει εκείνο το κοινότοπο «μεγάλη απώλεια»...
Ο Άρης Μωραΐτης, γεμάτος από λατρεία για την ιστορική έρευνα, αλλά πάνω απ' όλα για την Ελλάδα και τη Δημοκρατία, ίδρυσε το «Τότε» εν έτει 1983. Βασική αρχή του από το πρώτο έως και το τελευταίο τεύχος του περιοδικού ήταν η παράθεση στις σελίδες του ΟΛΩΝ απολύτως των τοποθετήσεων και των τάσεων, ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΑ από πού αυτές προέρχονται! Κάτι το μοναδικό για την Ελλάδα, που εκείνη ειδικά την εποχή ήταν έντονα πολιτικοποιημένη και κομματικοποιημένη και οι πολιτικάντηδες είχαν χωρίσει επίτηδες τον λαό μας σε «πράσινα» και «μπλε» καφενεία... Όμως ο Μωραΐτης τόλμησε και τελικά κατάφερε να κάνει ένα έντυπο, που «έπιασε» και στου οποίου τις σελίδες έγραψαν μερικές από τις σημαντικότερες προσωπικότητες των σύγχρονων ελληνικών γραμμάτων. Εδώ θα περιοριστούμε να αναφέρουμε μόνο τα ονόματα δύο μετέπειτα συνεργατών μας: του καθηγητή Δημήτρη Κιτσίκη και του ιστορικού-στελέχους παλαιότερα του ΚΚΕ Περικλή Ροδάκη.
Ο Άρης Μωραΐτης έβγαλε το «Τότε» σε τρεις χρονικές φάσεις: από το 1983 έως το 1985, από το 1987 έως το 1988 και, τέλος, από το 1992 έως τον θάνατό του, την άνοιξη του 1998 (αριθμός τελευταίου τεύχους: 71). Επίσης, την περίοδο 1993-1994 έβγαλε ταυτόχρονα και το περιοδικό «Πάντα», που καταγινόταν με πιο σύγχρονα θέματα. Όλα τα τεύχη των ως άνω εντύπων, πολύ δυσεύρετα σήμερα, αποτελούν έναν πραγματικό θησαυρό γνώσης για εμάς ακόμα και τώρα, πόσο μάλλον που η θεματολογία τους ήταν ευρύτατη και τα ζητήματα που δημοσιεύονταν πρωτοποριακά.
Ο γράφων λοιπόν χρωστάει πραγματικά πολλά στον αείμνηστο Άρη Μωραΐτη, διότι στο ξεκίνημα κιόλας της καριέρας μας είχαμε τη μεγάλη εύνοια της μοίρας να μην βρούμε θεόκλειστες πόρτες, όπως βρίσκουν δυστυχώς συχνά στην Ελλάδα οι νέοι άνθρωποι, αλλά το αντίθετο: μας δόθηκε η ευκαιρία από τον εκδότη του «Τότε» να δημοσιεύσουμε τις απόψεις μας – ήδη από τα μέσα της δεκαετίας του 1990, σε πολύ νεαρή ηλικία – και έτσι να μπούμε εντελώς ξαφνικά και απότομα στο «κλαμπ» πολύ ισχυρών προσωπικοτήτων της επιστήμης και των γραμμάτων. Κάτι που ήδη από την αρχή μας γέμισε με μεγάλη αισιοδοξία και μας έδωσε βεβαίως την κατάλληλη προώθηση για αργότερα, ως προς το να πετύχουμε όλα όσα πετύχαμε μεχρι στιγμής στη δημόσια σφαίρα.
Είναι χαρακτηριστικό ότι ο αξέχαστος Μωραΐτης δεν άλλαξε ποτέ από τα κείμενά μας στο «Τότε» ΟΥΤΕ μία λέξη ή φράση, γεγονός πρωτοφανές, το οποίο όμως και δείχνει τον βαθμό της δημοκρατικότητας και της ανεκτικότητας, καθώς και τον σεβασμό σε ΟΛΕΣ απολύτως τις αντιλήψεις, στοιχεία που χαρακτήριζαν τον Άρη τον Μωραΐτη!... Αδράξαμε λοιπόν την τεράστια εκείνη ευκαιρία που μας έδωσε ο ιδρυτής του «Τότε» και, από τα πρώτα μας κιόλας κείμενα, προκαλέσαμε το ενδιαφέρον πολλών κύκλων για το πρόσωπο και τη δραστηριότητά μας, πράγματα βέβαια που φάνηκαν πάρα πολύ χρήσιμα αργότερα, και ενώ βέβαια ο Μωραΐτης δεν υπήρχε πλέον.
Ο Άρης Μωραΐτης έφυγε από τον υλικό κόσμο στις 15 Μαρτίου 1998. Και το τέλος του έπεσε ως «κεραυνός εν αιθρία» σε όλους τους συνεργάτες του! Παραμένει όμως έκτοτε Αθάνατος στις μνήμες όλων όσων συνεργαστήκαμε μαζί του!... Και κάτι άλλο: μεγάλη η απουσία σου σήμερα, Άρη Μωραΐτη!!! Μέσα σ’ αυτή την απίστευτη παρακμή της Μεταπολίτευσης, που εσύ 100% προέβλεψες! Και που έπεσες απολύτως «μέσα» ότι τα πράγματα κάποτε – αργά ή γρήγορα – θα οδηγούσαν στην Ελλάδα σε νέα Εθνική Τραγωδία, εξαιτίας των άθλιων πολιτικάντηδων, που τόσο πολύ απεχθανόσουν!... Αλλά είσαι και τυχερός, Άρη! Διότι εάν ήσουν τώρα ζωντανός, η ψυχή σου δεν θα άντεχε τόση παρακμή και τόση σαπίλα! Θα γινόταν η καρδιά σου «περίλυπη έως θανάτου» εάν αντίκριζες τη σημερινή διαφθορά και αλητεία στην οποία οδήγησαν τον τόπο μας οι εθνοπροδότες!